“Uşağım yemək yemir” tez-tez rast gəlinən şikayətlərdəndir.
İştahasız uşağa necə yanaşmaq lazımdır?
İştahasızlıq nə vaxt problemdir, nə vaxt isə adi hal?
Nə vaxt narahat olmalı, nə vaxt isə uşağı öz-özünə buraxmalıyıq?

İlk öncə bir problemin olub-olmamasını araşdırmaq lazımdır. Görəsən, uşağın yeməsini ümid etdiyimiz qida miqdarı onun yaşına, boyuna və çəkisinə görə uyğundur? Yoxsa ümidlərimizi dəyişməliyik. Bu sualın cavabını ən yaxşı sizə uşaq həkimi, diyetoloq verə bilər. Hər yaşın lazımı norması nə qədərdi?
  Məsələn, yaşyarımlıq bir uşağın gönorta yeməyində bir dənə kotlet, yarım kasa düyü və bir necə xörək qaşığı göy noxud yetərlidir. Əgər ana uşağının bundan daha da çox yeməsini düşünürsə bu zaman o, yiyən uşağını “iştahasız uşaq” kimi təyin edir.  Halbuki uşaq lazım olan miqdarı yeyir. Xüsusilə 1-3 yaş arası uşaqların bir qida qəbulu zamanı yaxşı yeyərkən digər bir qida qəbulu zamanı o qədər də yaxşı yeməmələri təbiidir. Qidalanmanı da günbəgün deyil, həftəlik olaraq qiymətləndirmək lazımdır.  Bundan başqa, uşaqlar onlar üçün ən sağlam qidalanma şəkli olan «az-az, tez-tez» yeməyə meyllidirlər. Bəzən də uşaqların yemək arasında çoxlu maye içmələri, ya da ayaqüstü tezbazar “nəisələr” yemələri də yemək əsnasında nisbi bir iştahszlık yarada bilər.

Ardı →

Südün yaşından asılı olmayan bütün insanların orqanizminə çox böyük xeyri var.

Valideynlərin həkimlərə ən çox soruşduğu sullardan biri də "Uşaqlarıma nə qədər süd içirməliyəm" sualıdır. Bu sul da bir çox həkimlər tərəfindən «Gündə iki stəkan» olaraq cavablandırılıb.

Kanadadakı Michael xəstəxanasından həkim Jonathon Maguire və qrupu, inək südündəki D vitaminini və dəmirin təsirini tədqiq etmək üçün 1300-dən çox uşağın (2-5 yaş arası) iştirakı ilə tədqiqat aparıb. Valideynlər ümumiyyətlə uşaqlarının nə qədər süd içdiyini elm adamlarına bildirərkən elm adamları da qan təhlilinə əsaslanaraq nə qədər D vitamininə və dəmirə ehtiyac səviyyəsini müəyyən ediblər.

Həkim Maguire, gündə 2 stəkan südün uşaqların kafi nisbətdə D vitamini almasını və dəmir depolarının normal səviyyədə qalmasını təmin etdiyini söyləyib. Elm adamları, gündə 2 stəkandan çox süd içən uşaqların isə D vitamini nisbətinin yüksəldiyini, ancaq dəmir anbarlarının azaldığını təyin ediblər.

Ardı →

İlk günlərdən analar uşağın niyə ağladığını başa düşməyə çalışırlar. Bu o qədər də çətin deyil, çünki ana körpəsinin verdiyi siqnalları başa düşmək məharətinə malikdir. Uşaqdan gələn bütün siqnallara reaksiya vermək lazımdır.

Əvvəllər bizi əmin edirdilər ki, uşağın hər dəfə ağlamasına, özünü «pis aparmasına» fikir vermək vacib deyil. Ancaq yeni doğulmuş özünü «pis apara» bilməz və ağlamaq onun üçün xarici mühitlə yeganə təmas vasitəsidir.

Ağlamasına məhəl qoyulmayan uşaq «yaxşı» uşağa çevrilmir, o sadəcə onu başa düşməyəcəkləri və tələbatını ödəməyəcəkləri ilə barışaraq sakitləşir. Lakin problem həll olunmamış qalır. Ağlama körpənin yaşaması və inkişafı üçün əhəmiyyətli əlaqə vasitəsidir. Valideynlər! Körpənizin ağlamasına biganə qalmayın. Ağlamaya verilən reaksiya ana və uşaq arasında yaranan sıx ünsiyyətin ilk pilləsidir.

Beləliklə, uşaq niyə ağlayır?
— əgər o acdırsa — şiddətli ağlamağa keçən qəfləti qışqırıq. Onu əmzik və ya bir neçə qurtum su sakitləşdirmirsə, körpəni yedizdirmək lazımdır. Körpənin sakitliyi onun rejim prinsiplərindən qat-qat üstündür;
Ardı →

Valideynlərin əksəriyyəti uşaqlarını birinci sinifə aparanda düşünür: Görəsən onu musiqi məktəbinədə qoyummu? Musiqiyə aludə olub, dərslərini yarımçıq qoymaz ki? Onun musiqi duyumu varmı?

Mütəxəssislər iddia edirlər ki, hər bir insanın doğulduğu andan musiqi duyumu var. Fərq sadəcə ondadır ki, bəzilərində bu güclü və davamlı, bəzilərində isə zəif olur. Hər bir usaqda fitri istedad var.

Uşaqlarda musiqi həvəsi necə yaranır?
Bunu valideyn yarada bilər. Yəgin ki,valideynlər masajın faydası haqda çox eşidiblər. Masajı professional birinin etməsi əlbəttə ki, daha yaxşıdır. Amma körpənin ana əllərini hiss etməsi fərqli duyğudur.

Uşaqda musiqi duyumunu yaratmaq üçün hər gün bunları edin:
Valideyn usaqda musiqi duyumunu masaj və gimnastika vasitəsilə oyada bilər.
Ardı →

                     
Uşaqlıq  dövründə öyrənməyi çətinləşdirən və ümumi bədən müqavimətini aşağı salan faktorlardan biri pis qidalanma vərdişləridir. Bu vərdişlər bədəni bir çox vitamindən və  faydalı qida maddəsindən məhrum edərək beyinə zərər verir. Beyin enerjisini tam ala bilmədiyi üçün, funksiyasını da lazım olduğu kimi yerinə yetirə bilmir. Bunun nəticəsində diqqət dağınıqlığı, qavramanın pozulması, öyrənmə çətinliyi yaranır. İmmunitet sistemi zəiflədiyi üçün, bir çox xəstəliklərin meydana gəlməsi asanlaşır. Buda uşaqların gələcəyinə mənfi təsir göstərir. Bunun üçün uşaqların qidalanmasına diqqət göstərilməli, zaman-zaman qan təhlili etdirərək bədəndəki mineral və vitaminlərə nəzarət edilməlidir. Bu baxımdan düzgün qidalanmaq uşaq sağlamlığı  və inkişafında vacib amillərdən hesab olunur. Beyin də  bədənin ən çox qidalanmaya ehtiyac duyan orqanıdır. Daha çox vitamin və minerallara ehtiyac duyar. Ona görə də qida rasionunda vitamin, mineral və antioksidantlarla zəngin olan qidalara üstünlük verilməlidir.

Süd vəsüd məhsulları, yağlı toxumlar, çiyələk, qarağat, böyürtkən, moruq kimi meyvələr, rəngli tərəvəzlər də uşaq sağlamlığna faydalıdır.

Uşaqların inkişafında əhəmiyyətli olan qidalar eyni zamanda onları xəstəliklərdən qoruyur. Həmin qidalara qaragilə, avokado, balqabaq çəyirdəyi, badam, somon balığı, ispanaq, lobya, mərcimək, kakao, darçın, yumurta da aiddir.

Ardı →

Kiçik yaşlı uşaqların dərisinə kifayət qədər və düzgün qulluq etmədikdə dəridə tər suluqları və bişməcələr kimi iltihabi səpgilər əmələ gəlir.

Tər suluqları kiçik şəffaf suluqlar şəklində olur. Bişməcələrdən fərqli olaraq tər suluqları təkcə qurşaqdan aşağı deyil, həm də qulaq arxalarında, qoltuq altlarında, bir sözlə, tər vəziləri yerləşdiyi nahiyələrdə rast gəlinir.

Tər suluqlarının əmələgəlmə səbəbi uşağı həddən-ziyadə bürümək və ya yüksək qızdırma nəticəsində onun tərləməsidir. Sonradan irinciklərin əmələ gəlməməsi üçün tər suluqlarının müalicəsinə mümkün qədər tez başlamaq lazımdır. Tər suluqlarını başlanğıc dövrdə müalicə etmək çox asan başa gəlir. Bunun üçün uşaq kalium-permanqanat məhlulu (“marqantsovka”) ilə bir neçə dəfə vanna qəbul etdikdən sonra onun dərisini uşaq tozu (“prisıpka”) ilə sürtmək lazımdır.

Körpələrin dərisi hələ çox qurudur, çünki tər vəziləri kifayət qədər inkişaf etmiş olmur. Buna görə də onların dərisində büküş yerlərində tez-tez bişməcələr əmələ gəlir — dəri çatlayır, qızarır və qıcıqlanır. Əksər hallarda onlar xüsusilə qasıq və sağrılararası büküşlərdə, bəzən isə bədənin digər hissələrində də əmələ gəlirlər. Pis qulluq və eləcə də körpənin alt paltarı və geyimi üçün istifadə olunan yuyucu maddələrə yaranan allergiya – bişməcələrin əsas səbəblərindəndir. Vaxtında müalicə tədbirləri görülməsə, bunlar açıq yaralara (xoralara) keçə bilər.
Ardı →

Uşaqlarda bir sıra zərərli vərdişlərə rast gəlmək olur. Bunlar ən çox vaxtında və kifayət qədər qida almayan, başqa sözlə ac qalan uşaqlarda, suni qida ilə qidalanan körpələrdə müşahidə edilir.

Kiçik yaşlı uşaqlarda zərərli vərdişlərdən: baş barmağı, bir neçə barmağı, dili, əmziyi, dodaqları, yanağı sormaq, dırnağı, yad cisimləri dişləmək, yuxu zamanı başı düzgün qoymamaq, yumruğu üzün altında qoymaq və s. hallarına daha tez-tez rast gəlinir. Diş-çənə sisteminin formalaşdığı dövrdə vərdişlər uzun müddət davam etdikdə diş sıralarının deformasiyasına səbəb olur.

Barmağın və bir neçə barmağın sorulması, barmağın hansı vəziyyətdə sorulmasından və sorulma müddətindən asılı olaraq üst və alt çənənin normal inkişafını pozur. Nəticədə diş sıraları deformasiyaya uğrayır. Barmaqların sorulması zamanı nəfəs ağızla alındığına görə yüksək damağın əmələ gəlməsi, burun çəpərinin əyilməsi üçündə şərait yaradır.
Ardı →

Doğuşdan sonra ananın bədənində, emosional vəziyyətində yaranan dəyişikliklərlə yanaşı həyatında da ciddi yeniliklər baş verir. Körpəyə lazımi qədər qayğı göstərdiyi halda özünün sağlamlığını ailəsinin rahatlığı naminə ikinci dərəcəli ünsürlərə aid etməyə başlayır.

Qeyd etmək lazımdır ki, sizin ailəniz üçün mühüm olmağınız və ailənizin sizə ehtiyacları danılmazdır. Lakin sağlamlığınız və əhvalınız qaydada olmazsa ailəniz də qaydada olmayacaqdır. Məhz bu səbəbdən özünüzə diqqətli yanaşın.

Doğuşdan sonra ilk həftələr bunu etməyiniz isə daha mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dünyaya gətirdiyiniz körpənin sizə ehtiyacı çoxdur. Məsləhətlərimizə riayət edərək daha tez və asan bərpa olarsınız.

Dəstəkvə kömək: ehtiyacınız olduğu halda yaxılarınızdan, ailə üzvlərinizdən və dostlarınızdan kömək istəməkdən çəkinməyin. Onlar sizə həm ev işlərində həm də körpəni əmizdirməkdən başqa qalan bütün işlərdə yardımçı ola bilərlər. Vaxt gələr siz də onlara yardım əlinizi yetirərsiniz. Çəkinməyin yardım istəyin. Bütün anaların doğuşdan sonra köməyə ehtiyacı var. Bu tamamilə normaldır. "Özüm üçün vaxt" anlayışını həyatınıza və gündəlik cədvəlinizə daxil edin. Qısa zaman müddəti olsa belə bu vaxtı sizi rahatladan və əhvalınızı yüksəldən istənilən fəaliyyətlə (uzanmaq, oxumaq, gəzintiyə cıxmaq)məşğul ola bilərsiniz.

Ardı →

Körpələr tez-tez ağlayır. Bunun səbəbləri müxtəlif ola bilər. — uşaq acdır, onu köp və sancılar narahat edir, ona isti və ya soyuqdur, «pampers» yaşdır və s. Körpə uşaq öz «dərdini» yalnız ağlamaqla bizə çatdıra bilər. Ana hər zaman uşağın ağlamağının səbəbini başa düşməyə və ona kömək etməyə çalışmalıdır.

Qulaq ağrısı uşaqlarda ağlamaq və narahatçılıq üçün növbəti səbəbdir. Orta qulağın infeksiyası olan otit uşaqlar arasında çox yayılmış xəstəlikdir və ilk dəfə otit 1 yaşına qədər olan uşaqda inkişaf edə bilər.

Körpədə qulaq ağrısının simptomları:
— uşaq döşdən və ya süni südlə olan butulkadan imtina edir. Əmməyə başladıqdan dərhal sonra körpə narahat olmağa başlayır, döşü (və ya əmziyi) buraxır, ağlayır, başını fırladır. Məsələ burasındadır ki, əmmə hərəkətləri qulaq ağrısını artırır.

— gecəyə yaxın uşaqda hərarət yüksələ bilər.

— körpənin qulaq girəcəyinin qabağında olan üçbucaq şəklində çıxıntıya yüngül basdıqda, o, şiddətli ağrı hiss edir və güclü ağlamağa başlayır, başını fırladır.
Ardı →

Körpələrin ən böyük problemlərindən biri də yuxu problemidir.
Yatızdırdığınız körpənin gecə nə vaxt oyanacağı bəlli deyil. Hətta gecə 4-5 dəfə yuxudan oyana bilərlər. Buna görə analar yuxusuz gecələr keçirməli olur.

Yatmaq vaxtı gələndə nə qədər etsəniz də, yuxuya getməyən bir körpəniz varsa, onda bu məsləhətlərə əməl edin.

Axşam saatlarında yatmadan öncə körpəni çimizdirmək onu sakitləşdirəcək. İlıq bir duş körpənizə yuxu gətirəcək. Ancaq körpələri gündüz saatlarında yatızdırarkən hər dəfə çimizdirib yatızdırmayın. Bunu yalnız axşam yatmadan öncə edə bilərsiniz.

Körpənin yatdığı otaqda diqqətini çəkəcək nəsnələr olmamalıdır. İşıq çox aydın olmasın, televizor işləməsin və böyük uşaqlar olmasın. Elə siz özünüz də evdə adam olarkən, televizorun səsi gələrkən yata bilmirsiniz. Körpələr də belədir.

Körpənin yatması üçün istilik önəmlidir. Yatdığı otaq nə çox isti, nə də çox soyuq olmamalıdır.

Körpənizi yatızdırarkən alçaq səs tonunda musiqilər söyləyə, həm də sakit səslə hekayələr oxuya bilərsiniz.
Davamı →