Kayzen

Sevgi, hörmət, məsuliyyət, yardımlaşma və fədakarlığın yaşandığı ailə mühitində tərbiyə alan uşaqların doğumla başlayan və ömürlərinin sonuna qədər davam edən qardaşlıq əlaqələrinin sağlam təməllər üzərində qurula bilməsi ata-anaların diqqətlə üzərində durması lazım olan bir xüsusdur.
Uşaqlar ailədə böyüyərkən bəzən fərqli cinsiyyət, yaş və xüsusiyyətlərdə olduqları üçün bir sıra problemlər yaşayarlar. Kiçik yaşlardan etibarən uşaqlar arasındakı mübahisələr bir çox analara mənfi təsir edər və onları çətin vəziyyətə salar.
Davamı →

Psixoloq Narınc Rüstəmova: «Pula qənaət etmək üçün uşağı nənə-baba himayəsinə verirlərsə, gələcəkdə bu pulun üç qatını uşağın müalicəsinə xərcləyəcəklər».

Bir çox xanımlara iş, karyera övlad dünyaya gətirəndən sonra onun baxımı, tərbiyəsi ilə məşğul olmağa maneçilik törədir. Nəticədə övladlarını dayə və ya bağçaya əmanət etmək istəməyən, yaxud buna maddi imkanı çatmayan xanımlar onları nənə-babalarının himayəsinə verməyə məcbur olurlar.

Bəs nənə-baba himayəsində böyüyən uşaqların valideyn nəzarətində böyüyənlərdən əsas fərqi nə olur, onlar cəmiyyətdə necə fərd olurlar? Onları nənə-babadan hansı yaşda, necə ayırmaq lazımdır? Ümumiyyətlə, nənə-baba uşaqlarının psixoloji durumu necə olur?
Davamı →

Qucağında uşaq tutmuş bir qadın söylədi:
“Uşaqlardan danış bizə”.
Əl-Mustafa dedi:
“Sizin uşaqlar – sizin uşaqlarınız deyil. Onlar Həyatın özünün özünə qarşı həsrətinin oğul və qızlarıdırlar. Onlar sizin vasitənizlə gəlirlər, lakin sizdən gəlmirlər. Sizinlə olmaqlarına baxmayaraq, sizə məxsus deyillər.

Siz onlara öz məhəbbətinizi verə bilərsiniz, amma öz fikirlərinizi yox. Zira, onların öz fikirləri var. Siz onların bədənlərinə sığınacaq verə bilərsiniz, amma ruhlarına yox. Zira, onların ruhları sabahkı gündə sığınacaq tapmışdır, siz ora heç xəyalınızda belə gedə bilməzsiniz.
Davamı →

Müasir dövrdə demək olar ki, anaların əksəriyyəti işləyir. Sözsüz ki, hər kəs uşağını bağçaya qoymur. Çoxları evdə dayə tutmağa üstünlük verir. Ana üçün dünyada ən qiymətli varlığını başqasına təslim etmək asan deyil. Bir neçə saat onlardan xəbərsiz qalmaq da ananı narahat edir. Mütəmadi evə və ya dayəyə zəng edib uşağı soruşsa da, evdə baş verənlərdən xəbərsiz qalır. Əmin olun ki, dayənin sizi narahat etməmək üçün dilə gətirmədiyi məqamlar var. Amma digər tərəfdən unutmayın ki, onun xoşbəxtliyi və dincliyi körpənizlə maraqlanma formasına də təsir edəcək.

 1. Dayələr ev işləri ilə maraqlanmaq məcburiyyətində deyil
Onlardan uşağınızın dağıtdığı evi yığışdırmasını, ya da qab-qacaqları yumasını gözləyə bilməzsiniz. Əgər bu mövzularda da köməyə ehtiyacınız varsa, başqa bir köməkçi tutmaq məcburiyyətindəsiniz. Dayə yalnız körpəyə baxmaq üçün oradadır, başqa heç bir şey üçün yox.

2. Evə dediyiniz vaxtda gəlməlisiniz
Dayənin zamanı sizinkindən daha az qiymətli deyil. Onun vaxtında gəlməsini gözlədiyiniz kimi, siz də razılaşdığınız saatda evə dönməlisiniz. Əgər 20 dəqiqədən çox gecikməli olsanız, mütləq ona zəng vurub bunu bildirin və üzr istəyin.
Davamı →

Uşağın sosial inkişafı onun yaşına və inkişafına uyğun olaraq məsuliyyətləri yerinə yetirməsi, digər şəxslərlə münasibət qura bilməsi, ailə və cəmiyyətin qaydalarına uyğun davranmasıdır. Uşağın ana-atası və ətrafında olan insanlarla yaşaması onun sosial həyatının başlanğıcıdır. Doğulduğu andan etibarən uşağın sosial inkişafı başlayır və çevrəsindəki insanlarla qurduğu münasibətlə davam edir. Uşaqlar dil, fiziki, zehni, hissi baxımdan inkişaf etdikcə çevrəsi də genişlənir. Beləliklə, ailə içində başlayan sosial münasibətlər dostluq münasibətləri və məktəb həyatı ilə davam edir. 

0-2 yaşda sosial bacarıqların inkişafı. 2 ayından etibarən uşaq anasını tanıyır. Əvvəllər onunla oynayan hər kəsə gülümsəyən uşaq 6 aydan etibarən yalnız tanıdığı adamlara gülümsəyir. Bu dövrdə bəzi uşaqlar yanlarında ağlayan uşaqların ağlamasına əhəmiyyət vermədiyi halda, bəziləri isə müxtəlif səslər çıxararaq diqqəti öz üzərinə çəkir. 9-14 aylıq uşaqlar öz oyuncaqları ilə oynayırlar. Bu yaş dövrü üçün tək və paralel oyunlar xarakterikdir. Uşaqlar 2 yaşına çatmamış da özlərinə dost seçə bilərlər. Amma bu münasibətlər qısa müddətlidir. 
Davamı →

Hər uşağın tərbiyəsində istər atanın, istərsə də ananın «nizam-intizamına» böyük ehtiyac var. 
Ancaq ailə daxilində daha sistemli və daha prinsipli bir həyat üçün tətbiq edilən bu «nizam-intizam»dan yerində və vaxtında istifadə edilməlidir. Əks halda, bu sahədə atdığınız hər addım faydalı olmaq əvəzinə ziyanlı ola bilər.  
Ata-anaların «nizam-intizam» məsələsində yol verdikləri səhvlərdən biri də gün ərzində yaşadıqları stresi və bu streslə bağlı yaşadıqları yorğunluğu öz uşaqlarına əks etdirmələridir. Halbuki, belə vəziyyətdə, istər ata olsun, istər ana, sağlam düşünə bilmir və bir qayda olaraq daha çox «hücuma keçməyə» üstünlük verir. Buna görə də, ata-analar uşaqları ilə bağlı problemlərə stresli olduqları vəziyyətlərdə «reaksiya verməməli», ya da «reaksiya vermək» və ya «xəbərdarlıq etmək» kimi bir zərurət varsa, bu vəziyyət keçənə qədər gözləməlidirlər. Bir də unutmayın ki, mövcud bir problemə qarşı dərhal «reaksiya versəniz», uşağınız da təbii olaraq, sizin istədiyiniz nəticənin əksi olan bir nəticəyə gətirib çıxaracaq. Ancaq problemə o vaxt deyil, başqa bir vaxt reaksiya verdikdə, uşağınız bunu müsbət qarşılayacaq və üstəlik, mövcud problemi bir daha təkrar etməməyə çalışacaq. 

Ardı →