Nikolay Kopernik

Milliyətcə polyak olan Nikolay Kopernik astronom, riyaziyyatçı, mexanik, iqtisadçı və ilahiyyatçı olmaqla yanaşı daha çox ilk elmi inqilabın əsası hesab edilən Günəş sisteminin heliosentrik modelinin müəllifi kimi tanınır. 

Nikolay Kopernik 1473-cü il fevralın 19-da Polşanın Toruni şəhərində Almaniyadan gəlmiş tacir ailəsində anadan olub. 9 yaşında atasını itirən Kopernik 1491-ci ildə Krakov universitetinə daxil olmuş, burada riyaziyyat, tibb və ilahiyyat elmlərinə dərindən yiyələnmişdir. Amma o daha çox astronomiya elmi ilə maraqlanırdı. 

1497-ci ildə Kopernik təhsilini davam etdirmək üçün İtaliya gedərək Bolonya universitetinə daxil olur. Burada o, ilahiyyat, hüquq və digər qədim elmlərlə yanaşı astronomiyanı da öyrənmək imkanı əldə edir. Kopernik Padua universitetində tibb elmini öyrənmiş və Ferrara universitetində ilahiyyat üzrə elmi dərəcə almışdı.
Davamı →

Guy Kawasakidən biznesmenlərə tövsiyə

Bu məsləhətlər hər hansı iqtisadi nəzəriyyəçidən deyil, uğur qazanmış sahibkar Guy Kawasakidəndir:

1. Fikrinizi pul axınına yönəldin. Qapıları pullar açır və hesabı ödəyir. “Satışlar hər şeyi həll edir”.

2. Hər gün xırda uğurlara nail olun. Məqsədinizə kiçik addımlarla çatın. Mən də bir vaxtlar belə güman edirdim ki, böyük uğurlara qısa müddətdə nail olmaq olar. İndi isə buna inanmıram: mütəmadi olaraq öz bacarıqlarınızı hər hansı bir sahədə sınaqdan keçirmək lazımdır. Qəzetlər “sürətlə əldə edilmiş uğurlardan” ona görə yazırlar ki, bu çox nadir hallarda baş verir.
Davamı →

António de Salazar – diktatorun iqtisadi yolu

Antonio de Salazar öz diktatura yoluna universitetdən akademik məzuniyyət götürdükdən sonra başlamışdı. Bu zaman o ölkədə hakimiyyəti ələ keçirmiş general Gomeş da Koştanın təklifini qəbul edərək maliyyə naziri vəzifəsinə təyin edilir. O andan etibarən isə təqribən 40 il ərzində Koimbri universitetinin rektorundan məzuniyyətin uzadılmasını xahiş edirdi.

Salazar öz fəaliyyətinin başlanğıcında qəti olaraq maliyyə fəaliyyəti ilə kifayətlənirdi: bir il ərzində büdcə kəsri prefisit ilə əvəzlənir. 1932-ci ildə isə Portuqaliyanın milli valyutası olan eskudo dünyanın ən dayanıqlı valyutalarından birinə çevrilir. Salazarın populyarlığı iqtisadi uğurları sayəsində artmağa başlayır. O baş-nazir vəzifəsinə keçdikdə isə vətəndaşların siniflərə və partiyalara bölünmədiyi “korporativ dövlət” yaradacağını vəd etdi. Bu korporasiyalar sahibkarları, menecerləri və işçiləri birləşdirməli və dövlət vasitəsilə “ümumi rifah” naminə kənd təsərrüfatı və siyasət məsələlərini həll etməli idi.
Davamı →

Sərmayə diktatorları (tərcümə)

 

'Diktator' deyilincə, ağla ilk gələn siyasi diktatorlardır. Halbuki siyasi diktatorları da diktatorluğu altına alan, görünməyən və reaksiya çəkməyən gerçək diktatorlar sərmayə diktatorlarıdır. Bu diktatorluğun təməli  neo-liberalizmlə atıldı və günü -gündən  inkişaf etdi. Neo-liberalizm ideologlarının  ən böyük müvəffəqiyyəti, bazarın sərbəst buraxılması lazım olduğunu və bunun təbii və doğru bir yol olduğunu  istismar olunan cəmiyyətlərə də qəbul etdirmələri oldu. Ideoloqlar digər bütün tezislərini  bu qəbul üzərinə bina etmiş və beləcə sərmayə diktatorlarını meydana çıxarmışlar.

Daha açıq bir deyimlə, dövrümüzün gerçək diktatorları siyasi diktatorlar deyil, sərmayə diktatorlarıdır. Çünki siyasi diktatorlar, sərmayə diktatorlarının əlində kuklaya dönüblər. Yaxın tariximiz


Ardı →

2. İqtisadçı kimi düşünmək

IQTISADÇI KIMI FIKIRLƏŞIN (THINKING LIKE AN ECONOMIST


Hər bir elm yalnız özünəməxsus dildən istifadə edir və bu zaman müəyyən düşüncə tərzi tələb olunur. Riyaziyyatçılar aksiomalar, inteq­rallar və vek­torlar; psixoloqlar eqoistlik, xudpəsəndlik, uyğunsuzluq və s. haqqında; hüquqşünastlar  – məhkəmə orqanlara, qanun pozuntuları, məhkəmə iş­lərinin aparılması haqqında danışırlar.


Ardı →