Sofistlər

M. ö. V yüzillikdə tiranlıq və aristokratiya quruluşunun yerinə quldarlıq demokratiyası gəlmişdir. Bu quruluşda xalq yığıncaqları və azad məhkəmələrin böyük əhəmiyyəti olmuşdur. Ona görə də o zaman gözəl nitq söyləməyi və məntiqi mülahizələr irəli sürməyi bacaran adamlara ehtiyac yaranmışdır. Bu kimi adamlar siyasi və hüquqi biliklərə dərindən yiyələnmiş, onları fəlsəfə ilə birləşdirmişdilər. Onlara “Sofistlər” deyirdilər. Sofistlər bəlağət, natiqlik, məntiq, polemika kimi fəlsəfi istiqamətləri inkişaf etdirmişdilər. Onların hansısa bir ortaq təlimləri olmamışdır, dünyagörüşləri müxtəlif təlimlərin qarışığından ibarət idi. Sofistlərin bir çoxu öyrəncilərə ödənişlə müdriklik və mübahisədə qalib gəlmək dərslərini keçmişdilər.

Davamı →

Şərqdən Qərbə. Söz və göz mədəniyyəti

 “Conatus” – insanın özünü sevmək ehtiyacıdır. Spinozanın sözləri ilə desək, konus – insanın yaşamaq arzusu və həyata canatmasıdır. Tarix boyu insanın yaşamaq və bunun üçün mübarizə aparmaq şövqünə səbəb olan da məhz bu ehtiyacdır. Yaşamaq uğrunda mübarizə prosesi, bu ideyanı həyata keçirmə vasitə və üsullarının ortaya çıxmasına səbəb olub, hansılar ki, öz növbəsində və ümumi anlamda mədəniyyət adlandırıla bilər.

Davamı →

Şizofren John Nash'in həyatını əks etdirən filmdən replikalar..(A beatiful Mind)..


1.Xoşbəxt olmaq hər şeyin yolunda olması demək deyildir.Xoşbəxt olmaq görməməzlikdən gəlmə mövzusunda ustalaşmaq deməkdir..
2.Bəlkə cox gözəl bir zəkaya sahib olmaq xoş bir şeydir amma daha böyük bir hədiyyə gözəl bir ürəyikəşf etməkdir..
3.Həyatda heç bir şeydən əmin ola bilməzsən,əmin ola biləcəyin tək şey budur..
  4.İnsan xəyal gücünün əlverişli olduğu qədər pislik edər..
5.İbtidai sinif müəllimim mənə çox inkişaf etmiş bir beynim amma heç inkişaf etməmiş bir ürəyim olduğunu demişdi..
6.Bir saniyəmə bele dəyməyəcək insanlara çox vaxt sərf etdim..
7.Şərh etmək yalnız hadisəni kənardan izləyənlərin lüksüdür..

Davamı →

İnsanın danışma qabiliyyəti: danışmaq möcüzəsi

İki-üç yaşlı uşaq necə qrammatika dərsi keçmədən yetkin insan kimi cümlələr quraraq danışır?

Ətrafında danışılanları dinləyərəkmi öyrənir?

İnsanlar dilçi alimlərin belə tam anlamadıqları qrammatik qaydaları necə öyrənmişlər?

Sözlər və cümlələr necə və harada məna qazanır?

Necə olur ki, zehnimizdəki düşüncələrimiz sözlərə və cümlələrə çevrilir?

Hər  bir insan müəyyən yaşa çatdıqda danışmağa başlayır. Demək olar ki, hamı eyni yaşda danışdığından bu vəziyyət təbii görünür. Bu səbəbdən, danışmaq bəzi insanlar tərəfindən adi qabiliyyət kimi qəbul edilir və onun üzərində çox düşünülmür. Halbuki, hələ heç nə bilməyən bir uşağın birdən-birə danışması böyük möcüzədir. Çünki ən sadə dillər belə, özündə kompleks qrammatik qaydaları ehtiva edir. Qrammatik qaydalar isə sözlərə cümlənin tərkibində müxtəlif məna qazandıran riyazi əlaqələrdir.


Ardı →

Sözün qüdrəti

Sözün qüdrəti danılmazdır. Əsas məsələ odur ki, yerində deyilsin. 

Fərqi yoxdur, istər şirin olsun, istər kobud, yerində işlədilən sözün təsiri çağlayıb, məcrasını dağıdan sellərdən daha güclüdür. Leksik olaraq, bir şey və ya hadisə haqqındakı anlayışın səslə ifadəsindən ibarət olan nitq vahidi; kəlmə; dil və nitq mənalarına gələn sözdən keçmişdən-günümüzə istifadə edildiyi kimi, gələcəkdə də hər kəs ehtiyacı olduğu qədər istifadə edəcəkdir. Söz insanın tutan əli, görən gözüdür. Natiq və xətiblərin; şair və söz sənətkarlarının çəliyi, əsası həmişə söz olmuş, “söz”lə oturub, “söz”lə durmuşlar, nitqlərini mənalı və kəsərli sözlərlə bəzəmişlər.
Ardı →

Söz

Söz.
Söz ki var tarixlər yadigarıdır,
Dünyada əbədi qalasıdır söz.
Sevincdir, fərəhdir düşünsən dərin,
Həm də könüllərin naləsidir söz.
********
Söz ilə silinər könüllər pası,
Söz bir həzin nəğmə, ana laylası.
Söz ata-ananın xeyir-duası,
İnsan övladının balasıdı söz.
********
Göylərə ucalan amanlar, ahlar,
Sözün qüdrətinə baş əyib şahlar.
Sözlə əfv edilir suçlar,günahlar,
Qəlblərin aynası, qalasıdı söz.
**********
Daş-qaşa beləcə gəl salma həvəs,
Sözdən qala ucalt, sözdən gey libas.
Dinlə, qafil olma, sözə qulaq as,
Ən müşkül dərdlərin çarəsidi
********
Naşı gülləsi tək dəyməz hədəfə,
Söz bənzər inciyə, dürrə, sədəfə.
Sözü deməmişdən düşün yüz dəfə,
Ağılsız başların bəlasıdır söz.
********
Kainat əbədi, qışı, baharı....
Ağlı olan pozmaz əhdi, ilqarı.
Aydın söz sərrafı, söz kamandarı,
Nədə ki, saralıb solasıdı söz

Bakı, oktyabr 1966

Aydin Abbasov


Davamı →

Söz mətbəxi

Azərbaycan Milli Kulinariya Mərkəzinin rəhbəri
Ey mərifət sahibiyəm deyənlər, öz qövmunə və başqalarına nəyisə söyləmək istəyənlər! Əvvəlcədən özünüzlə duz götürün ki, öncədən fikirlərinizi yaxşı — yaxşı duzlayasınız, bəzi fikirləri isə şoraba edib uzun müddət duzluqda saxlayasınız ki, ağzınızı açanda duzsuz — duzsuz danışmayasınız. Yoxsa duzsuz sözlərinizə bişmiş toyuğun da gülməyi tutar. O qədər gülər ki, gülməkdən qarnı partlayar, ləvəngisi tökülər.
Ardı →

Söz haqqında

Mən gözəl bir süfrə açdım sözdən əhli-aləmə,
Onda min zövq artıran hər dürlü nemət düzmüşəm.
Kim gəlir-gəlsin- aparsın hər nə istər xatiri,
Qurtaran nemət deyil, süfrəmdən olmaz heç nə kəm!    ( Məhəmməd Füzuli: Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri )
Ardı →

Sözün gücü

İkisini də tanıyırdım, bir-birləri üçün yaranmışlardan idilər. Dünyagörüşü, ailələrinin statusu, savadları, hətta boyları da, zövqləri də uyğun gəlirdi. Gözlərinin qabağında olsalar da bir-birlərini tapa bilmədilər. «Taylı tayını tapmasa, günü ah-vayla keçər» deyib atalar. Qız bircə sözü gözləyirdi, oğlanın həmin sözü deməyə cürəti çatmadı…
Çox vaxt biz bilmirik ki, bizim həyatımızı bircə söz dəyişə bilər. Sanırıq ki, həyatımızın dəyişilməsi hansısa şəraitdən, bəzən də bəxtdən asılıdır. Özü də bu şərait, bu bəxt yetişməsə, gətirməsə, biz öz həyatımızı dəyişdirmək qabiliyyətində deyilik. Əlbəttə, hansısa fövqəladə vəziyyət, yanğın, sel… istisna olmaqla. Amma düşünə bilmirik, düşünə bilmirik ki, həyatımızın axarını bəlkə də bircə, yeganə söz dəyişə bilər.
Davamı →