Kayzen

Hamiləlik müddətində körpənin sağlam dünyaya gəlməsi üçün nələr etməli olduğunuz barəsində hər yerdə danışılır. Ancaq ən vacib olan körpənin zehni inkişafıdır və ümumilikdə bu barədə çox az məlumat verilir.

Mütəxəssislər irsi genlərin körpənin zəka səviyyəsini təyin edən ən əhəmiyyətli fakt olduğunu deyirlər. Ancaq buna baxmayaraq, ana namizədlərinin bu inkişafa töhfə verməsi də mümkündür. Körpənizin beyin gücünün inkişafı üçün aşağıdakıları edə biləsiniz:
Davamı →

Yenidoğulmuş uşağın qayğısı ananın bütün zamanını alır. Bu zaman əsl xilaskar əmzik olur, onunla uşaqlar tez yatır və az şıltaqlıq edirlər. Amma körpə böyüyür və əmziklə vidalaşma zamanı gəlib çatır. Bunu necə edək ki, əmziklə ayrılıq uşağı travmaya məruz qoymasın? Nələri heç bir halda etmək olmaz?

Pediatrlar adətən əmziyi tərgitməyi 12 aya qədər etməyi məsləhət edirlər. Səbəb ondadır ki, hələ bu yaşına qədər körpədə əmziyə dərin asılılıq yaranmamışdır. Ona görə də onun yoxluğu uşağa o qədər də ağır təsir etməyəcək.
Davamı →

Uşaq dünyaya gəldikdən dərhal sonra onun vəziyyəti 0-dan 10-a kimi xüsusi Apqar şkalası üzrə qiymətləndirilir. Bu şkala keçən əsrin 50-ci illərində mamalıqda fəaliyyət göstərən amerikalı professor anestezioloq Virginiya Apqar tərəfindən tətbiq edilmişdir. Bu metodun əsas məqsədi reanimasiya tədbirlərinə ehtiyacı olan körpələrin tez aşkar edilməsidir. İndiyə kimi bu metod bütün ölkələrdə istifadə olunur və yenidoğulmuşun vəziyyətinin ilkin qiymətləndirilməsi üçün ən sadə və etibarlı metod sayılır.

Apqar şklalası üzrə yenidoğulmuşun hər bir əsas göstəricisi ballarla (0-dan 2-yə kimi) qiymətləndirilir. 2 bal (ən yüksək qiymət) — göstərici yaxşı ifadə olunub, 1 bal — göstərici orta səviyyədə ifadə olunub, 0 — göstərici ifadə olunmayıb. Uşağın vəziyyəti doğulduqdan sonra 1-ci və 5-ci dəqiqələrində qiymətləndirilir, bu səbəbdən 2 qiymət göstərilir — məsələn, 8/9.
Davamı →

10 aylıq körpələrin bir çoxu artıq ilk addımlarını atır. Hər keçən gün, körpə daha ağıllı olur, onu əhatə edən ətraf aləmi daha aktiv öyrənir və artıq ailəyə öz xarakterini göstərməyə başlayır.

10 aylıq uşağın bəzi xüsusiyyətləri:
— 10 aylıq körpənin təxmini çəkisi 9,5 – 10,5 kq, boyu isə 70 – 73 sm olmalıdır.

— Dişlər çıxmağa davam edir. Onuncu ayın sonu körpənin 4 dişi ola bilər.

— Əzələ tonusu yaxşılaşır, uşağın hərəkəti daha da koordinasiya halına gəlir.

— Körpə ayaqüstə qalxır və dəstəyi olmadan dayana bilir. Əgər onun əlindən tutsaq, hərəkət etməyə cəhd edəcək. Bəzi körpələr divar boyunca gəzə, dayanma mövqeyindən dəstəyi olmadan sərbəst otura bilirlər.
Davamı →

8 aylıq körpənin inkişafı çox sürətlə gedir. Balaca öyrəndiyi hərəkətləri tam mənimsəyir, əllərini yaxşı idarə edə bilir. Bu yaşda körpə, böyükləri fəal yamsılayır və sadə hərəkətləri asanlıqla öyrənir.

8 aylıq körpənin xüsusiyyətlərini və bacarıqları:
— 8 aylıq körpənin təxmini çəkisi 8,7 – 9,5 kq, boyu 70-71.2 sm olmalıdır.

— Artıq çoxlu sayda müxtəlif əşyaları müəyyən edir. Ətrafdakı hər şeylə maraqlanır. Özüdə qarşısına düşən hər şeyin dərhal dadına baxmağa çalışır.

— Diqqəti hələ dağınıqdır, o tez-tez məşquliyyətindən yayına bilər. Amma, bu mərhələdə, o, yarımçıq qalan işinə qayıtmağı, öyrənməyə başlayır.
Davamı →

7 aylıq uşaqların əksəriyyətində əvvəllər öyrəndiyi hərəkətlər, daha da möhkəmlənərək, mənimsənilir. Balaca arxayın oturur, fəal sürüklənir, kəkələyir. Əgər əvvəllər bunu bilmirdisə, indi etməyə başlayır. Onun qida rasionu xeyli genişlənir.

— 7 aylıq körpənin çəkisi təxminən 8,2 – 8,9 kq, boyu 66,5 – 68 sm olmalıdır.

— Bu ayda uşağın baş dövrü 45 sm, döş qəfəsi isə 45,8 – 46,6 sm təşkil edir.

— Uzun-uzadı “ma-ma-ma”, “ba-ba-ba” eyni üslubları təkrarlayaraq, danışmağa çalışır. Digər səsləri də təqlid etmək, xoşuna gəlir.
Davamı →

İlin ilk yarısının sonunadək uşaq ona yeni olan yeni bacarıqları öyrənir. O, oturmağa, qalxmağa və sürünərək hərəkət etməyə başlayır. O, böyüklərlə ünsiyyət prosesində fəal iştirak edir, emosiyaları aydın olur, xarakter xüsusiyyətləri daha da güclənir.

6 aylıq uşaq daha nələri bacarmalıdır:
— Orta hesabla, 6 aylıq körpənin çəkisi təxminən 7,5-9 kq, boyu 66–68 sm olmalıdır.

— Bu ayda uşağın baş çevrəsi 43,5-45 sm, döş qəfəsi isə 45-46 sm təşkil edir.

— Kənar yardım olmadan, bir tərəfdən digər tərəfə çevrilə və beli düz şəkildə otura bilir.

— Hərəkət edərək, yerini dəyişməyə çalışır.

— Əgər uşağın qoltuğunun altında saxlasaq, o, möhkəm bir səth üzərində, özünə inamlı duracaq.
Davamı →

Körpənin həyatının beşinci ayı, üçüncü və dördüncü ayında mənimsənilən bacarıqları, təkmilləşdirməklə davam edir. Bu dövrdə uşaqların əksəriyyətinin inkişafında hansısa diqqətçəkən, yeni irəliləyiş müşahidə olunmur, lakin onlar ətrafında baş verən hadisələrə “daha parlaq” və daha güclü reaksiya verir və xarakter xüsusiyyətləri göstərirlər.

5 aylıq uşağın özəllikləri:
— 5 aylıq uşaq, boyda orta hesabla 2- 3 sm, çəkidə isə 500-1000 qr-a kimi artırır. Bəzən bu aydan körpə yeni yemlərə başlayır və mədə-bağırsaq traktının işi yenidən qurulur, iştaha dəyişir. Bunun nəticəsində çəki yığımı fərqli ola bilər.

— Bu ayda uşağın baş dövrü 42,5 – 43,5 sm, döş qəfəsi isə 43,5 – 45 sm təşkil edir.

— Əgər hər hansı bir problem yoxsa, körpənizi ana südü ilə bəsləməyi davam edin.
Davamı →

Uşağın çəkisinin defisiti “hipotrofiya” adlanır. Uşaqda hipotrofiya olduqda onun orqanizmində olan orqan və sistemlərinin inkişafı gecikmiş olur, uşaq tez-tez infeksion xəstəliklərinə tutulur.

Hipotrofiyanın ağır formaları hətta uşağın həlak olmasına səbəb ola bilər. 1-ci dərəcəli hipotrofiya xüsusi pəhrizlərin köməyi ilə ev şəraitində müalicə olunur. 2-ci və xüsusən 3-cü dərəcəli hipotrofiya ciddi problem hesab olunur və, adətən, xəstəxana şəraitində müalicə olunur.
Davamı →

4 aylıq uşağın inkişafında nəzərəçarpacaq dəyişikliklər müşahidə edilir. Onun yeni hərəkətləri artıq mənimsənilmiş olur. Körpənin emosional-psixoloji sahə formalaşmağa davam edir, balaca ətraf aləmi fəal öyrənir və daha az yatır.

4 aylıq uşağın özəllikləri:
— Gün ərzində üç dəfə yatır. Gecə yuxusu 10 – 12 saat arası təşkil edər. Bəzən o, gecə yemək üçün oyana bilər.

— Sutka ərzində azı altı dəfə qidalanır.

— Başını inamla saxlayıb, hər tərəfə fırlada bilir. Arxa üstə uzanan uşaq, başını azca qaldıraraq öz ayaqlarına baxa bilir.

— Əşyaları 3 – 5 metr məsafədə fərqləndirə və yerdəyişməsini gözləri ilə izləyə bilir.

— Səsləri aydın eşidir.
Davamı →