Kayzen

Psixoterapiyada art terapiya metodu ən cavan metodlardan biridir. İlk dəfə bu terapiyanı 1938-ci ildə Adrian Hill vərəm dispanserində xəstələr üzərində tətbiq etmişdir. Onun 1945-ci ildə nəşr etdirdiyi “Təsviri sənət xəstəliklərə qarşı.” kitabı uzun müddət psixiatr və psixoloqların masaüstü kitablarından biri oldu. Kitabda xəstəliklərdən azad olma və orqanizmin bərpası prosesində şəkil çəkmə prosesinin müsbət təsirini göstərən emperik təcrübələr verilmişdi.

Zamanla bu növ terapiya çox geniş yayıldı və demək olar ki sərhədsiz tətbiq sahəsinə sahibdir. Bu terapiyanı istənilən qrup insanlarla və məqsədlərlə istifadə etmək olar. Tədris müaəsisələrdən başlayaraq, psixiatrik klinikalara qədər auditoriyaya sahib olan art terapiyanı müxtəlif incəsənət növləri ilə keçirtmək mümkündür.

Art terapiya emosiyalar üzərində bir eksperimentdir. Ona görə də ilk olaraq gizlənmiş emosional problemlər art terapiyada asanlıqla üzə çıxır. Emosional yaşamlar kağız üzərində simvollar şəklində ifadə olunur. Art terapevtin əsas işi bu simvoları açmaqdır. Bunun üçün ilk olaraq o qrafo-analizi bilməlidir.

Öz emosional yaşantılarını çəkərək əks etdirməyin ilkin tarixi qədim dövrlərə, mağara rəsmlərinə çəkilməsi dövrünə düşür. İnsanlar öz varlıqlarını, kosmik dünyada mövcudluq əlamətlərini divar rəsmləri ilə simvolizasiya etmişlər. Bu divar rəsmləri insanların təfəkkür fəaliyyətinin inkişafını göstərən ən gözəl nümunəlrdir. Əl-əzələ sisteminin təkmilləşməsi prosesi ilə baş beynin aktivliyi arasında sıx əlaqəlilik burda özünü ən gözəl şəkildə göstərir. Rəng seçimi, basqı və mövzu seçimi. Bunlar kor-təbii ahəngdarlıq yaradan tərəflər deyil.

Ardı →

Qrafologiya sözü iki yunan sözünün: “gropho”- yazıram və “logos”- öyrənmək birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Qrafologiya kəlməsini termin kimi ΧΙΧ əsrdə fransız abbat Mişon işlətmişdir.

Qrafologiya istənilən şəxsin yazısını analiz edərək onun xarakteri, eyni zamanda xarici görünüşü haqqında məlumat verən psixodiaqnnostik bir elm sahəsidir.

Qrafologiya dəqiq elm deyil, emperik biliklərə və xüsusi eksperimentlərə söykənərək formalaşmışdır. Ona görə də qrafoloji analiz kompyuterləşdirilməmışdir. Yazının analizi müxtəlif metodlarla aparılsa da burda qrafoloqun həssaslığı çox vacibdir.

Ardı →

“Evlənməkdən qorxuram. Evləndikdən sonra evimi təmin edə bilməyəcəyimdən narahatam. Nə edə bilərəm?”

Hər qorxunun arxasında qorxuya səbəb olan, onu oyandıran səbəblər var. Qorxu yaradan səbəblər əgər tapılsa, onun neqativtəsirlərindən də qurtulmaq olar. Müalicədən əvvəl xəstəliyin səbəbini araşdırmaq nə qədər önəmlidirsə, qorxunun aradan qaldırılmasında da qorxunu meydana gətirən səbəblərin, fikirlərin tapılması o qədər önəmlidir.

Evlilikdəki qorxulardan bir neçəsini saymaq lazımdırsa “dolanışıq” qorxusu, “Xoşbəxt ola bilmərəm, sevilmərəm” qorxusu başda gəlir. Bir insanın evliliklə bağlı qorxuları eyni zamanda onun evliliyə baxış tərzindən də asılıdır.

Məsələn deyək ki, bir insanda evliliklə bağlı dolanışıq qorxusu var. “Evlənsəm, ailəmi dolandıra bilərəmmi?“ Belə bir vəziyyətdə bu insan evlənəcəyi insanın gözləntilərinə diqqət yetirməlidir. Əgər evlənəcəyi insanın gözləntiləri çox yüksəkdirsə, məsələn, Londondan ətir gətirtdirən biridirsə təbii ki, bu qorxunun olması normaldır. Maddi gücü çox yaxşı olmayan birisinin belə bir evlilik nəticəsində dolanışıq problemi yaşayacağı açıqca görülən bir gerçəklikdir.
Ardı →

Bu məqalənin mövzusu bizi irəli addımlamağa imkan verməyən və fərdi inkşafın ən böyük maneəsi- “mən həmişə düzəm” ifadəsi haqdadır.“

...yenə də mən düzəm” bir çox konfliktlərin, əsəb pozğunluqlarının və buna bənzər bir çox negativ halların səbəbidir. Bir insan belə bir fikir söyləmişdi: “Həqiqət mübahisə zamanı tapılır” mən bu fikirlə tam razı ola bilmərəm, çünki mübahisə zamanı iki tərəfin yalnız öz mövqeyini hər cür yolarla sübut etməsi nəticəsində heç bir həqiqət ortaya çıxmır. Amma əgər hər iki tərəf həqiqət axtarışında olsalar və bir-birini dinləyərək ortaq məxrəcə gələ bilsələr, onlar istədiyi nəticəyə əldə edə  bilərlər.

Bir çox insanlar mübahisə etdiyi zaman öz mövqeyini səhv olduğunu anlamağına baxmayaraq, “mən məğlub ola bilmərəm” düşüncəsi ilə yenə öz mövqeyinin düzgün olduğunu yeritmək istəyirlər.

Bu prinsiplə yaşayan insanlar sadəcə bir şey anlamalıdırlar: səhvi qəbul etdiyiniz zaman siz zəifliyinizi göstərmirsiniz, tam tərsi, siz daxili gücünüzü və müdrikliyinizi nümayiş edirsiniz. O qədər də  önəmli deyil, sən səhvsən yoxsa düz, əsas odur ki, sən düzgün yolu tapdın.Səhv olduğunuzu nə vaxt qəbul etməlisiniz? ( ya da ən az öz mövqeyinizi sübut etməkdən vaz geçməlisiniz)

1. Əgər sizin səhv olduğunuza dair faktlar gətirirlərsə
Bu halda inadçılıq edib özünüzü gülünc vəziyətə qoymayın.
Ardı →

İnsanlar psixoloji tipinə görə ekstravert və ya intravert ola bilir. Ekstravet tipə aid insanlar hər zaman irəli getməyə, uğur qazanmağa çalışırlar və bütün imkanlarından istifadə edərlər. İntravert tipinə aid olanlar isə özlərinə qapalı, ətrafdakıları özlərindən kənar tutan, artıq xərclərə imkan verməyən və öz güclərini qoruyan insanlardır. İndi sizə təqdim edəcəyimiz test vasitəsilə siz də hansı tipə aid olduğunuzu aydınlaşdıra biləcəksiniz.

Ekstravert tipinə aidsinizsə :
Siz eyni gündə iki filmə, konsertə, tamaşaya baxa bilərsiniz, gün ərzində 1neçə görüş təyin edib yalnız 1 və ya iksinə vaxt ayıra bilərsiniz.
Sizin dostlarınızın, tanışlarınızın sayı günbəgün artır.

Əgər evdə televizor və ya radio işləməsə, sizin əhvalınız olmur. Telefon sönülü olarsa, siz özünüzü tənha və həyatdan qopmuş hiss edərsiniz.
Siz simaları, hadisələri asan, fomulları və başqalarının fikirlərini isə çətin xatırlayırsınız.

Siz yeməyi və dost tanışların əhatəsində əylənməyi sevirsiniz. Tənhalıqdan və özünə qapanan insanlardan qaçırsınız. Siz həyat sevər insanlar kateqoriyasına aidsiniz.

Başqalarını əyləndirməyi, lətifə və ya gülməli hadisələr danışmağı sevirsiniz. Siz asan yola gedən insansınız.
İnsanların əhatəsində diqqət mərkəzində olmağı sevirsiniz.
Harada, nə vaxt və nə edəcəyinizi bilirsiniz.

Tanımadığınız insanlarla asan ünsiyyət qurur, yeni şəraitə çətinlik çəkmədən alışırsınız. Çətin vəziyyətlərdən isə asanlıqla çıxa bilirsiniz.
Ardı →

Beyninizdən bütün fikirləri uzaqlaşdırın və rahat olun. Qarşınıza ağ vərəq qoyun. Yağış altında bir insanı təsəvvür edin və onu vərəqdə təsvir edin. Şəkil çəkərkən ən çox sevdiyiniz rənglərdən, plamaster, karandaş, fırça- bir sözlə ürəynizcə hansıdırsa ondan istifadə edin.

 Rəsmi bitirdikdən sonra onu bütünlükdə qəbul edin. Rəsimdə ən əsas şərt ona “hiss etmək”dir. Öz hisslərinizi, qəlbinizin səsini dinləyin, özünüzə sual verin: “Mən çəkdiyim şəkilə baxanda nə hiss edirəm? Onun hər detalı mənim üçün nə anlam kəsb edir?”.

 Yağış bu rəsimdə bir maneəni, çətinliyi simolizə edir, hansı ki, insanın həyatda bunlar ilə qarşılaşması qaşılmazdı. Rəsmin hər detalını diqqətlə analiz edin. Rəsimdəki insan nə edir- o çətir tutub, yağışdan qoruyucu tavanın altında əyləşib, yoxsa yağışın altında gəzir? Biz sizə rəsmin sizin haqqınızda nə deyə biləcəyinə dair məsləhətlər göstərəcəyik.

Personajın hansı əhval-ruhiyyədə olduğnu təyin edin (sevincli, şən, gəmgin, fikirli və s.) o özünü köməksiz hiss edir yoxsa əksinə özünü hər çətinliyə qarşı güclü hiss edir, hər çətinliyə sakit və odekvat yanaşır, hər prablemi normal qarşılıyır.

Çox saylı buludlar xoşagəlməz hadisənin simvoludur. Gölməçə, palçıq xoşagəlməz hadisənin fəsadlarını simvolizə edir –o fəsadlar ki, yağışdan sonra qalır. Gölməçənin yerləşməsinə formasınada diqqət yetirin (o insanın qarşısında yoxsa arxasındadır, hər tərədən əhatə edib yoxsa insan elə gölməçənin üstündə dayanıb.)
Ardı →

Şüuraltı şüura tabedir. Şüuraltı şüurun hər dediyini edir, uşaq kimidir, möhtəşəm bir potensiala malikdir, amma safdır, şüurun hər dediyinə inanır. Məsələn, bir insan sarımsağın onun ürəyini bulandırdığına inanıbsa, şüuraltı ona hər yerdə sarımsağı tapacaq, içində sarımsaq olduğunu heç kimin hiss etmədiyi yeməklərdə belə sarımsağı dərhal hiss edəcək. Hətta sarımsağın iyini belə hiss edəcək və şüura xəbər verəcək.
Şüuraltı 24 saat fəaliyyətdədir, şüuraltı yatmır. O, gecə şüur yuxudaykən belə fəaliyyət göstərir, bədənin bütün fəaliyyətini idarə edir.
Şüur nəyə inanırsa, şüuraltı da bütün diqqəti ona yönəldir.
Davamı →

Əgər təkbaşına olmağı, hər işinizi tək görməyi xoşlayırsınızsa, cəmiyyət içərisində rahat olmursunuzsa və ya insanların toplu şəkildə olduğu yerlərdən uzaq durursunuzsa, sosial cəhətdən aktiv olmaq bir qədər çətin ola bilər.

İlk öncə sizin sosiallaşmağınıza əngəl olan amilləri müəyyənləşdirin. Daha sonra isə bu maneələri dəf etməyə çalışın. Gündəlik həyatınızda çox insanla ünsiyyət qurun. Salamlaşdıqdan sonra hal-əhval tutaraq, iş, hətta hava və ya digər mövzular barədə danışmaq olar. Nəticədə ünsiyyətdə olduğunuz insan ona diqqət göstərdiyinizin fərqində olacaq, həmçinin nəticədə söhbət də uzana bilər. İnsanlarla daha çox üzbəüz ünsiyyətə üstünlük verin. Çünki bu yolla bədən hərəkətləri və ya mimika, jestlərdən necə istifadə etməyi də öyrənə bilərsiniz.

İctimai yerlərdə, yığıncaqlarda olun. Qəzetlərdə və ya internetdə sosial tədbirlərin elanlarını izləyin, həmin tədbirlərdə iştirak etməyə çalışın. Bu yolla həm utancaqlığı bir kənara qoya, həm də yeni dostlar, yeni ideyalar qazana bilərsiniz. Bu cür tədbirlərə gedərkən kimisə sizinlə getməsi üçün dəvət edə bilərsiniz. Bu cür sosial tədbirlərdə iştirak edənlərlə söhbət edin və ortaq maraqlarınızı müzakirə edin. Məsələn, tanış olduğunuz biri əgər velosiped sürməyi xoşlayırsa və bu da sizin hobbinizdirsə və ya siz də bacarırsınızsa, onu hansısa başqa bir gün velosiped sürməyə və ya başqa bir tədbirdə sizinlə bərabər iştirak etməyə dəvət edə bilərsiniz.
Ardı →

Uzun illər insanlar, xüsusilə də, çinlilər bədən quruluşu ilə insan psixologiyası arasındakı əlaqəni araşdırmağa çalışıblar. Nəticədə, onlar üz oxuma sənəti olan “fizionomiya” nı yaradıblar. Burada alın, burun, çənə, qaş, göz və dodaqlar əsas alınaraq müəyyən nəticələr çıxarılır.

Alın — insanın düşüncələri haqqında məlumatı verir.

Böyük alın güclü xəyal gücü və intellektuallığı göstərir. Dar alın isə insanın diqqətli, zamana önəm verən, riyazi qabiliyyətinin yüksək olduğuna işarə edir.

Gözlər - həyata baxışı və həyata davamlılığı göstərir.

Gözlər çuxur şəklində olan insanlar ciddi və sirli, gözləri bir-birinə yaxın olan insanlar səliqəli, qərarlı və detallara varmağı sevən, böyük gözləri olanlar açıq sözlü, nəzakətli və sözünə güvənilən, kiçik gözlərin sahibi isə asanlıqla diqqətini cəmləyən və özünə qapanıq olurlar.

Gözləri aşağı doğru meyilli olanlar həyata nikbin baxmağı bir o qədər də xoşlamırlar, qabarıq şəkilli gözləri olan insanlar isə həyata qarşı daha həvəsli və tez inciyən olurlar.

Burun - Bu bədən üzvü iş həyatını və pula baxışın rəmzi hesab edilir.
Ardı →

2008-ci ilin iyul ayında Teksas Universitetinin Elm Mərkəzi “Gənclərin Sağlamlığı Jurnalı”-da nəşr olunan araşdırmaya əsasən, şəxsi problemləri olan gənclər arasında xroniki yuxusuzluq 2-5 dəfə daha çoxdur.

Hyustonda 11-17 yaş arası 3134 gənc arasında aparılan müsahibələr göstərdi ki, onların 25 faizində yuxusuzluğun bir və ya daha çox əlaməti mövcuddur və onların təxminən yarısının uzun müddətdir ki, problemləri var.

Baş tədqiqatçı Robert E. Robertz məsələni belə izah etdi:
“Yuxusuzluq yeniyetmələr arasında həm çox ümumi, həm də xroniki bir hal almışdır. Araşdırma göstərir ki, yuxusuzluğun əlamətləri digər psixiatrik xəstəliklərin əlamətləri ilə müqayisəolunandır. Xroniki yuxusuzluq gələcək sağlamlığa və yeniyetmələrin fəaliyyətinə kəskin surətdə təsir göstərir.”

Yeniyetmələr arasında aparılan 12 aylıq tədqiqatın nəticəsi olaraq fərdi sağlamlığın 14 aspektini nəzərdən keçirməklə xroniki insomniadan əziyyət çəkən gənclərin depressiya, həmçinin təhsillə bağlı problemləri olduğu müəyyən olunmuşdur.

Robert E. Robertz bildirir ki, ilkin müayinə zamanı yuxusuzluğun bir və ya daha çox əlamətinə sahib olan gənclərin bir il sonra da həmin problemdən əziyyət çəkdiyi müşahidə olunmuşdur. Onların 24 faizində özünü göstərən əlamətlər Amerika Psixiatriya Assosiasiyasının yuxusuzluğa dair müəyyən etdiyi əlamətlərlə uyğunluq təşkil edir.

Tədqiqat ilkin müayinə zamanı yeniyetmələrin 27 faizində yuxusuzluğun bir əlaməti olduğu halda, 7 faizinin bütün gün yuxulu və yorğun halda olduğunu göstərir.
Davamı →