Uşağınız qayğıkeşdirsə, siz pis valideynsiniz?

Azərbaycanda uşaqların ev işləri görməsi, bəzən özlərindən kiçik bacı-qardaşlarının qayğısına qalmağa məcbur edilməsi və belə hallara görə də, yaşından erkən böyüməsi və ev işləri, qayğı, valideynlik kimi işləri yaxşı bacarması halları az deyil. İlk baxışdan yaxşı bir şey kimi görünə bilər, axı insanın erkən böyüməsi və qayğıkeş olması niyə pis qəbul edilsin ki? Amma, maraqlıdır ki, psixologiya elmi bu halı anormal hesab edir. Rus psoxoloq Polina Qaverdovskaya uşaqların iş və qayğıya alışdırılması prosesinin – parentifikasiyanın, nəticədə insanın özünə, öz ağrılarına, tələbatlarına həssaslığının azalması ilə nəticələndiyini iddia edir.

Davamı →

Utancaqlıq həyat fəaliyyətinizə zərər verir

Utancaq insansınızmı?

Utancaqlıq, ətrafınızda yad insanlar olduğu zaman özünü gərgin və bacarıqsız hiss etməkdir. Kim oluruqsa olaq, elə vaxtlar olur ki, hamımız utancaqlıq hiss edirik. Məsələn, iş yerindəki ilk gününüzdə, bir yığıncağa getdiyiniz zaman və ətrafınızda olan hər kəs yad ikən ya da xoşunuza gələn, əks cinsdən olan insanın yanında olarkən, hətta dinləyici kütləsinin qarşısında çıxış edərkən hamımız bu hissi yaşayırıq.

Utancaq olduğumuz vəziyyətlər qarşısında bir sıra fiziki əlamətlər; üzün qızarması, tərləmə, ağız quruluğu, döyüntü, nəfəs kəsilməsi, nəfəs darlığı, mədə-bağırsaq sistemində narahatlıq, əzələ gərginliyi, titrəmə kimi problemlər yaranır. Bu məqamda ağıldan keçən düşüncələr “gücsüzəm, çirkinəm, bəyənilmirəm, sevilməyə layiq deyiləm, səhv etməməliyəm, mükəmməl olmalıyam, qayğılı olduğumu bəlli etməməliyəm, rahat davranmalıyam, qüsursuz görünməliyəm, hər kəs tərəfindən bəyənilməliyəm” kimi düşüncələrdir.

Davamı →

Seks və utancaqlıq

Utancaqlıq və seks… Qapalı və ənənəvi cəmiyyətlərdə bir-birinə qarşı duran iki söz. Niyə seks dedikdə çoxumuzun ağlına utancaqlıq gəlir? Cinsəllik, cinsi həyat cəmiyyətdəki bəzi insanlar üçün hələ də böyük bir tabudur. Bir çoxumuz cinsi mövzularda narahatıq. Bu da öz növbəsində cinsi həyata zərbə vurur.

1. Cinsi həyatınızla tanış olun
Cinsi həyat sizə öyrədilən və ya google-un təqdim etdiyi şübhəli mənbələrdən, məşhur dərgilərdən ibarət deyil. Bununla bağlı daha çox elmi kitablar oxuyun, sxemlər və şəkillər araşdırın, cinsi həyatın praktikliyini və məntiqini daha mexaniki olaraq öyrənin.
Davamı →

PSİXOLOGİYAMIZI NECƏ DÜZƏLDƏK?


                           
                 
«Mən həmişə həyəcanlanıram, hər zaman stress keçirirəm», «Mən özümə qapanmışam, insanlarla ünsiyyətdən soyumuşam», «Mən işlərimdə başarılı deyiləm, heç bir işim alınmır» kimi problemlər, sizdə də var? Heç darıxmayın! Hər şeyə çarə var!
İzah edək.
Bütün bu kimi halların yəni daimi stress, həyəcan, gərginlik, utancaqlıq, özünəqapanıqlıq, narahatlıq, uğursuzluq-hamsı ən əvvəl bizim ümumi psixoloji durumumuzla bağlı olan nəticələrdir. Yəni ümumi durum qaydasında olmayanda, necə deyərlər psixoloji immunitetimiz zəif olanda, qaçılmaz olaraq «virusa» tez yoluxuruq, dayanıqsız oluruq, problemlərə və çətin situasiyalara tab gətirə bilmirik. Odur ki hər şeydən öncə ümumi psixoloji durumumuzu düzəltmək lazımdır. Əgər belə olarsa onda zatən güclü olacağıq, çətinliklərə qalib gələcəyik, heç bir kənar təsir bizi yıxa bilməyəcək!  Amma necə deyərlər, zəhmətsiz də bar yeməzlər. Bunun üçün gərək bir az zəhmət çəkək, bir qədər cəhd edək, səy göstərək.
Bax xüsusən aşağıdakı qaydalara riayət etsək, o halda çox keçmədən, yəni elə bir neçə həftə sonra, doğrudan da psixoloji gücümüzdə və əhvalımızda ciddi müsbət dəyişikliklərin şahidi olacağıq.
Buyurun, beləliklə diqqət edilməsi gərəkən, vacib məsələlər:
1)İlk növbədə səhər yuxudan tez durmaq;
2)Səhər idman və ya gimnastika etmək(10-15 dəqiqə yetərlidir);
3)Səhər və günorta yeməyini, yaxşı şəkildə yemək amma təbii qidalara (məsələn yağ, şor, pendir, bal, meyvə, tərəvəz və s.) üstünlük vermək. Xəmirli, şəkərli, yağlı qidalardan isə mümkün qədər az istifadə etmək;
4)Səhər durduqdan sonrakı vaxt, insanın ən gümrah və vücudun ən fəal olduğu zamandır. Beləliklə ən çətin və ən önəmli işlərinizi məhz bu vaxtda görün;
5)Günortadan sonra isə ən azı 30-40 dəqiqə yatmaq, sizə, günə yeni başlamış kimi bir enerji və gümrahlıq qazandıracaqdır(Amma günorta 1-2 saatdan artıq yatmayın);
7)Gəzmək, yürüyüş etmək çox faydalıdır. Fərq etməz, sürətli yoxsa ləng. Ümumiyyətlə gün ərzində insan ən az 7000-8000 addım atacaq qədər yol getməlidir(Bu isə, hardasa, 30-35 dəqiqə, orta sürətlə yol getmək deməkdir) Belə olarsa, bir çox potensial xəstəliklərdən və nasazlıqlardan qurtulmaq olar. Bu, həm də zehninizin və hisslərinizin də yenilənməsinə səbəb olacaq, əhvalınız «update» olunacaq;
8)Günün sonrakı vaxtında isə başqa işlərlə məşğul olmaq olar. Çalışın kompyuterin başında, məhdudiyyətsiz şəkildə olmayın. Heç olmasa, hər 1 saatdan bir,  5 dəqiqə kompyuterdən aralanın və məsələn gəzişin. Ümumilikdə gün ərzində 5-6 saatdan artıq kompyuterlə məşğul olmayın.Həmçinin telefon başında da çox olmayın və fasiləylə məşğul olun;
9)Axşam yeməyini, qətiyyən ağır yeməyin. Qatıq, meyvə və s. kimi yüngül qidalara üstünlük verin;
10)Ümumiyyətlə çalışın ki gün ərzində həm zehni fəaliyyətlə, həm də fiziki fəaliyyətlə, balanslı şəkildə məşğul olasız;
11)Mümkün olduğu qədər eyni işləri, eyni vaxtlarda edin; məsələn bu gün saat 6:00-da durdunuzsa, sabah da, birisi gün də 6:00-da durun. Və ya saat 00-da yatdınızsa elə növbəti günlərdə də belə edin. Həmçinin yemək, çalışmaq da eyni şəkildə.
Ümumilikdə bu rejimə sadiq qalsaz, siz vəziyyətin çox keçmədən dəyişdiyini və həm zehni olaraq həm də ruhi olaraq gücləndiyinizi, psixoloji durumunuzun sürətlə yaxşılaşdığını görəcəksiz. Durumunuzun yaxşılaşma faizi, bu rejimə əməl etmə faizinizə müvafiq olacaqdır...
Psixoloq Yunis Dürüst
Davamı →

İş yerində utancaqlıq və komplekslərinizdən necə xilas olmalı

Utancaqlıq, özünə inamı baltalar və insanlarla əlaqənin iflasa uğramasına səbəb olur. Çox yaradıcı fikirləriniz olsa belə dilə gətirə bilmədiyinizdən iş yoldaşlarınızdan geri qala bilərsiniz.

Özünə inam çox əhəmiyyətlidir.
Utancaqlıq, özünüzə güvəninizin aşağı olduğunu göstərir. Səhv etməkdən qorxduğunuz üçün  irəliyə doğru addım atmırsınız. Niyə? Ətrafınızdakı insanlar səhv etmir mi?  Yenə də səhv etmək, fikir bəyan etməməkdən çox vaxt daha yaxşıdır. Özünüzə güvənin və fikrinizi rahatlıqla söyləyin. Ancaq fikirlərinizi bəyan etməklə önə gedə bilərsiz.


Ardı →

İnsanlarla danışa bilmirəm. Üzüm qızarır...

utancaqlıq kompleksiİctimaiyyət içərisində özünü ifadə edə bilməmək, insanlarla ünsiyyət qura bilməmək, özünə güvənməmək, tez-tez özünü tənqid etmək  və buna bənzər digər əlamətləri  sosial fobiya adlandırmaq olar. 

Bu əlamətləri gündəlik həyatında  tez-tez yaşayan şəxslər bu çətinliyini dost-tanışa söyləməkdə çətinlik çəkirlər və ya bu problemlərini hər hansı bir mütəxəssislə məsləhətləşmək ağıllarına belə gəlmir. Nəticədə bu sosial fobiyanı aradan qaldırmaq əvəzinə anti-sosiallığa meyl edirlər ki bu da daha ağır nəticələrə gətirib çıxarır.

Bu şəxslər başqalarının özündən daha yaxşı, daha gözəl ya da daha müvəffəqiyyətli olduğunu düşünürlər. Özlərinin isə heç bir şey bacarmadıqlarını fikirləşirlər. Özünüqiymətləndirmə aşağı səviyyədə olur. İnsanlar arasında olduqda hamının ona baxdığını və onunla əlaqədar mənfi şeylər düşündüklərini hiss edirlər.   Bu düşüncələr səbəbindən ictimai yerlərdə az-az iştirak edirlər və insanlardan qaçırlar.

Bu sadalananlar bəzi şəxslərdə daha çox nəzərə çarpır. Ürək ritmində artma, sürətlə nəfəs almaq, tərləmə, titrəmə, əzələlərdə gərginlik, mədədə narahatlıq, üzün qızarması və s. rast gəlinən əlamətlərdən bir neçəsidir.


Ardı →

Qadınlarda utancaqlıq

Utancaqlıq hissi nədən yaranır?utancaq
Tanımadığınız insanlara qarşı utancaq olursunuz? Bu suala cavabınız “Bəli”dirsə, təlaşa gərək yoxdur. Çünki siz normal bir insansınız və üzünüz qızara bilər.

Əgər yeni iş mühitində, ayağa qalxıb özünzü tanıtmaq istəyirsinizsə və üzünüz qızarıb, səsiniz titrəyirsə, siz utancaq biri hesab olunursunuz. Lakin hər kəs danışan və söhbətcil olmaq məcburiyyətində deyil. Bunu unutmayın.

Özünzü idarə edin
Utancaqlığınız ucbatından bəzi fürsətləri əldən verdiyinizi düşünürsünüzsə, bunu nəzarət altına almağın zamanı gəlib. Qadınların bu problemini yox etmək üçün amerikalı mütəxəssis Artest Battler, xüsusi bir proqram hazırlayıb. O bildirib ki, bunu aradan qaldırmaq mümkündür.

Səbəbini araşdırın
ABŞ-da bir çox qadın utancaqlıq xəstəliyindən əziyyət çəkir. Mütəxəssis bildirib ki, hər 100 xəstədən 85-inin utancaqlıq xəstəliyini sağaltmaq olur. Battler aşağıdakı tövsiyələri verib. 
Bəzi gərəksiz düşüncələrdən xilas olmalısınız.
Ardı →

Utanma

Millət olaraq utanma duyğusu genlərimizə qədər işləmişdir. Bu, millətimizə xas nəcibliyin əlamətidir. Bununla belə, hər duyğunun yerində və tələb edildiyi şəkildə istifadəsi zəruridir. Məsələn, mərhəmət duyğusu. Canavara qarşı mərhəmət göstərmək, onun iştahanı açar, sonra da dişinin kirayəsini istədər. Azğına mərhəmət onu daha da azğınlaşdırar və başqasına təcavüzə təşviq edər. Əli qanlı, üzü qanlı, könlü qanlıya mərhəmət bütün məzlumlara göstərilən qorxunc mərhəmətsizliyə çevrilər. Halbuki mərhəmət varlığın ilk mayasıdır. Onsuz hər şey bulamac və xaosdur. Hər şey mərhəmətlə var olar və mərhəmətlə varlığını sürdürər. Utanma duyğusu da belədir. Yerində işlədilərkən abı-həyat bəxş edən bir iksir kimi, sui-istifadə edilərkən isə düşüncələrimizi ölümə götürən zəhər kimidir.


Ardı →