Kayzen

Kiçik yaşlı uşaqların dərisinə kifayət qədər və düzgün qulluq etmədikdə dəridə tər suluqları və bişməcələr kimi iltihabi səpgilər əmələ gəlir.

Tər suluqları kiçik şəffaf suluqlar şəklində olur. Bişməcələrdən fərqli olaraq tər suluqları təkcə qurşaqdan aşağı deyil, həm də qulaq arxalarında, qoltuq altlarında, bir sözlə, tər vəziləri yerləşdiyi nahiyələrdə rast gəlinir.

Tər suluqlarının əmələgəlmə səbəbi uşağı həddən-ziyadə bürümək və ya yüksək qızdırma nəticəsində onun tərləməsidir. Sonradan irinciklərin əmələ gəlməməsi üçün tər suluqlarının müalicəsinə mümkün qədər tez başlamaq lazımdır. Tər suluqlarını başlanğıc dövrdə müalicə etmək çox asan başa gəlir. Bunun üçün uşaq kalium-permanqanat məhlulu (“marqantsovka”) ilə bir neçə dəfə vanna qəbul etdikdən sonra onun dərisini uşaq tozu (“prisıpka”) ilə sürtmək lazımdır.

Körpələrin dərisi hələ çox qurudur, çünki tər vəziləri kifayət qədər inkişaf etmiş olmur. Buna görə də onların dərisində büküş yerlərində tez-tez bişməcələr əmələ gəlir — dəri çatlayır, qızarır və qıcıqlanır. Əksər hallarda onlar xüsusilə qasıq və sağrılararası büküşlərdə, bəzən isə bədənin digər hissələrində də əmələ gəlirlər. Pis qulluq və eləcə də körpənin alt paltarı və geyimi üçün istifadə olunan yuyucu maddələrə yaranan allergiya – bişməcələrin əsas səbəblərindəndir. Vaxtında müalicə tədbirləri görülməsə, bunlar açıq yaralara (xoralara) keçə bilər.
Ardı →

Analar körpələrinin doğumundan dərhal sonra onların inkişaflarını böyük bir həyəcanla izləməyə başlayırlar, öz körpələrinin inkişafını  ətraflarındakı digər körpələrinkilə müqayisə edirlər.  Körpənin inkişafının sağlam olduğundan əmin olmaq istəyirlər.  Ancaq bilmək lazımdır ki,  hər körpənin bəzi ümumi normalar  istisna olmaqla öz təbiətinə uyğun bir inkişaf sürəti olur. Həmçinin qeyd edək ki,  inkişaf sürətləri qız və oğlanlar üçün fərqlidir. Ümumiyyətlə körpələrin inkişaf dövrlərini aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar:

Doğumdan sonrakı ilk aylar:

Yeni doğan bir körpənin inkişafı çox sürətli gedir. Az qala ilk iki həftədən sonra körpənizin üzünüzə maraq ilə baxdığını görərsiniz. 6-cı həftəsində  körpəniz artıq sizi tanımağa və sizə gülümsəməyə başlayacaq. Eyni zamanda artıq körpənizin ağlama səbəblərini başa düşə biləcəksiniz. Məsələn, acmaq ağlaması ilə yuxusunun gəldiyini xəbər verən ağlamanı bir-birindən fərqləndircəksiniz.

Ardı →

Fizioloji yetkin uşaq anadan olandan bir dəqiqə sonra qışqıraraq ilk dəfə nəfəs alır.

Əgər diri doğulmuş uşaq (ürək döyünməsi eşidilən) tənəffüs etmirsə və ya tək-tək ardıcıl olmayan tənəffüs hərəkətləri edirsə, bu asfiksiyanı, boğulmanı göstərir.

Əksər hallarda asfiksiyanı müxtəlif yollarla aradan götürmək mümkün olur. Lakin onun nəticələri olaraq tənəffüs və qan dövranı pozğunluqları əmələ gələ bilər. Asfiksiya ilə doğulan bütün uşaqlar ciddi həkim müayinəsindən keçməlidirlər.

Anadan olandan 20 dəqiqə sonra körpənin bədən hərarəti 380C-yə qədər qalxır, sonra tədricən 36,70C-yə qədər enir. Bəzi uşaqlarda 6 ayına qədər bədən hərarəti 37,50C olur. Bu zaman digər xəstəlik əlamətləri yoxdursa, bu barədə narahat olmağa dəyməz. Bu hal körpələrin zəif termorequlyasiyasının nəticəsidir.
Ardı →

Araşdırmaların nəticəsində məlum olub ki, körpələr digərlərinin fikirlərini empatiya vasitəsilə oxuya bilir.Araşdırmalara görə: “18 aylıq uşaqlar digər insanların fikirlərini anlaya bilir”.

Damian Gayle qeyd edir ki, əvvəllər empatiya bacarığının (özünü digər insanla eyniləşdirmə) 4-7 ay arası uşaqlarda olduğu və müxtəlif ölkələrdən olan uşaqlarda bunun müxtəlif yaşlarda yarana bilməsi hesab olunurdu.

Kaliforniya Universitetinin tədqiqat qrupu bunu öz təcrübələrində test üsulu ilə sübut etməyə çalışıblar. Testin klassik formasında insan otağa daxil olur, müəyyən əşyanı, məsələn qayçını, gizli yerə qoyur və otaqdan çıxır. Sonra ikinci tədqiqatçı otağa daxil olaraq qayçını cibində gizlədir. Sonradan birinci şəxs geri qayıdır və tədqiqatçılar uşaqdan birinci şəxsin qayçını harada axtaracağını soruşurlar.
 
Təcrübənin məqsədi uşağın digər şəxsin – qayçını itirən şəxsin — nəzər nöqtəsini nə dərəcədə anlamasını müəyyən etməkdir.Təcrübə nətcicəsində qərb ölkələrindən olan 4-8 yaşlı uşaqlar əsasən düzgün cavab verərək həmin insanın qayçını gizli yerdə axtaracağını deyib.
Ardı →

Uşaq dünyaya gələn kimi valideynlərin çoxu gələcəkdə yarana biləcək travmaların qarşısını almaq üçün sünnət etdirməyi düşünür. Ancaq yeni doğulan körpənin sünnətinin həqiqətən də ağrısız və travmasız keçəməsi üçün bəzi məqamlara diqqət etmək lazımdır.

Yeni doğulan uşaqların sünnət olunması və körpə uşaqlarda bu prosesin daha problemsiz keçdiyi üçün son illərdə çox tətbiq olunur. Valideynlər uşaq ikən sünnət etdirməklə gələcəkdə yarana biləcək psixoloji travmaların qarşısını almış olur. 

Böyük yaşda uşaqlarla yenidoğulan uşaqların sünnət ediıməsində böyük fərq var. Bu fərq, sünnətin daha ağrısız və tez sağlamasından ibarətdir.

Ardı →

Əmmə yalnız qidalanma vasitəsi yox, eyni zamanda sakitləşdirici təsirə malik bir prosesdir.

Araşdırmalar göstərir ki, bəzən uşaq doğulmadan öncə ana bətnində baş barmağını əmməyə başlayır. Bu bəzi uşaqlarda əmmə refleksinin güclü olması ilə izah edilir.

Uşaqlar üçün əmmə yalnız qidalanma vasitəsi yox, eyni zamanda sakitləşdirici təsirə malik bir prosesdir. Bu səbəbdən bu gün hər bir valideyn əmzikdən istifadə edir.

Amerika Pediatr Akademiyası əmziyin faydalarını və zərərləri barədə araşdırma apararaq aşağıdakı nəticəni əldə edib. 

Əmzik körpəni sakitləşdirir onu ağlayan hər bir uşağa verdikdə o dərhal səsini kəsir.

Əmzik uşağa hər hansi bir iynə və ya peyvənd vurulan zaman uşaqları sakitləşdirməyə köməklik göstərir. Körpənin yuxuya getməsinə köməklik edir.

Həmçinin tədqiqatçılara görə əmzik qəfil uşaq ölümü sindromu risqini də azaldır. 

Bütün bunlarla yanaşı əmziyin bəzi ziyanları ola bilər: Məsələn, əmziyə alışan uşaq ana südündən imtina edə bilər. Uzun bir müddət əmzikdən istifadə etmək uşaqlarda dişlərin nizamsız düzülüşlə çixması kimi problemlərə də gətirib çıxara bilər. Ən önəmlisi isə körpənin yerə düşən və mikroblarla dolu olan əmziyi təkrar ağzına qoymasıdır.

Mənbə: publika.az 

Davamı →

Yeni doğulmuş uşaq hələ ana bətnində ikən hər şeyi eşidir və yadda saxlamağı bacarır. O, anasının səsini tez tanıyır, onun ürək döyüntüsünü eşitdikdə sakitləşir.

Həyatının birinci ilində uşağın yaddaşı daha məhsuldar olduğundan bu dövrdən yaxşı istifadə olunmalıdır. Belə ki, kiçik şerlər, uşaq mahnıları oxumaqla körpənin söz ehtiyatını zənginləşdirmək lazımdır.

3 aylıq dövründə uşaq əşyaları tanımağa başlayır. Əvvəllər gördüyü əşyaları görmədiklərindən ayırd edə bilir. Amma körpənin gözü önündən itən hər şey onun üçün həmişəlik itki sayılır. Məsələn, əlindəki oyuncağın döşəməyə düşməsini uşaq həmişəlik yox olmuş kimi qavrayır.

Bu hal eynilə anaya da aiddir. Anası ilə birlikdə olanda o, özünü çox xoşbəxt hiss edirsə, ana başqa otağa keçən kimi körpə ağlamağa başlayır. Çünki o elə bilir ki, anası bir daha qayıtmayacaq. Ona görə də uşağın səsinə səs vermək, uzaqdan da olsa, onu danışdırmaq lazımdır ki, uşaq anasının yaxında olduğunu başa düşsün.

Belə olduqda uşaqda ilk məntiqi vərdişlər formalaşır: anamı görmürəm – deməli, o yoxdur? Amma səsini eşidirəm – deməli, o var. 
Körpənizlə gizlənpaç oynayın. Üzünüzü dəsmal və ya əlinizlə bağlayıb uşağın adını çağıraraq, ya da hər hansı bir səs çıxararaq üzünüzü açın. 

Belə oyunları uşaqlar çox xoşlayırlar. Onlar belə əyləncəli oyunlardan həm çoxlu müsbət enerji alırlar, həm də göz qabağından itən şeyin həmişəlik itmədiyini anlamağa başlayırlar.

Ardı →

Kütləvi İnformasiya vasitələri uşaqla eyni yataqda yatmağın yanlış olduğunu yaymağa çalışsa da, elmi dəlillər bu iddiaların əksini göstərir. Birlikdə yatmağın ailənin hər bir fərdi üçün bir çox faydaları var. Bu məqalədə uşaqlarınızla birlikdə yatmağın 6 faydasını sizə təqdim edirik:

Müstəqillik
Uşağın valideynləri ilə birlikdə yatmasının, uşaqda möhtacolma və asılılıq hissinin yaranmasına səbəb olması geniş yayılmış bir fikirdir. Ancaq, araşdırmalar bunun əksini göstərir. Valideynləriylə birlikdə yatan uşaqlar, daha erkən yaşlarında müstəqillik qazanır və ayrılıq narahatlığı keçirmirlər. Araşdırmalar göstərir ki, uşaq hər dəfə eyni valideyni ilə yatmağa öyrəşirsə, barmağını əmmə və ya hər hansı təhlükəsizlik və ya rahatlayıcı obyektinə olan ehtiyacı xeyli azalır.

Özünə inam
Ailəsilə yataraq böyüyən uşağın özünə inamı daha güclü olar. Uşağın davranış problemləri azalar, yaşıdlarıyla daha yaxşı ünsiyyət qurar, xoşbəxt və məmnun yaşayar. Valideynləri ilə yatmayan uşaqlara nisbətən, stressdən yaranan problemlərə qarşı daha dayanıqlı olar.

Fiziki və zehni sağlamlıq
Psixoloji faydaları ilə yanaşı, valideynləriylə yatan körpələrin inkişafının daha sürətli və yaxşı olduğu sübut edilmişdir. Həkimlərin pediatrik araşdırmalarında müşahidə edilən valideynlərlə birgə yatma, körpələrin həm fiziki, həm emosional, həm də zehni inkişafına tibbi bir fayda kimi önə çıxır:

Ardı →

Analarımız körpəni çimdirmək barədə ilk vaxtlar narahatçılıq keçirirlər. “Suyun və otağın istiliyi uyğundurmu?”, “Necə bir şampun seçməliyik”, “ Körpəni neçə dəqiqə yuyundurmaq olar?” kimi suallarla ana körpəni çimdirən zaman balaca ilə lazım olduğu kimi rahat davrana bilmir. Bu isə körpənin ilk hamamını gərgin hala salır.

Hamamın istiliyi və körpənin çimdirilmə müddəti nə qədər olmalıdır?
İlk öncə bunu bilməniz lazımdır ki, körpələr özlərinə ana bətnindəki mühiti xatırladan sudan xoşlanırlar. Ancaq körpələrin dərilərində hələ kifayət qədər qoruyucu yağ təbəqəsi yaranmadığı üçün onlar çox tez üşüyürlər. Bu baxımdan suyun istiliyinə diqqət yetirmək lazımdır. Suyun istiliyinin 36 C, otağın istiliyinin isə 22-24 C olması məsləhət görülür. Hamam müddətinin isə 5-6 dəqiqə olması kafi hesab edilir. Körpəmiz biraz böyüdükdən sonra çimmək müddətini artıra bilərsiniz.
Ardı →

Alimlər körpələrin ağladıqda çıxardıqları səsi 4 yerə bölüblər.

Belə ki, körpələrin səsini aşağıdakı kimi qeyd ediblər:

— Eeeeer – qışqıraraq ağlayırsa, qazı var.

— Ooooou – qışqıraraq ağlayırsa, yatmaq istəyir.

— Nənənə — qışqıraraq ağlayırsa, yemək istəyir.

— Eeeeey – qışqıraraq ağlayırsa, gəyirmək istəyir.
Davamı →