Kayzen

1. Yadların insanın davranışına təsiri
Auditoriya effekti. Evdə cırıq köynəkdə də gəzə bilirsiniz, insanlar içində isə özünüzü xanım kimi aparırsınız. Lakin insanın davranışı yalnız kiminlə ünsiyyət qurduğundan deyil, həmçinin yaxınlıqda olan qeyri-ixtiyari şahidlərin sayından da asılıdır. Məsələn, bir kişi xanımın diqqətini cəlb etmək üçün, nəqliyyatda kiməsə yer verə bilər.

Tələyə düşməməyin yolu. Özünüzə tez-tez bu sualı verin: “Mən bunu kiminsə xoşuna gəlmək və təəssürat yaratmaq üçün edirəm, yoxsa həqiqətən bunu istədiyim üçün?”

2. Yeni bir təcrübəyə maraq şəraitində insanlar fərqli davranırlar
Hotorn effekti. Yenilik şəraiti və yeni təcrübəyə maraq bizi başqa cür hərəkət etməyə, çalışqan və loyal olmağa məcbur edir, biz yanlış və adətən əlverişli nəticə əldə edirik. Məsələn, supermarketdə sizə yeni dada malik balıq pastasının dadına baxmağı və kiçik bir anket doldurmağı təklif edirlər. Siz bu yeniliyi yüksək qiymətlədirirsiz, evdə isə başa düşürsüz ki, onun xüsusi bir dadı yox idi.
Davamı →

“Maariflənmiş ürək” əsərinin müəllifi B.Bettelheym 1938-39-cu illərdə nasist konslagerində həbsdə olub, azad oluna bilib, ABŞ-a köçüb, Çikaqo Universitetində psixologiya professoru işləyib.

Aşağıdakı bəndlər həmin əsərdə təsvir olunan, insanların sındırılaraq manqurta çevrilməsinə yönəlmiş psixoloji strategiyaları əks etdirir:



1. İnsanlar özləri üçün heç bir əhəmiyyəti olmayan işlərə məcbur edilir. Məsələn, bir yığın zibili gün ərzində dəfələrlə bir yerdən başqa yerə və geriyə daşıyırlar.

2. Elə qaydalar qoyulur ki, onları pozmadan yaşamaq üçün mütləq manqurt olmalısan.

3. Qayda pozmağa görə verilən cəzaların həddi yoxdur, cəzlanan adamın öləcəyi, şikəst olacağı cəlladların vecinə deyil, bunu açıq nümayiş etdirirlər və bunu döyülən adam da, başqaları da dərk edir.
Davamı →

Qrupda hamı eyni vaxtda gülürsə, hər kəs daha simpatik hesab etdiyi adama baxır. Yaxud özünə yaxın görmək istədiyi adama baxır.

Qarşınızda görüləsi vacib iş var, amma siz əsəbisiniz. Sakitləşmək üçün saqqız çeynəyin, yaxud ümumiyyətlə nəsə yeyin. Belə siz sakitləşə biləcəksiniz, çünki şüuraltı olaraq, yemək yeyilən an təhlükəsizliklə assosiasiya edilir.

Kimsə sizin üstünüzə qışqırırsa, sakitliyinizi qoruyun. Bəlkə də siz bununla qarşınızdakını daha çox əsəbiləşdirəcəksiniz, amma sonra o dərin günah hissi keçirəcək.

Qarşınızdakının cavabı sizi qane etmirsə, onun yarımçıq cavab verdiyini düşünürsünüzsə, sualı yenidən verməyin. Sadəcə onun gözünün içinə diqqətlə baxın. Bu halda o davam etməyə məcbur qalacaq.
Ardı →