Tırtıl nə üçün kəpənəyə çevrilir?


Kəpənəkdən çox insanın xoşu gəlir. Lakin bu sözləri tırtıllar barədə deyə bilmərik. Ancaq bilməliyik ki, tırtıllar uçan gözəl varlıqların dünyaya göz açmasına şərait yaradır. 

Mahiyyətcə tırtıl, pup, kəpənək eyni canlıdır, lakin ayrı-ayrı inkişaf mərhələlərində. Düzdür, tırtılın taleyi daha qibtəedicidir, axı o, düz 3 il yaşaya bilir! Kəpənəklərin həyatı isə belə davamlı deyil: bəziləri cəmi bir neçə saat yaşayır. Çünki bu müddət ərzində özlərinə uyğun tay axtarıb tapmalı və sürfə qoymalıdırlar. Bəzi kəpənəklərdə hətta ağız dəliyi də yoxdur. Çünki onlar həyata bir məqsədlə — nəsli artırmağa gəlirlər. 
Davamı →

Fizika qanunlarını bilən Colias kəpənəkləri

Öz bədənimizin və ya otağın istiliyini ölçmək üçün mütləq termometrə ehtiyacımız var. Şüur sahibi olmayan kiçik cücülər- Colias kəpənəkləri bədən temperaturunu özləri ölçə bilir və əgər 28 dərəcədən aşağı olsa uça bilməzlər. Belə olduqda kəpənək dərhal qanadlarını açır və arxası günəşə doğru, şüaları şaquli alacaq şəkildə dayanır. Kəpənək kifayət qədər isinib bədən temperaturunu 40 dərəcəyə çatdıranda öz ətrafında 90 dərəcə dönür. Beləliklə, günəş şüalarını üfüqi formada da alır. Bu hərəkətlə günəş şüalarının isidici təsiri minimuma endirilir. Həmçinin kəpənəyin bədən temperaturu enməyə başlayır. Bundan başqa, bu cins kəpənəklərin qanadlarında kiçik qara ləkələr olur. Bu ləkələr də temperaturu kəpənəyin bədənində toplamaq funksiyasını daşıyır. Lakin bu ləkələr də təsadüfi yerlərdə deyil. Bunlar bədənin isinməyə ən çox ehtiyacı olan hissələrində yerləşdirilib. Bu quruluş sayəsində qanadlardakı tez isinən kiçik ləkələrdən başqa hissələrə istiliyin nəqli asanlaşır. Çünki istiliyi ötürmək üçün lazım olan məsafə qısalmışdır.
Sual yaranır ki,
Ardı →

Fizikanın qanunlarını bilən kəpənəklər

Kəpənəklərin bəzəkli xarici görünüşü hər kəsin çox xoşuna gəlir. Rəngli qanaqdları, zərif uçuşları ilə təbii bir gözəllik olan bu canlılar Allahın bizim üçün yaratdığı gözəlliklərdən biridir. Olduqca qısa ömür sürmələrinə baxmayaraq bu canlılar bəzən bir mütəxəssis kimi hesablama aparır. Məsələn, uçmaq üçün kəpənəklərin bədəni müəyyən bir temperaturda olmalıdır. Bunun üçün kəpənəklərin nələr etdiklərini birlikdə öyrənək.
Colias kəpənəyi adlandırılan bir növ bədən temperaturu 28 dərəcədən aşağı olsa, uca bilməz. Belə halda kəpənək dərhal qanaqlarını açır və arxası günəşə doğru, şüaları şaquli alacaq şəkildə dayanır. Kəpənək kifayət qədər isinib bədən temperaturunu 40 dərəcəyə çatdıranda öz ətrafında 90 dərəcə dönür.
Davamı →

Skafandr və Kəpənək.

«Bəzən mənə elə gəlir ki ki, mən ürəyimin döyüntülərini eşidirəm, amma, mən hər dəfəsində özümü əmin edirəm ki, -bu kəpənəyin qanadlarıdır...»

Kitabın hekayəsimi, yoxsa, bilmirəm kitabı yazanın hekayəsimi desəm -hansı düzgün olar?! Yaxşı ilk öncə filmdən bəhs edim, sonra keçəcəm kitaba.

Həyatdan götürülmüş filmlər hər zaman həyatın özü kimi maraqlı olur. Niyə də olmasın?! Əslində, belə götürsək, bütün filmlər elə həyatın özüdür. Amma, elə filmlər var ki, real həyatı əks etdirir və təbii ki, bu da maraq dərəcəsinə görə digərlərindən fərqlənir.

Jan Dominik Bobun kitabı əsasında çəkilmiş «Skafandr və kəpənək» filminin mənim üçün xüsusi yeri var. Çünki, filmi çox bəyənir və maraqlı sayıram. Çünki film həyatdan götürülüb, o həyatdan ki, adi həyat deyil...
Heç düşünmüsünüzmü insult keçirən bir şəxs nə fikirləşir deyə? Onun bədəni işləmir, amma, görür, eşidir və düşünür.
Ardı →