Kayzen

Kino aktyoru düşünməməlidir, o var olmalıdır. Mənə etiraz edə bilərlər ki, var olmaq üçün düşünmək lazımdır. Xeyr! Əgər bu belə olsaydı, ağıllı aktyor ən yaxşısı olardı. Lakin həyatda çox zaman əksinə olur.

Akyor ağıllı olanda, onun yaxşı aktyor olmaq istəyi, belə deyək, hazırlanmış olur. O, mürəkkəb obraz yaratmaq, xırda çalarları nəzərə almaq istəyir və bununla da öz işindən kənara atılmış olur, öz-özünə çətinlik yaradır.

Onun obrazını anlamaq cəhdi, belə qəbul edilir ki, personajın daha dəqiq psixoloji xarakteristikasına dəlalət etməlidir. Həqiqətdə isə bu, onun işinə mane olur, aktyorun bilavasitəliyini itirir. Kino aktyoru çəkilişə sadəlövh “fidan” bir insan kimi gəlməlidir. İşində nə qədər türkəsaya olsa, nəticə də daha yaxşı olacaqdı.

Kino aktyoru əsasən personajın psixologiyasını layihələndirmək deyil, öz fantaziyasını genişləndirməlidir. Fantaziya isə öz-özünə alışır, onun üçün hər zaman sıxa biləcəyin düymə mövcud deyil.
Davamı →

Poetik filmlər deyəndə ağlımıza nə gəlir? Və ya poetik filmlər bizə kimləri xatırladır? Poetika ilə film arasındakı əlaqələr nədir? Uzun vaxtdır, bu suallar üzərinə düşünürəm. Və bu prosesdə şeiri filmə köçürmək deyəndə ağlıma 2 mərhum insan gəlir. Bunun biri dəyərli Andrey Tarkovski və Kşiştof Kyeslovskidir. Amma bu gün sizə uzun və yorucu bir mütaliə bağışlamaq istəmirəm. Sənəti bu qədər sıxıcı fəaliyyət hesab etməyinizi istəmirəm. Halbuki sənət sıxıcılıqdan və monotonluqdan qaçışın bir hissədir. Bəli, bir kiçik hissəsi hesab etmək olar.

13 Mart 1996-cı ildə Polşanın Varşava şəhərinin Mazowieckie qəsəbəsində bir adam infarkt keçirərək həyata vəda etdi. Onsuz da uzun müddətdir, yorğunluq və stress səbəbilə narahatlıq keçirirdi. Düzəlmək üçün işlərini yoluna qoyduqdan sonra hər şeydən əlini-ətəyini çəkib buraya — doğulduğu qəsəbəyə geri qayıtmışdı. Bu adam — 1941-ci il iyunun 21-də, İkinci Dünya Müharibəsinin ən sərt dövründə doğulub. Uşaqlıq illəri ərzində vərəm xəstəsi olan atası üçün anası və bacısı ilə sanatoriyası olan şəhərləri gəzib. Sovet təzyiqi altında əzilən ölkəsində həyat uğrunda mübarizə aparan, Milenium çağının yaxınlaşdığı və Sovet İttifaqının dağıldığı dövrdə artıq həyatdan yorulan və qabığına çəkilən adam Kşiştof Kyeslovski idi.
Davamı →

Rejissorlar çəkdikləri filmlər ilə milyonlarla insanın rəğbətini qazanır. Ancaq onlar özləri də tamaşaçıdır. Ona görə də həmişə müsahibələrdə hansı filmlərdən ilham aldıqları sualına cavab verməli olurlar.

Stenli Kubrik
Ustad rejissor 1963-cü ildə “Cinema” adlı jurnala verdiyi müsahibədə aşağıdakı filmlərin adını çəkib:
1.“I Vitelloni” (1953)
2.“Wild Strawberries” (1957)
3.“Citizen Kane” (1941)
4.“The Treasure of the Sierra Madre” (1948)
5.“City Lights” (1931)

Vudi Allen
Demək olar ki, ildə 2 film çəkən və getdiyi hər kino festivalından mükafatla qayıdan rejissor Vudi Allenin də tərzinə təsir etmiş əsərlər var. Rejissorun ən sevimli filmləri aşağıdakılardır:
1.“The 400 Blows” (1959)
2.“8½” (1963)
Davamı →

Siz əhatəli şəkildə psixologiya və fəlsəfə oxumusunuz…
– Nə qədər əhatəli oxuduğumu deyə bilmərəm. Psixologiyadan da, fəlsəfədən də öyrəndiyim bu oldu: Oxumağa başlamazdan əvvəl suallara cavab tapa biləcəyimizi zənn edirik, amma nəticə olaraq əlimizdə cavablar yox, suallar qalır. Mütaliədən öyrəndiyim tək şey budur: sual verməyə davam etsəniz də cavab almayacaqsınız.

“Gizli” filminin sonu filmləriniz arasında ən ümidverici sonluğu olan filmdir. Bu nə ilə bağlıdır?
– Bunu çox fərqli formalarda izah etmək olar. Bu barədə bir-birinə zidd xeyli fikirlər eşitdim. İki uşağın öz aralarında razılığa gələcəklərini söyləyənlər oldu, yəni müsbət yanaşanlar… Məcidin uşağı qaçıracağını düşünənlər də. Çox fərqli şərhlərin olması xoşuma gəldi. Çünki mənim fikrimcə film uçuş xətti kimi olmalıdı. Tamaşaçılar həmin xətlə hara istəyirlərsə ora da uçmalıdırlar.
Davamı →

Sergey Sergeyeviç Bodrov 27 sentyabr 1971-ci ildə Moskva şəhərində anadan olmuşdur. 90-cı illərin nəsli “Brat”, “Brat-2”, “Qafqaz əsiri”, “Şərq – Qərb” filmlərindən Sergeyi yaxşı tanıyır. Düzgünlüyünə, dürüstlüyünə, mənəvi həssaslığına və insani keyfiyyətlərinə görə Bodrov çoxlarının yaddaşında əvəzolunmaz “gənclik nümunəsi” olaraq qalıb. Sergey Bodrovun həyat və yaradıcılığı haqqında maraqlı məlumatları sizə təqdim edirik:

“Demək olar ki, bütün bu hadisələr mənim həyatımın son 16 ilində baş verib. Düzü, bundan sonra heç nə məni həyəcanlandırmaq iqtidarında olmayıb.  Uşaqlar həyat və onun mahiyyəti haqda çox düşünürlər. Ona görə də, onların başında həyatda gördükləri və dərk edə bildiklərindən daha çox məlumat və sual olur. Daha doğrusu, onların daxili aləmi kənardan göründüyündən daha zəngindir”.

 Mən balaca olanda, özümü çox ağıllı hesab edirdim. Ən azından, mən özümdən ağıllı bir insanın ola biləcəyini təsəvvür edə bilmirdim. Bu düşüncə Tolstoyun “Uşaqlıq. Yeniyetməlik. Cavanlıq” əsərini oxuduqdan sonra məni tərk etdi. Təxminən elə həmin dövrdə mən kainatın sonsuzluğu haqda təsəvvürlərə malik oldum. Mən onda başa düşdüm ki, yer üzündə milyonlarla “kiçik dünyalar”, “daxili aləmlər” mövcuddur.

  Bir dəfə mən dostlarımdan birinin maşınını oğurladım. Amma onunla oynaya bilmədim. Əməlli-başlı mənəvi narahatlıq hiss etməyə başladım. Anam bunu öyrənəndə, mənə məsləhət gördü ki, həmin uşağın valideynlərinə zəng vurum. Utanc hissi məni məhv edirdi, valideynlərə zəng etmək düşüncəsi isə mənə əzab verirdi. Mən bu hissləri yaşayanda başa düşdüm ki, əsl kişi kimi davranmaq çətin olsa da, bunu etmək mənim borcumdur. Və nə qədər çətin olmasından asılı olmayaraq, bu, məni gücləndirir.

Ardı →

Ərsəyə gətirdiyi filmdə insanları heyrətləndirməyi, sevindirməyi,  təəccübləndirməyi bacaran rejissor kinematoqrafiya tarixinin ən varlı rejissorudur. Bəli, söhbət Stiven Spilberqdən gedir.

Spilberqin filmləri bu günədək 8,5 milyard gəlir gətirib. Əgər ötən əsrin ən yaxşı filmlərini sadalamağa başlasanız, bu filmlər arasında mütləq Spilberqin əsərlərinin adını çəkəcəksiniz. Stiven Spilberq ilk kinosunu 12 yaşı olanda çəkib. Həvəskar azyaşlı tərəfindən çəkilən bu film müharibə mövzusunda idi. Dahi rejissorun ikinci filmi yadplanetlilər mövzusunda olub. İllər sonra bu həvəskar uşağın filmləri dünya şöhrəti qazanır və özünə izləyici kütləsi toplayır.  

1. “Dənizin dişləri” (1975)

Reytinq IMDb: 8.10
Büdcə: 7 000 000 dollar
Əldə olunan gəlir: 470 000 000 dollar
Mükafatlar: Üç Oskar – səsləndirmə, montaj və soundtrek.  
Ardı →

Rasim Ocaqov təbiətcə qaraqabaq, başıaşağı adam idi, fikirli görkəmi vardı.

Onu həmişə barmaqlarının arasında siqaret nə isə düşünən görərdin. Özü heç vaxt ünsiyyətə can atmazdı.Amma elə ki, səni tanıdı məmuniyyətlə söhbət edərdi, cana yaxın biri idi.

Rasim 1933-cü ildə Şəkidə dünyaya gəlmişdi.  Uşaqlıqdan foto ilə maraqlanmağa başladı.  Həvəskar şəkillər çəksə də, arzusu geoloq olmaq idi. Bir dəfə Şəkiyə sənədli film çəkən qrup gəlir. Bu vaxt fotoqrafiya ilə ciddi məşğul olan Rasim peşəkarların necə işlədiklərini görmək üçün yanlarına gedir. Möcüzəli kino aləmi onu özünə elə çəkir ki, gənc fotoqraf bu sənəti dərindən öyrənməyi qərara alır. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Moskvaya gedir. MÜDKİ-nun kinooperatorluq fakültəsində (1951-1956, B.Qolovnya və L.Kosmatovun emalatxanası) təhsil alır. 1956-cı ildən “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında quruluşçu-operator kimi çalışmağa başlayır.

Çox filmlərdə operator kimi çalışıb. O cümlədən “Bir cənub şəhərində”, “Bizim küçə” filmləri onun kamerası ilə çəkilib. “Bir cənub şəhərində” filmini kino aləmində çox vaxt Eldar Quliyevin yox, Rasim Ocaqovun filmi hesab edirlər. O, bəzən heç rejissorla məsləhətləşmədən çəkilişləri aparır, sonradan bu kadrlara birgə tamaşa edəndə rejissorlar onun işinə qibtə edirdilər. “Əsl dost”, “Bizim küçə”, “Mən rəqs edəcəyəm”, “Sən niyə susursan?” və “Skripkanın sərgüzəşti” filmlərində Rasim Ocaqov Azərbaycan kinosunda operatorluq sənətinin ən layiqli nümunələrini yaratdı. 

Ardı →

Çəkmənin içində daş olanda insanı necə narahat edirsə, kino da elə narahat olmalıdır.

Haqqımda düşündükləriniz vecimə deyil. Jurnalistlər tez-tez sözlərimi təhrif edirlər, amma mən bunu sakit qarşılayıram artıq. Belə bir söz var, eşitmisiz? “Mürəkkəblə əlləri yumazlar”. Müsahibə verərkən, həmişə bu sözü xatırlayıram.

Mən nudizmlə maraqlanan ailədə doğulmuşam. Uşaq vaxtı mənə etmək istədiyim hər şeyə icazə verilirdi, mənim dərsə gedib getməməyim valideynlərimi maraqlandırmırdı.

Valideynlərim tez-tez məni nudist düşərgəsinə aparardılar. Ora haqda heç bir erotik xatirəm yoxdur, amma ordakı kiçik poçt şöbəsini xatırlayıram. İçəri girirsən, poçt işçisinin ancaq şlyapası var. Əslində onun sviteri də var idi, çünki içəri yetərincə soyuq olurdu. Amma içəri kimsə girəndə o soyunmalı idi. Qayda belə idi.

Anam mənə indiyə kimi atam olduğunu düşündüyüm adamın əslində əsl atam olmadığını deyəndə bunun bioqrafiyam üçün yaxşı fakt olacağını düşündüm.

Həyata yalnız bir şeyə təəssüf edirəm. Balaca olanda bir quşum var idi, hər gün onu yedizdirirdim. Tətilə gedəndə quş yaddan çıxdı. Qayıdanda gördüm ki, ölüb. Həqiqətən təəssüflənirəm. Kann festivalında dediklərimə görə üstümə hücuma keçəndə isə (Trierin Hitler haqda dedikləri nasizmə haqq qazandırması kimi qiymətləndirilmişdi) özümü velosipeddən yıxıldığına görə valideynləri tərəfindən danlanan uşaq kimi hiss edirdim.

Ardı →

Qızlarım belə mənim antik olduğumu düşünür. Ancaq hər səhər hamıdan qabaq oyanıb onları məktəbə göndərən yenə də mənəm.

Yazmayan adamların başa düşmədiyi bircə şey var. Onlar elə bilirlər ki, biz qurduğumuz cümlələri şüurlu şəkildə yazırıq. Əslində isə bunu şüursuz edirik. Zarafat edərkən də əvvəldən düşünüb etmirəm. Eləcə zarafat edirəm və nə dediyimin həmin an fərqinə varıram. Sonra da gülürəm. Çünki bunu elə mən də birinci dəfədir eşidirəm özümdən.

Qorxu deyilən hiss olmasaydı, yaşaya bilməzdik.

Atam mənə üzümü qırxmağı da öyrətməyib, bunu bir taksi sürücüsündən öyrənmişəm. Amma atamın mənə öyrətdiyi ən mühüm şey odur ki, sağlamlığımız yoxdursa, deməli heç nəyimiz yoxdur. Dişin ağrıyırsa, boğazın qıcıqlanırsa, ürəyin bulanırsa, hətta daha pis şeylər varsa ortada, deməli həyatınızdakı hər şey bərbaddır.

Bol xardallı, sosiskalı sendviçi gözünüzün qabağına gətirin… Artıq belə şeylər yemirəm. Təxminən 45 ildir dilimə dəymir. Ləzzətli şeyləri yox, sağlam olan şeyləri yeyirəm.

Ardı →

15. Vudi Allen

Amerikalı rejissor, prodüser, aktyor, yazar və musiqiçi Vudi Allen. 1 dekabr 1935-ci ildə Nyu-Yorkda anadan oldu. Əsərlərində əsasən insan münasibətləri və qara yumor qabarıqdır. Hardasa 50 ildir ki, film sektorunda yer alır və bir maşın kimi çalışan zəkası sayəsində hər il bir film çəkmək və ssenari yazmaqdan qalmır.

Ardı →