Hər birimiz üçün sağlam qidalanma və özümüzü necə hiss etdiyimiz arasındakı əlaqə çox önəmlidir. Günlük həyatımızda qidalanma seçimlərimiz sağlamlığımızı qorumaq və xəstəliklərdən qorunmaq üçün əsas amillərdən biridir. Çox vaxt həddindən artıq yemək yemək, yalnız çəki artımına səbəb olmur, həmçinin sağlamlığımıza mənfi təsir göstərir. Bu yazıda çox yeməklə bağlı sağlamlıq risklərini, onun psixoloji və fiziki təsirlərini ətraflı şəkildə incələyəcəyik.

1. Çəki artımı və piylənmə riski

Çox yemək, əsasən də kalorili və az bəsləyici qidaların həddindən artıq istehlakı çəki artımına və piylənməyə səbəb ola bilər. Bədənimizin enerji ehtiyacları müəyyən səviyyədə sabitdir. Bu ehtiyacdan artıq qəbul edilən enerji bədəndə yağ kimi saxlanılır. Çəki artımının ən əsas səbəblərindən biri mütəmadi olaraq kalori miqdarı yüksək, qidalanma dəyəri isə aşağı olan qidaların qəbuludur. Fast food, şirin içkilər, yüksək şəkər və yağ ehtiva edən qidalar bu kateqoriyaya daxildir. Eyni zamanda, hərəkətsiz bir həyat tərzi də çəki artımını sürətləndirir.

Çəki artımının sağlamlığa təsirləri isə məhdud deyil. Piylənmə bir çox xəstəliklərin inkişaf riskini artırır. Bu xəstəliklər arasında 2-ci tip diabet, ürək xəstəlikləri, bəzi növ xərçənglər və osteoartrit kimi xəstəliklər var. Bundan əlavə, çəki artımı, həmçinin əzələ və oynaqlar üzərində artıq yük yaradaraq ağrı və rahatsızlıqlara səbəb ola bilər.

2. Xroniki sağlamlıq problemləri

Çox yemək, xüsusilə də qeyri-sağlam qidaların mütəmadi qəbulu qanda şəkər və xolesterin səviyyəsinin artmasına səbəb olur. Bu da ürək-damar xəstəlikləri, diabet və hipertoniya kimi xroniki sağlamlıq problemlərinə yol açır. Həddindən artıq şəkər və yağlı qidaların qəbulu qanda lipidlərin (yağların) və qlükozanın (şəkərin) səviyyəsini artırır. Bu, insülin müqavimətinə və sonradan 2-ci tip diabetə gətirib çıxara bilər. Həmçinin, yüksək xolesterin səviyyəsi damar sərtliyi və ürək xəstəliklərinin inkişaf riskini artırır.

Bundan başqa, mədə-bağırsaq traktı problemləri də çox yeməklə bağlı ola bilər. Məsələn, qəbizlik, reflü, mədə qıcqırması kimi problemlər həddindən artıq və yağlı qidaların qəbulundan sonra tez-tez rast gəlinir. Uzunmüddətli qeyri-sağlam qidalanma bağırsaq mikroflorasının balansının pozulmasına və xroniki iltihaba səbəb ola bilər.

3. Psixoloji təsirlər

Çox yemək yalnız fiziki sağlamlığa deyil, həm də psixoloji sağlamlığa təsir edir. Çəki artımı insanın görünüşünə qarşı məmnuniyyətsizlik və özünəinamın azalması kimi psixoloji problemlərə səbəb ola bilər. Bu, insanların öz bədən quruluşlarına qarşı mürəkkəb hisslər yaşamasına və öz-özünə diqqətin azalmasına gətirib çıxara bilər.

Əlavə olaraq, həddindən artıq yemək yeyən şəxslər arasında yemək pozuntuları, məsələn, kompulsiv yemək yemək (overeating) və ya yemək yeyib qusma (bulimia nervosa) kimi problemlər də müşahidə edilə bilər. Bu cür pozuntular öz-özünə qarşı mənfi hisslər, stress və ya depressiya ilə əlaqəli ola bilər. Sağlam qidalanma və düzgün yemək yemək alışqanlıqları bu cür psixoloji pozuntuların qarşısını almaqda mühüm rol oynayır.

Nəticə

Çox yemək yalnız çəki artımına və xroniki xəstəliklərə səbəb olmur, həm də psixoloji sağlamlığımıza mənfi təsir göstərir. Sağlam qidalanma hər bir insanın sağlamlığını qorumaq və xəstəlik risklərini azaltmaq üçün əsas amillərdən biridir. Gündəlik qidalanma alışqanlıqlarımızda kiçik dəyişikliklər etməklə daha sağlam bir qidalanma bir həyat tərzinə sahib ola bilərik. Yemək seçimlərimizə diqqət etmək və öz bədənimizin ehtiyaclarını düzgün qiymətləndirmək uzunmüddətli sağlamlığımızı qorumaq üçün vacibdir.