Kayzen

İstər elmi tədqiqat, istərsə də praktik iş zamanı psixoloq müəyyən metodlardan istifadə edir, başqa sözlə qarşısına qoyduğu məqsədə nail olmaq üçün öz fəaliyyətini müvafiq şəkildə təşkil edir. Bu zaman istifadə olunan priyomlar və vasitələr elmi tədqiqat metodları adlanır. Həmin metodların köməyi ilə müvafiq elmin qanunauyğunluqları aşkara çıxarılır. Elmdə əldə edilən nəticələrin gücü tətbiq olunan tədqiqat metodlarının təkmillik dərəcəsindən, onların  validliyi və etibarlılığından və s. asılıdır. Metod nə qədər düzgün seçilər və tətbiq olunarsa nəticə bir o qədər səmərəli olar, elmin araşdırdığı hadisələri, onların qanunauyğunluqlarını incəliklərinə qədər aşkara çıxarar. Bütün qeyd olunanlar psixologiya və onun tədqiqat metodlarına da aiddir.
Psixologiyanın öyrəndiyi hadisələr olduqca mürəkkəb və özünəməxsus, öyrənilməsi çətin olan hadisələrdir. Ona görə də bu hadisələri öyrənmək üçün həddindən artıq kamil, həmin hadisələri araşdırmağa imkan verən metodlardan istifadə etmək tələb edilir. Məhz buna görə də psixoloji tədqiqatlar müəyyən prinsiplərə uyğun şəkildə həyata keçirilməlidir. Bu baxımdan müasir psixologiya elmi tədqiqatların genetik (tarixi) prinsip əsasında aparılmasını vacib hesab edir.

Ardı →

Psixologiya elmi öz inkişafında müxtəlif mərhələlərdən keçmişdir. Bunlar aşağıdakılardan ibarətdir:
Elməqədərki I mərhələ. Qədim dövrdən başlayaraq bizim eradan əvvəlki VII-VI əsrlərə qədərki dövrü əhatə edir. Bu dövrdə ruh (psixika) haqqında təsəvvürlər çoxsaylı mif və əfsanələrdə, nağıl və ilkin dini inamlarda, totemlərdə öz əksini tapmışdır.
İlkin elmi təsəvvürlər (ikinci mərhələ). Bu dövr eramızdan əvvəl VII-VI əsrlərdən başlayaraq XVIII əsrin sonuna qədər olan dövrü əhatə edir. Bu dövrdə psixologiya elmi fəlsəfənin tərkibində inkişaf etmişdir. II mərhələnin başa çatması ilə bağlı psixoloji ədəbiyyatda fikir və mövqelər fərq­lidir. Kimi ilk psixologiya məktəbinin  — assosionizmin yaranmasıyla (XVIII əsrin sonları), kimi də fəlsəfə və təbiət elmlərindən fərqli psixologiya terminlərinin yaranmasıyla (XIX əsrin ortaları) II mərhələnin başa çatdığını qəbul edir.

Ardı →

Müasir elmlər sistemi və psixologiya. Müasir dövrdə psixologiya insan haqqında ən mühüm elmlərdən biri kimi diqqəti cəlb edir. Təsadüfü deyildir ki, hazırda insan həyatı və fəaliyyətinin elə bir sahəsi yoxdur ki,  psixologiya elmi oraya  nüfuz etməsin. Mübaliğəsiz demək olar ki, hazırki dövrdə bütün dünyada hər cür fəaliyyətin və insan munasibətlərinin səmərəliliyini psixoloji biliklərin tətbiqində görürlər. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, mühüm elm sahəsi olan psixologiya başqa elmlərdən təcrid olunmuş şəkildə deyil, onlarla vəhdətdə mövcuddur və fəaliyyət göstərir. Bəs elmlər sistemində psixologiya elmi hansı yeri tutur, onun başqa elmlərlə qarşılıqlı əlaqəsi nədən ibarətdir?
Elmlər sisteminin təsnifatını verən B.M.Kedrov bu sistemdə psixologiyanın roluna xüsusi diqqət yetirmişdir. Onun «elmlər üçbucağı»nda bunu aydın görürük. B.M.Ked­rova görə psixologiya bir tərəfdən fəlsəfə elmləri, digər tərəfdən  təbiət elmləri, üçüncü tərəfdən humanitar elmlər içərisində aralıq mövqe tutur (bax şəkil 2).

Ardı →

Elm və texnikanın sürətlə inkişaf etdiyi bir dövrdə yaşayırıq. Bu dövr yeni elm sahələrinin meydana gəlməsi ilə fərqlənən bir dövrdür. Özünün qədim tarixi­­liyi ilə fərqlənən elm sahələri ilə yanaşı tamamilə yeni elmlərin meydana gəlməsi onları bir-birlərindən fərqləndirməyi, onlardan yerli-yerində bəhrələnməyi tələb edir. Bu elmlərin bir çoxunun obyekti eyni olduğu halda, onlar öz predmetlərinə görə bir-birlərindən fərqlənirlər. Hər bir elmin predmetini özünəməxsus hadisələr təşkil edir. Bu hadisələrdən bəziləri olduqca mürəkkəb, çətin dərk olunan hadisələrdir. Psixologiya elminin predmetini təşkil edən hadisələr də məhz özünün mürəkkəbliyi və çətin dərk olunması ilə fərqlənir. Həmin hadisələr hələ qədim zamanlardan insanların diqqətini cəlb etmiş, bu sahədə müxtəlif fikirlərin, görüşlərin meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur.

Ardı →

Doğrudanmı,ilk baxışdan aşıq olmaq mümkündür? Bu barədə çox yazılar vardır.İngilis psixoloqlarının rəyi bir qədər fərqlidir.
Onlar hesab edir ki, qadınlar birinci deyil,altıncı baxışdan vurulurlar.Bu mürəkkəb və ürəkləri sarsıdan hadisə belə baş verir:
Birinci baxış: (5 saniyə) — gözün rəngini müəyyən edir və onların ağıllı olub-olmadığını aydınlaşdırır.
İkinci baxış: (10 saniyə)- kişinin geyimini müəyyən edir.Barmağında nişan üzüyünün olub-olmamasına diqqət edir.
Üçüncü baxış:(5 saniyə)- saç düzümünə qiymət verir.
Dördüncü baxış: (5 saniyə)-əllərə baxılır.
Beşinci baxış: (5 saniyə)- ayaqqabılara baxılır.
Altıncı baxış: (15 saniyə)- duruş,yeriş,jestlər qiymətləndirilir.
Camisi 45 saniyə və 6 baxışla qadın kişini bəyənib-bəyənmədiyini müəyyən edir.
Davamı →

Dahi filosof Aristotel hesab edirdi ki, insanın xarakterini təkcə üzünə görə yox, həm də gülüşünə görə müəyyən etmək olar. Qoy sizin də kiminsə gülüş tərzini müşahidəniz onu daha yaxşı anlamağa və xarakterini öyrənməyinizə kömək etsin. Bir qayda olaraq, gülüşün səsi və tembri sait səslərlə müəyyən edilir. Demə,bizim bütün «hi-hi-hi» və «ha-ha-ha»larımızı gülüşümüzdə hansı saitin çoxluğundan asılı olaraq  rahatca açmaq olar.  Psixoloqlar təsdiq edirlər ki, bu üsulla insanın emosiyaları, onun səmimiyyəti barədə çox şey öyrənmək mümkünür.

«A» saitli (ha-ha) gülüş açıq, loyal, fəal, bəzən isə qeyri-sabit insanlara məxsusdur. Ürəkdən gələn bu gülüş coşqun sevinci ifadə edir, səsi kənara yayır. Şənlənən və nə özünə, nə də ətrafdakılara nəyi isə sübüt etmək istəməyən adamlar bu sayaq gülürlər. «A» saitli gülüş ən səmimi gülüş  hesab edilir.

Ardı →

Bəli… Başlıqdan da göründüyü kimi. Bir şəxsin arxasınca qaçırsan… Qaça-qaça çatırsan, lakin tər-qan içində çatan vaxtı qızın başqa birisi ilə səhv saldığını görürsən… Bu, hələ bir başlanğıcdır.

Bir uyğunluq görmüşdüm, o uyğunluğu burada yazdım «Alqoritm» başlığı altında… Müxtəlif rəylər gəldi, lakin 2 rəy bütün hər şeyi dəyişdi… kommentlərin birində «Akıl oyunları — A beautiful Mind» filminin adı çəkildi, digərində də «The secret» sənədli filminin… Birinci filmdə dahi Nobel mükafatçısı Con Neş və onun şizofrenikliyi haqqında bəhs edilirdi, həqiqi həyatından. Con Forbs Neş məgər mənimlə eyni gündə, lakin məndən 66(12*11/2) il əvvəl doğulub. İkincisində isə mən əksər suallarıma cavab tapdım.

Son zamanlar səhvlərimi düzəltməyə çalışarkən etmədiyim səhvlər üzərimə atılır, boynuma götürürəm, ürəyimə salıram… Qürurumu alçaldıram, kimə alçaltmışamsa, alçaldığımı cəmiyyətə bəyan etməsinə göz yuma bilmədim, lakin ona da qarşı çıxa bilmədim. Bir tərəfdə beynimdə dərs, digərində o, digərində elmi-ictimai-sosial məsələlərim, digərində də ailə-qohum qayğıları. Fikir 4 qütbə bölünür.

Bu yaxınlarda şizofreniya haqqında öyrəndim… Mən uşaqlıqda yaşadığım qaranlıq fobiası ilə eyni səviyyədə gördüm… Əvvəlki abzasdakı «o»-nu maddiyyatımda məhv etdim, xəyalıma yazdım… Elə deyə-deyə məgər məndə şizofreniya əlamətləri peyda olubmuş… Danışıqda dağınıqlılıq, özünəməxsus anlaşılmaz terminə malik olmaq, vid-fasona fikir verməmək… Mənim hal-hazırda hər bir ictimai fikrimi elmi əsaslarla ifadə etdiyimə gülürlər və getdikcə özümü yalnız hiss etməyə başlayıram. Bir «o» xəyalımda, bir də mən… Lakin «o»-nu personajlaşdırmaq istəmərəm, əməlli-başlı şizofreniya olar, bu isə şəxsiyyətin, beynin 2 yerə bölünməsi anlamına gəlir… Lakin Con Neş qalib gəldi öz ağlının gücünə...

Davamı →

Psixoloqlar iddia edir ki, hər uşaq dahidir. Vunderkind heç də qeyri-adi bir insan deyil, sadəcə, bəzi valideynlər övladının hər bir bacarığını görür və buna önəm verir, bəziləri isə əksinə, ona gülür və əhəmiyyət vermir. Nəticə etibarilə ailədə qayğı görən uşaqlar dahi olur, diqqətsizliklə üzləşənlər isə təslim olur və onlarda kompleks yaranmağa başlayır. İstedadı inkişaf etdirmədikcə o, yaddan çıxır, yada düşəndə isə artıq müəyyən yaşa çatmış insanlar utanmağa başlayır. Bəs sizin gizli istedadınız var? Onlar sizə yardım edir, yoxsa mane olur? Bu suallara test vasitəsilə cavab tapmağa çalışın.
Ardı →

25-ci kadr — kinematoqrafiya və fizikada istifadə olunan effekt, insanın görmə qabiliyyətinin gücü.Alimlər araşdırmışlar ki, insanın bir saniyədə 25 kadr görür. Bu baxımdan həmin effekt kinomptaqrafiyaya tətbiq olunaraq filmlərin yayımlanma sürəti 25 kadr/san. -dir.

‘‘25-ci kadr’’ virusu

Bugünkü gündə bu məqsədli cəmi vasitələr içərisində elmə məlum olan hələlik yeganə və ən güclü təsir üsuludur (hətta bir neçə min ildən bəri insanlığa məlum olan hipnoz da, effektliliyinə görə ondan geri qalır).

Ardı →

Aşağıda verilən cümlələri diqqətlə oxuyun və özünüzü hiss etmənizə görə müvafiq olan rəqəmi dairəyə alın.Suallar üzərində çox fikirləşməyin çünki,düzgün və düzgün olmayan cavab yoxdur.
1 — Heç bir zaman 
2 — Bəzən
3 — Tez-tez
4 — Daima
Ardı →