Azərbaycan dilində olduğu kimi türk dilində də zərfin mənaca dörd növü var.
1) Tərzi-hərəkət zərfləri: yavaş, çabuk, hızlı, ansızın, hemen, birden, sessizce, acele və s.
2) Zaman zərfləri: dün, bugün, demin, akşamleyin, şimdi, yarın, er geç, erken, öbür gün və s.
3) Yer zərfləri: aşağı, yukarı, ileri, geri, orta, ön, yan və s.
4) Miqdar zərfləri: az, çok, kısmen, kıt, dar, eksik, fazla və s.
Dilimizdə olduğu kimi, türk dilində ayrı-ayrı nitq hissələri adverbiallaşaraq zərf funksiyasında çıxış edir:
yüksekten, alçaktan, çoktan, zaman zaman və s.
Davamı →

Türk dilində saylar müəyyən qruplara ayrılır: miqdar sayları, sıra sayları, qeyri-müəyyən saylar, bölüşdürmə sayları. Bunlardan ilk üçü Azərbaycan dilində də var. Bölüş­dürmə sayları türk dilinin spesifik say qrupudur.

Miqdar sayları

1 — bir	20 — yirmi
2 — iki	30 — otuz
3 — üç	40 — kırk
4 — dört	50 — elli
5 — beş	60 — altmış
6 — altı	70 — yetmiş
7 — yedi	80 — seksen
8 — sekiz	90 — doksan
9 — dokuz	100 — yüz
10 — on	1000 — bin

Ardı →

İntonasiya — melodika, vurğu, ritm, pauza, temp və tembr kimi akustik vahidlərin vəhdətidir. Hər dilin özünəməxsus intonasiyası var və onun düzgün mənimsənilməsi xarici dilin öyrənilməsinin ən mühüm şərtlərindən biridir.
Türk və Azərbaycan dillərinin intonasiyalarında ümu­mi cəhətlər çoxdur. Bu, hər şeydən əvvəl, iki dil arasındakı yaxın qohumluqdan, türk və Azərbaycan dillərinin qrammatik quruluşlarının eyniliyindən irəli gəlir. Nitq axınında əsas tonun hərəkəti — nəqli cümlələrdə intonasiyanın alçalan, sual və əmr cümlələrində isə yüksələn olması, intonasiyanın nizamlama, məna fərqləndirmə, münasibət yaratma imkanları və s. bu iki dilin ortaq, ümumi cəhətlərini təşkil edir. Lakin intonasiyanı yaradan akustik vahidlərin türk və Azərbaycan dillərində fərqli şəkildə reallaşması, cümlə daxilində onların müxtəlif tezliyə malik olması bütövlükdə bu dillərin intonasiyasına da təsir göstərir.
Ardı →

Azərbaycan dilində olduğu kimi, türk dilində də felin mənaca beş növü var: Məlum növ; Məchul növ; Qayıdış növ; Qarşılıq növ; İcbar növ.
1) Dilimizdə olduğu kimi, türk dilində də felinməlum növünün xüsusi şəkilçisi yoxdur:
Türk dilində də məlum növ fellər iki yerə bölünür:
a) təsirli fellər: okumak, yazmak, bilmek, sevmek
b) təsirsiz fellər: gitmek, bakmak, gülmek, koşmak.
Davamı →

Müasir türk dilində aşağıdakı qoşmalar var:
için, ile evvel; önce; sonra; kadar; gibi; dolayı; dek (değin); üzere (üzre); göre; başka; doğru; karşı; beri; ait; rağmen və s.

Azərbaycan dilində olduğu kimi, türk dilində də qoş­malar adlara qoşulub həmin sözlərlə başqa sözlər arasında sintaktik əlaqə yaradır. Məsələn:
Davamı →

Azərbaycan dilində olduğu kimi, türk dilində də feli si­fətin həm felə, həm də sifətə aid xüsusiyyətləri var. Felə məxsus inkarlıq, növ, təsirlilik, zaman kateqoriyaları, sifətə məxsus əlamət bildirmə, cümlədə təyin rolunda çıxış etmə, substantivləşmə, kəmiyyət şəkilçisi qəbul etmə, hallanma, mən­subiyyət şəkilçisi qəbul etmə və s. xüsusiyyətlər türk dilində də feli sifətin səciyyəvi cəhətlərini təşkil edir.
Feli sifət özlüyündə zaman bildirməsinə baxmayaraq, onun konkret olaraq hansı zamana aidliyi cümlənin xəbərində ifadə edilən zamana görə, ümumiyyətlə, kontekst daxi­lində müəyyənləşir. Məsələn, indiki zaman feli sifəti qəbul edilən -an, -en mətnə görə indiki, keçmiş və geniş zamana aid ola bilər.
Davamı →

Geniş zaman müasir türk dilində felin ən çox işlənən, müxtəlif məna və üslub çalarlarına malik spesifik zamanıdır. Geniş zamanın ifadə etdiyi mənalardan yalnız biri — gələcək zaman bildirmə xüsusiyyəti Azərbaycan dilində də var. Bu zamanın xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
a) Geniş zaman istilahı, terminin özündən də göründüyü kimi, felin hər üç zamanını ehtiva edir; keçmişdə, indi və gələcəkdə baş verən iş, hal, hərəkəti bildirir; felin ifadə
etdiyi hərəkətin icrasında bir sürəklik, daimilik olduğu nəzərə çatdırılır.

Roman yazmaktan zevk duyarım.
Gülü seven dikenine katlanır.
Şen adam güneşe benzer; girdiği yer aydınlanır.
Sana başarılar dilerim.
Güneş Doğudan doğar.

Ardı →

Nitq prosesində hecalardan və sözlərdən birinin daha güclü tələffüzü, akustik cəhətdən digər heca və sözlərdən fərqlənməsi vurğu adlanır.
Türk ədəbi dilində vurğunun iki əsas növü var: heca vurğusu və məntiqi vurğu.

Ardı →

Azərbaycan dilində olduğu kimi, türk dilində də sifətin üç dərəcəsi var: adi dərəcə; azaltma dərəcəsi; çoxaltma dərəcəsi.
Adi dərəcənin xüsusi şəkilçisi yoxdur. Bu, sifətlərin əsas formasıdır; başqa formalar bundan yaranır:
beyaz, sarı, yeşil, siyah, mavi, lacivert, iyi, kötü.

Azaltma dərəcəsi adi dərəcədəki sifətin əlamət və keyfiyyətinin azlığını göstərir və aşağıdakı şəkilçilər vasitəsilə düzəlir:

a) -(ı) mtrak: mavimtırak, yeşilimtırak, siyahımtırak;
b) -ımsı, -ismi, -umsu, -ümsü; yeşilimisi, morumsu, mavimsi;
c) -rak, -rek: acırak, ekşirek; küçürek, ufarak;

Ardı →

«Kendi» əvəzliyi Azərbaycan dilindəki "öz" əvəzliyinin ifadə etdiyi mənalarda işlənir:

• kendi elim — öz əlim
• kendi evi — öz evi
• kendi kitabımız — öz kitabımız
• kendi kardeşiniz — öz qardaşınız

Davamı →