Kayzen

Gözlərini açmayıb hələ, yuxuda sayıqlayırmış kimi qırıq-qırıq, amma təlaşla soruşur: 
— Ana, sabah məktəbdi, ana? 
— Hə. 
— Iııı, ahəng qanununu öyrənməliyəm, ahəng… qanun...-və mışıldamağa davam edir. 

Səkkiz yaşlı uşağı bayram tətilində, sabahın şirin yuxusunun içində “ahəng qanun”u haqda düşündürən insafsız həyat. ...Eh, oğlum, kaş sənə “Ahəng qanunu da başqa qanunlar kimi mənasızdı, öyrənmə onu, rahat yat, uşaqlığını yaşa”-deyə bilsəydim...

Deyə bilmərəm, lənət olsun! Deyə bilmərəm, çünki mən təkcə sənin anan deyiləm, həm də başqa uşaqların müəllimiyəm, neçə illərdi, bu ahəng qanununu xalqın uşaqlarına tədris eləyən adamam. Və çox gözəl anlayıram ki, bu dünyada ahəng qanuna tabe olmayan o qədər dillər var ki, o qanundan xəbərsizdi, heç bir problemləri də olmur. Mən bu həqiqəti xalqın uşaqlarına deyə bilmirəmsə, sənə heç deyə bilmərəm, yavrum.
Davamı →

Məktəbdə 11-ci sinif şagirdi idim. Qonşumuzun 5 yaşındakı oğlunu parka gəzməyə aparacaqdım. Uşağın anası onu geyindirib, saçlarını darayıb, ayaqqabısının bağlarını bağlayandan sonra mənə baxdı:

— Bax, belə olur. Analar böyüdür, geyindirir, yedirdib içirdir, onlar da sonra yad qızını alıb analarını unudurlar.

Oğlan anasının dediyini eşidən kimi, «Mən unutmaram, ana!» dedi. Ananın gözləri işıldadı, atdığı zəhərli oxun hədəfə dəydiyini görən ovçunun aldığı bir həzzlə:
— Unudarsan, oğlum, sən də unudarsan, dedi. Uşaq ağlamsınaraq, «Mən unutmaram, ana!» dedi.
Davamı →

   
   Nə üçün bir insan ona məhrəm sayılan birisi ilə evlənə bilməz?

Sual oluna bilər ki, nə üçün bir kişi və ya qadın ona məhrəm sayılacaq (ana, ata, bacı, qardaş, nənə və s.) kəslərlə evlənə bilməz? Bunun bir dəlil-sübutu varmı?

Sözsüz ki, hikmət sahibi olan Allahın bu iş üçün göstərişi vardır. Belə bir evlilik İslam dininə görə qəti qadağan edilmişdir. Bu hökmün dəlili isə «Nisa» surəsinin 23-cü ayəsidir. Belə ki, bu ayədə buyurulur:
«Sizə analarınız, qızlarınız, bacılarınız, bibiləriniz, xalalarınız, qardaş və bacılarınızın qızları, süd analarınız, süd bacılarınız, arvadlarınızın anaları və yaxınlıq etdiyiniz qadınlarınızın himayənizdə olan qızları (ögey qızlarınız) ilə evlənmək haram edildi. Cinsi əlaqədə olmadığınız qadınlarınızın qızları ilə evlənmək isə sizin üçün günah deyildir. Öz belinizdən gələn oğullarınızın arvadları ilə evlənmək və iki bacını birlikdə almaq da sizə haramdır. Yalnız keçmişdə (Cahiliyyət dövründə) olan bu cür işlər müstəsnadır. Həqiqətən, Allah bağışlayandır, rəhm edəndir!»
Bu ayəyə əsasən Allah-Taala kişilərə ana, bacı, bibi, xala, bacı qızı, qardaş qızı və s. ilə evliliyi əbədi haram etmişdir. Düzdür, bu hökmün həqiqəti, fəlsəfəsi bizim üçün aydın deyil. Lakin Quran təfsirçiləri bu ayə barədə bəzi fikirlər söyləmişlər:
1. Bütün insanlar təbii olaraq bu cür insest yaxınlığa nifrət edirlər. Buna görə də az bir dəstə istisna olmaqla bütün qövm və millətlər məharim ilə evliliyi qadağan etmişlər.
2. Məharim arasında ümumi qayda olaraq, cazibə, cinsi təhrikedicilik yoxdur. Çünki, öz aralarında bir-birilərinə qarşı hörmət və ehtiram göstərirlər. Onlar üçün əks cins adi sayılır. Psixoloji cəhətdən onlar qarşı tərəfi özləri üçün sərhədləmişlər. Amma ümumi hal budur ki, insanı əks cinsi ilə yaxınlığa cinsi cazibə təhrik etdirir. Əgər Allah etməsin, insest hadisə gerçəkləşsə belə, bu süst və hissiyyatsız olacaqdır.
3. Məharim olmayan birisi ilə evlilik, ictimai bağları bir-biri ilə bağlayır. İnsanlar doğru hesab edilmiş evlilik vasitəsilə nəsil artırır, digərləri ilə qohumluq əlaqələri qurur və insanlığın rabitəsini möhkəmləşdirirlər. Bir sözlə, özlərini «dörd divar arasında» görmək istəmirlər. (Şeyx Nasir Məkarim Şirazinin «Nümunə təfsiri»ndə bu barədə qeyd edilmişdir. Müraciət edə bilərsiz, c.3, s.327,328)

Qeyd edək ki, bir çox xarici ölkələrdə bu cür insest hadisələri ara-sıra gözə dəyir. Bu da onun göstəricisidir ki, din və iman olmayan yerdə cinayət və fəsad törəyir. Nəzarətsiz qalmış insan vəhşi yırtıcı kimi saldırğan olur.

Hazırladı: Fərid Abdullah
Davamı →

Bir dəfə zəngin bir ailənin atası insanların nə dərəcədə kasıb ola biləcəyini göstərmək üçün kiçik oğlunu kəndə, fermaya aparmaq qərarına gəlir. Onlar gündüzü və gecəni çox kasıb bir ailənin fermasında keçirdirlər.Evə qayıtdıqları zaman ata öz oğlundan soruşdu:
— Səyahət necə, xoşuna gəldi?
— Bu olduqca gözəl idi, ata!
— Gördünmü, insanlar nə dərəcədə kasıb ola bilir? — deyə, ata soruşdu.
— Bəli.
Ardı →

  — Ata, olar səndən bir şey soruşum?
— Əlbəttə, nə olub ki?
— Ay ata, nə qədər (maaş) alırsan?
— Sənə dəxlisi yoxdur — deyə, özündən çıxdı — həm də, neynirsən ki?
— Elə belə, sadəcə olaraq soruşdum. Xahiş edirəm, de, 1 saata nə qədər alırsan?
— Ümumiyyətlə desək, 1 saata 25 manat, niyə ki?
— Ata… — oğul atasına aşağıdan yuxarıya ciddi baxışlarla baxaraq — Ata, mənə 15 manat verə bilərsən?
— Sən bunu məndən soruşdun ki, sənə hansısa gic-gici oyuncağı almaq üçün pul verim? — deyə qışqırdı, — dərhal otağına get və uzan yat! Day bu qədər də eqoistlik olmaz. Mən bütün günü işləyirəm, dəhşət yoruluram, amma sən özünü səfeh kimi aparırsan.
Uşaq sakitcə otağına gedərək, özündən sonra qapını örtdü. Atası isə qapının arxasında duraraq oğlunun xahişinə qəzəblənirdi. «Axı məndən maaşımı soruşub sonra da pul istəməyi üçün necə cəsarət edir?»
Amma bir müddət keçdikdən sonra onun hirsi soyudu və sağlam düşüncə ilə düşündü: «Bəlkə ona nəyisə almaq zəruridir. Cəhənnəm olsun pullar, axı o indiyə qədər məndən pul istəməyib». Otağa girdiyi zaman oğlu artıq yerində (yatağında) uzanmışdı.
— Oğul, yatmamısan ki?
— Yox, ata. Sadəcə uzanmışam — oğlan cavab verdi.
— Deyəsən mən çox qaba cavab verdim — ata dedi — Mənim günüm ağır keçib və mən sadəcə olaraq birdən birə özümdən çıxdım. Bağışla məni. Al, mənə dediyin (miqdarda) pulları götür.
Oğlan yataqda oturub gülümsədi:
— Ay! Atam, çox sağ ol! — deyə ucadan dedi.
Sonra yastığının altına əlini ataraq bir neçə əlavə əskinaz götürdü. Atası oğlunun pulunun olduğunu görüb yenə də qəzəbləndi. Oğlan isə pulları bir yerə yığaraq diqqətlə pulları saydı və sonra atasına baxdı.
— Əgər sənin pulun var idisə, nə üçün məndən istədin? — deyə donquldandı.
— Ona görə ki, (pulum) çatmırdı. Amma indi tamamilə çatır — deyə uşaq cavab verdi. — Ata, bax burda tam 25 manatdır.

Olar ki, sənin (vaxtının) 1 saatını alım? Xahiş edirəm, sabah işdən bir az tez gəl, istəyirəm ki, bizimlə bir yerdə şam yeməyini yeyəsən.

Tərcümə və tərtib: Fərid Abdullah.
Davamı →

Acı da olsa, son vaxtlar qız uşaqlarını elə bətndəcə məhv etmək kimi ağrılı bir mənzərə ilə daha çox qarşılaşırıq. Hətta bəzən həyat yoldaşı hamilə xanımını xəstəxanaya yerləşdirəndə: “Mən oğlan istəyirəm, qız yox!” — deyə “nota” da verir.

Bu, dəhşət deyil, bəs nədir? Belə adamlar heç düşünmürlər ki, qız, ya oğlan, fərqi yoxdur, hər ikisi Allahın nemətidir. Qızı oğlandan və ya oğlanı qızdan ayırmaq nə dərəcədə doğrudur?
Bu barədə Sədi Şirazi ibrətli hekayələrindən birində yazır: “Uzaq bir şəhərə qonaq getmişdim. Gecəni keçirmək üçün dostumun evinə getdim. Gördüm ki, şadlıqdır. Səbəbini soruşdum. Dedi ki, yoldaşı hamilədir, niyyət edib ki, əgər oğlu olsa, evindəki hər şeyi sədəqə verəcək. Mən də onun duasına “Amin!” deyib, səhərisi gün evindən ayrıldım. Aradan 15 il keçəndən sonra yenə yolum həmin şəhərə düşdü və dostumun evinə üz tutdum. Evin yerində uçuq bir xarabalıq var idi. Qonşulardan onu soruşdum. Dedilər: “Onun bir oğlu var idi ki, yetənə yetirdi, yetməyənə də bir daş atırdı. Vurub padşahın vergi məmurlarından birini öldürdü, özü də qaçıb gizləndi. Atasını aparıb zindana salıblar, arvadın da ürəyi dərddən partlayıb öldü”. Bu sözləri eşidəndə barmağımı dişlədim və ürəyimdə dedim: “Bu bəlanı o özü Allahdan istəmişdi”. Yəni, insan gərək Allah-Təaladan övlad istəyəndə oğlan, ya da qız deyə ayrı-seçkilik qoymasın, xeyirli övlad istəsin. Ümumiyyətlə, bu hər işdə belədir. Və insan Allah-Təaladan bir işi istəyəndə: “Allahım, əgər mənim üçün xeyirlidirsə, onu mənə qismət elə”, — deməlidir. Yoxsa, çoxumuz o rəvayətdəki ata, yaxud ana kimi özümüzə dərman yerinə zəhər istəmiş olarıq.




Davamı →

Ardı →

Gəlin, sizi bir məktubla tanış edim. Yalnız ona görə yox ki, bu gün 9 maydır və mən də sizləri təəccübləndirmək istəyirəm. Və həm də ona görə yox ki, o müharibənin daha bir unudulmuş Qəhrəmanını yada salaq və onun səmimiyyət dolu bu kiçicik məktubu o vaxtın insanlarının xarakterinə növbəti ştrix olsun. İlk növbədə ona görə ki, 24 yaşlı gəncin atasına məktubu Azərbaycanın son 20-30 illik tarixini də, bu günümüzü də anlamaqda yardım edəcək.
(Bu məktubu tərcümə edəndə oğlum Abdulla Şaiqin “Tülkü Həccə gedir” şeirini oxuyurdu)
Ardı →

Oğlum, sən indi yatmısan, mən sənə bunları sən yuxuda olan zaman deyə bilirəm. İndi sən yanağını kiçicik, toppuş əlinə söykəmisən. Mən də ki, sənin otağına gizlincə, sanki bir oğru tək girmişəm. Bir neçə dəqiqə öncə divanda əyləşib, qəzet oxuyurdum və bu an məni vicdan əzabı bürüdü. Buna dözə bilməyib, günahkar biri kimi  durub sənin çarpayının yanına gəldim. Bilmək istəyirsənmi ki, mən qəzet oxuyan zaman nə düşünürdüm?

Səhər əsəbləşmişdim. Sən səhər üzünü nəm dəsmalla necə gəldi quruladığın üçün səni danlamışdım.
Ayaqqabıların da çirkli idi. Səni məcbur etdim ki, onları yaxşı-yaxşı təmizləyəsən. Sonra da sən bəzi əşyaları yerə dağıtdığın zaman sənə hirslənib, qışqırdım.
Hələ səhər yeməyində də süfrə arxasında bir çox nöqsanlarını gördüm. Yediklərini ətrafa da tökürdün, tikələri yaxşı-yaxşı çeynəmirdin, bütövcəsinə udurdun.

Ardı →