Kayzen

Davamı →

Davamı →

Jan-Jak Russo Aydınlanma dövrünün əsas filosoflarından biri hesab olunur. Yazdıqlarından onun “insanlar arasında bərabərlik”lə maraqlandığı aydın olur. Lakin bu məsələdə qadınların bərabərliyi onun diqqətini cəlb etmirdi. 1712-ci ildən 1778-ci ilə qədər yaşamış Russo on səkkizinci əsrin intellektual fikri üzərində böyük təsirə malik olmuşdur. O, fransız inqilabı ilə nəticələnən siyasi aktivizmi alovlandırmış və Kantın etika barədə düşüncələrinə təsir etmiş, etikanın köklərini insan təbiətinə bağlamışdır.

Onun 1762-ci ildə yazdığı “Emil və ya tərbiyə haqqında” traktatı və “Sosial müqavilə” kitabı müvafiq olaraq təhsil və siyasət haqqında fəlsəfələrə təsir göstərmişdir. Russonun əsas arqumentini belə xülasə etmək olar ki, “insan yaxşıdır, lakin sosial institutlar tərəfindən korlanıb”. O həmçinin yazırdı ki, “təbiət insanı xoşbəxt və yaxşı yaradıb, lakin cəmiyyət onu mənəvi cəhətdən korlayır və səfilləşdirir.” Qadınların həyatı isə Russonun düşüncələrini bu dərəcədə ilhamlandırmırdı. O, qadınları kişilərdən asılı olan daha zəif cins kimi görürdü.
Davamı →

1. “Din xalqın tiryəkidir”
Müəllif: Karl Marks

Kontekst: “Din məzlum insanın nəfəsdərməsi, onun daşqəlbli dünyada çarpan ürəyi, ruhsuz qaragüruhun ruhudur — din xalqın tiryəkidir. Dini xalqın aldadıcı xoşbəxtliyi kimi aradan qaldırmaq istəmək xalqın əsl xoşbəxtliyini tələb etmək deməkdir. Xalqın özünü aldadan bu xəyallardan illüziyalardan (dindən) vaz keçməsini istəmək, onun bu illüziyalara ehtiyac yaradan vəziyyətdən imtina etməsini istəməkdir. Beləliklə, dinin tənqidi onun ətrafında halə yaradan gözyaşları vadisinin mənbəyini tapıb tənqid etmək anlamına gəlir” (“Hegelin hüquq fəlsəfəsinə tənqidi”ndən. 1843-cü il)

Adətən başa düşülən məna: “Din xalqın başını dumanlandırmaq üçün vasitədir və bununla da təhlükəlidir” Müəllifin demək istədiyi: Marksın fikrincə, din müəyyən toplum və mədəniyyətlərdə insan tərəfindən yaradılan məfhumdur. Onun sosial orqanizmdə bəlli funksiyaları var.
Davamı →

1895-ci il 12 mayda Hindistanın cənubunda Madras yaxınlığında Madanapalle şəhərində kasıb bir ailənin 8-cu uşağı kimi dünyaya göz açmışdır. 1904-cü ildə kiçik qardaşı ilə həyətdə oynayarkən “Theosophical Society”nin Hindistandakı liderlərindən birinin diqqətini çəkmişdir və fövqəladə xüsusiyyətə sahib olması, dünyagörüşü etibarı ilə yaşıdlarından fövqəladə səviyyədə seçilməsi onun ən nəhayət “Theosophical Society”nin baş lideri ilə tanış olmasına gətirib çıxardı.

15 yaşında olarkən Krişnamurti, artıq TS`nin yaratdığı “Şərq Ulduzu” təşkilatının lideri seçildi. 1919-cu ildə universitetə daxil olaraq fransız və sanskrit dillərində dərs almağa başladı. Getdikcə daha da özünü dərk edən Krishnamurti lideri olduğu təşkilatın əslində heçbir məna kəsb etmədiyini anladı, çünki hər hansısa bir təşkilat ya da bir dərnək insanı özünə çatdırmağı əngəlləyir. Buna görə 1929-cu ildə təşkilatı ləğv etdi.
Davamı →

Frensis Bekon ( 1561-1626) ingilis filosof, elm adamı, vəkil, hüquqçu, dövlət adamı və yazıçı.
Frensis Bekon, kraliça 1-ci Eli Francis Baconzabeth-in baş prokuroru Nicholas Bekonun oğludur. Hər nə qədər Frensis Bekonun şöhrəti atasının şöhrətini kölgədə qoysa da, Nikolas Bekon da dövrünün məşhurlarından olmuşdur.

Frensis Bekon, 12 yaşında daxil olduğu Trinity College, Kembricdə sxolastik fəlsəfə ilə tanış oldu və sxolastik fəlsəfəyə əleyhdar baxışlarının toxumları ilkin olaraq burada atıldı.1576-cı ildə hüquq təhsili almağa başladıqdan sonra Fransadakı ingilis səfirinin yanında çalışmaq üçün təklif aldı. Təklifi qəbul edərək təhsilinə ara verdi və Fransaya getdi. Bekon, fəlsəfəyə olan sevgisinin artmağa başladığı bu dövrdə (1579) atasının gözlənilməz ölüm xəbərini aldı. Pulsuz halda İngiltərəyə qayıtdığında edə biləcəyi tək şey hüquq təhsilinə davam etmək oldu. Təhsilini tamamladıqdan sonra vəkillik etməyə başladı. Bekon, uşaqlığından bəri alışdığı lüks həyat üçün darıxırdı, buna görə də vəkillik edərkən bir yandan da siyasi bir kariyera üçün çalışdı. Beləcə, 1584-cü ildə parlamentə seçildi.
Davamı →

Şübhədən Həqiqətə!
Rene Dekart – (31 mart, 1596-11 fevral, 1650) fransız filosofu, riyaziyyatçısı və yazarıdır. Dekart modern fəlsəfənin qurucusu sayılır. O həm də cəbr və həndəsəni birləşdirən analtik həndəsənin ixtiraçısıdır ki, bununla həndəsi məsələlərin cəbri həlli mümkün olmuşdur. Fəlsəfəni dinin və siyasətin təsirindən qurtarmağa çalışmış önəmli bir filosofdur.

Əsas əsərləri “Metod haqqında mühakimə”,” Metafizik düşüncələr” və “Fəlsəfənin prinsipləri” əsərlərini göstərmək olar. Dekart eyni zamanda həm yeni, həm də köhnə dövrün nümayəndəsi hesab olunur. Bir tərəfdən o, fəlsəfəni yeni, etibarlı təməllər üzərinə oturtmağa çalışır.

Digər tərəfdən isə o, sxolastik ənənəyə sıx bağlıdır, bu da onun Tanrının mövcudluğu ilə bağlı irəli sürdüyü arqumentasiyaları ilə təsdiq olunur. Dekarta görə fikir ayrılıqları fəlsəfədə istənilən mövzuda mövcuddur. Yeganə etibarlı metod – riyazi deduksiyadır. Buna görə də, Dekart elmi ideal olaraq deduktiv sistemdə nəzərdən keçirir.
Davamı →

Artur Şopenhaur:

Qadınlar uşaqlıq illərimizdə bizim dayələrimiz və tərbiyəçilərimiz olmağa birbaşa uyğunlaşırlar – səbəbi sadədir: çünki onlar özləri də uşaqsayağı, axmaq və kəmağıldırlar- bir sözlə, həyatları boyu “böyük uşaq” kimi davranırlar, bir növ uşaqla yetkin insan arasındadırlar. Bir düşünün, bir gənc qız uşaqla günlərlə necə oynayır, rəqs edir, mahnı oxuyur və dünyada ən yüksək məqsədləri olan bir kişi onun yerində olsa, nə edərdi.

 Çarlz Darvin:

 “Uşaqlar…, daimi dost, yaşlı vaxtlarda maraqlı birisi, sevilən və oyun oynanılacaq bir varlıq… Hər şeyə baxmayaraq, itdən daha yaxşı bir şey. Evin işləri ilə maraqlanan bir adam. Musiqidən, havadan-sudan boş söhbətlər. Bunlar sağlamlıq üçün yaxşı şeylərdir”.

Ardı →

Buddanın həyatı
Buddanın əsl adı Siddhardhadır. Şakya tayfasının başçılarından biri olan Şuddxodananın oğlu Budda bu tayfanın yaşadığı ərazinin paytaxtı Kapilavastada anadan olmuşdur. Siddhartha doğulandan bir həftə sonra anası Mayya dünyasını dəyişmişdir. Onun tərbiyəsi ilə, sonralar Şuddxodananın arvadı olan xalası Maxapracapati məşğul olmuşdur. Kşatrilər nəsli (tayfası) nədənsə brəhmənlərin bir qolu ilə adlandırıldıqlarına görə Şakyalar eyni zamanda Qautama (Gautama, Gotama) adını daşıyırdılar və çox güman ki, Buddanın adının qarşısında olan bu ad da elə bununla əlaqədardır. Buddanın uşaqlığı əmin-amanlıq içərisində keçib. Yəqin ki, onun atası çox zəngin adam olmuşdur. Oğlunu ərköyün böyüdən ata ona öz sinfi üçün vacib hesab edilən hərbi təlim keçməmişdir. Siddhartha çox erkən yaşlarında öz seçdiyi qızla evlənmişdir. Onun arvadının adı qədim mətnlərdə göstərilməsə də, sonrakı dövrlərdə yaranan pali yazılarında Bxaddaqaçça, şimal mənbələrində isə Yaşoda və Qopa (Yaşoda, Gopa) kimi verilmişdir. Bu izdivacdan Siddharthanın çox sevdiyi Raxula adlı oğlu olmuşdur. Ancaq nə var-dövlət, nə də xoşbəxt ailə həyatı Buddanı təmin o,ni dərk etməyə çalışmışdır. İnsanın xəstələnməsi, qocalması və ölmə məhkum olması fikri onu narahat edir. О, bu bəlalardan xilas yolunu axtarmaq qərarına gəlir. Bunun üçün isə gərək dünya nemətlərindən imtina edəsən və zahid həyatı keçirəsən.
Ardı →