XI əsr Fransa krallığına aiddir:
*   İri və xırda feodal mülklərinə parçalanması;
*   Paris və Orlean şəhəri daxil olmaqla ölkənin şimal şərqindəki torpaqları əhatə etməsi;
*   Xırda və orta feodallarına kral hakimiyyətini müdafiə etməsi;
*   Normandiya və Tuluzanın birləşdiril-məsi (XIII əsr)
*   Silki quruluşun  mövcud olması (ruhanilər, zadəganlar, yerdə qalan bütün əhali).
Ardı →

Böyük coğrafi kəşflərdən sonra İngiltərə mühüm dəniz yollarının keçdiyi rayonlara daxil idi. Londonda çoxlu tacir kontorları və banklar meydana gəlmişdi. Manufaktura yaranandan sonra İngiltərə başqa ölkələrə yun göndərmir, ancaq mahud, kömür, balıq və s. aparırdı. Ticarət sürətlə inkişaf edirdi. Uzaq ölkələrlə aparılan bütün ticarət ən varlı tacirlərin təşkil etdiyi şirkətlərin əlində idi. Şirkətlərə daxil olan tacirlər mah birlikdə satır, gəlirini qoyulan pula görə bölüşürdülər. Rusiya ilə ticarət etmək üçün Moskva şirkəti, Afrika ilə Qvineya şirkəti, Hind okeanı və Sakit okeanı sahillərindəki ölkələrlə ticarət aparmaq üçün Ost-Hind şirkəti (1600) yaranmışdı.

Ardı →

Sənaye və ticarətin inkişafı. Fransanın birləşdirilməsi XVI əsrin əvvəllərində başa çatmışdı. Sənaye və ticarət inkişaf edirdi. Burada 15 milyon əhali yaşayırdı. Fransa Avropada ən böyük dövlət idi, ölkədə kapitalist istehsalı inkişaf edirdi.

Coğrafi kəşflərdən sonra ticarət yollarının Atlantik okeanına keçməsi ilə əlaqədar Fransanın qərbindəki limanların rolu artdı. Paris, Bordo, Marsel kimi şəhərlərin əhəmiyyəti çoxaldı. Fransada manufakturalar yaradılırdı. Manufakturalarda ipək parça, kətan, bəzək əşyaları, tüfəng, top və s. istehsal edilirdi.

Ardı →

Maarif. Qərbi Avropada insanlar xaç yürüşü zamanı dünyanın müxtəlifliyinə və genişliyinə heyran oldular. Onlar bundan sonra yeni ölkələrlə maraqlandılar. XIII əsrdə Venesiya taciri Marko Polo 25 il Uzaq Şərqdə Çində yaşamış, vətənə qayıdandan sonra gördüklərini qələmə almışdı. «Marko Polonun kitabı» uzun müddət coğrafiya xəritələri çəkmək üçün əsas olmuşdu.
İlk orta əsrlərdə xüsusi məktəblər, şəhər şuralarının dünyəvi məktəbləri və kilsə məktəbləri mövcud idi. Kilsə məktəblərindən fərqli olaraq, xüsusi məktəblərdə və şəhər şurasının məktəblərində yazı, hesab, təbiətşünaslıq haqqında biliklər verilirdi. Ticarət, sənətkarlıq belə biliyə malik olan adamlar tələb edirdi. Bu dövrdə dövlət və şəhərlər üçün də savadlı adamlar lazım idi.
Davamı →

Çexiya Müqəddəs Roma imperiyasının tərkibində. Çexiyada katolik zülmü və alman ağalığı. Çexiyada dövlət X əsrin əvvəllərində yaranmışdı. XIV əsrdə Çexiya qüdrətli dövlətə çevrilmişdir. Həmin əsrin ortalarında kral I Karl (1346-1378) dövründə Çexiya Müqəddəs Roma imperiyasının tərkibinə daxil oldu, Çexiya kralı I Karl Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru seçildi. O, Çexiyanın ərazisini genişləndirdi. Sənətkarlıq və ticarəti himayə etdi. Praqa I Karl dövründə Müqəddəs Roma imperiyasının paytaxtı oldu.

Ardı →

Ərəb Xilafətinin I dövrü (630-661) 661-ci ilə qədər olan dövrü əhatə edir. Bu dövrdə Məhəmməd Peyğəmbər və onun 4 xəlifəsi (Peyğəmbərin müavinləri) hakimiyyətdə olmuşdular. 632-ci ildə Məhəmməd Peyğəmbər vəfat etdi. O vəfat edəndən sonra ərəb işğalları genişləndi. Ərəblərin hərbi işğallarının səbəbləri aşağıdakılardır: Bizans ilə İran arasında uzun illər gedən müharibələr hər ikisini zəiflətmişdi; ərəb qoşunlarında döyüşçülərin, xüsusi ilə sürətlə hərəkət edən süvarilərin sayı daha çox idi; Bizans və İran əhalisi ağır vergilərdən azad olmaq üçün ərəblərə xilaskar kimi baxır, onların tərəfinə keçirdi.

Xəlifə Əbu Bəkir (632-634), Ömər (634-644), Osman (644656), Əli (656-661) dövründə işğalçılıq müharibələri genişləndi. Əbu-Bəkir dövründə Suriya və İranın işğalına başlandı. Ömər Suriya, İraq və Misiri işğal etdi. Yərmuq (636) döyüşündə Bizans məğlub oldu. 638-cı ildə Kadsiyyə yaxınlığında İran qoşunu məğlub oldu. 642-ci ildə Nahavənd vuruşmasında ərəblər İrana qalib gəldilər. İranın paytaxtı Mədain 4 ay mühasirədə qaldı. Mədain (Ktesefon) 652-ci ildə tutuldu və Sasanilər dövlətinə son qoyuldu.

Ardı →

İslam dini və Xilafətin meydana gəlməsi. Ərəblərin vətəni Asiya qitəsinin cənub-qərbindəki Ərəbistan yarımadasıdır. Ərəbistan Asiya, Afrika qitələri və Aralıq dənizinin qovuşduğu ərazidə yerləşir. Ərəblər buranı «Cəzirə Əl-Ərəb» (ixtisarla Əl-Cəzirə), türklər və farslar isə Ərəbistan adlandırırlar. Köçəri bədəvi ərəblər (çöllülər) dəvə, qoyun, at saxlayırdılar. Yazda yağışlar yağır, səhrada çoxlu ot bitirdi. Bədəvilər burada heyvanlarını otarırdılar. Oturaq ərəblər vahələrdə məskunlaşırdılar. Vahələr yeraltı suların üzə çıxdığı yerdə əmələ gəlir və səhrada yaşıllıq, su olan yerdir. Ərəbistan yarımadasının cənubunda su və yağış bol olur. Əhali əkinçilikləməşğul olur. Burada əhali sıxdır.
Bədəvilərin evləri çadırdan ibarət idi. Dəvə bədəvilərdə ən sərfəli heyvan sayılırdı. Dəvə 17 gün susuz yaşayır, 170 kiloqram yük götürür. Onu səhra gəmisi adlandırırlar. Dəvə tikan kolları ilə qidalanırdı. Bədəvinin səhrada suyu qurtaranda dəvəni öldürür, dəvənin boğazının aşağı hissəsində yerləşən tuluğundan su içirdi.
Davamı →

Feodalizmin ilkin əlamətləri IV-V əsrlərdə Hindistanda meydana gəlməyə başladı. V əsrin ortalarında Qupta imperiyasının dağılması quldarlıqdan feodalizmə keçid hesab edilir. Bu dövlətin ərazisində 70-ə qədər knyazlıq yarandı. Hind knyazları racə adlanırdı. Erkən feodalizm dövründə də hind kəndliləri icma halında yaşayırdılar. İcma parçalanır, icma üzvləri asdı vəziyyətə düşür və bərabərsizlik yaranırdı.
IV-VI əsrlərdə əkinçilikdə bir sıra yeniliklər yarandı. Xam torpaqlardan istifadə edildi, dəmir kotan hazırlandı, kəndlilər çaylardan kanal çəkdilər, torpaqları suvardılar, ildə 2-3 dəfə məhsul götürürdülər. Əsasən çəltik, pambıq, şəkər qamışı, ədviyyat bitkiləri əkilir, portağal və s. sitrus bitkiləri yetişdirilirdi.
Hindistanda feodalizmin səciyyəvi xüsusiyyəti kasta quruluşu­nun daha ciddi şəkil alması idi. Kastalara ağsaqqallar şurası başçılıq edirdi. Kastalar istehsal təcrübəsinin artırılması və istehsal edilən məhsulun keyfiyyətinin yaxşılaşmasına şərait yaradırdı.

Ardı →

Avropada kilsələr xalqa, hətta kral və imperatorlara da ağalıq edib. Çoxlu torpağa sahib olub, vergi yığıblar. Alınan pullar papanın xəzinəsinə, Vatikandakı görkəmli qəsrlərin inşasına gedib. Papa muzdlu orduya və elçilərə sahib olub. Hər hansısa kral ona qarşı çıxarsa, «Allaha qarşı çıxan» hesab olunub və öldürülüb.
XIII əsrdə Papa III İnnosent vaxtında papalıq gücünün pik nöqtəsinə çatır. Qərbi Avropanın hər yerindən papanın Romadakı xəzinəsinə hədiyyələr  gəlir. Kilsə insanlara «indulgensiya» adlanan cənnət qəbzləri satır, onlara qarşı gələnləri «bidətçi» adlandırırdılar. İnsanlara cəza verərkən «autodafe» adlı mərasimdə tonqalda yandırırdılar.

Davamı →

Çingiz xan sağlığında Monqolustanın qərbində fəth etdiyi ölkələri oğullarına ayırmağa başladı. Əslində, Xarəzm şahlığına qarşı apardığı yürüşdən qayıdan Çingiz xan oğlu Cuci xanı İtil çayı ətrafına göndərir, özü isə nəzarət altına alınan Deşti-Qıpçağın şərq sahillərini idarə etmək üçün oranı tərk edir. Oğlanlarının nəyə qadir olduğunu bilirdi və daha sonra hansı əraziləri idarə edəcəklərini müəyyənləşdirdi. Ölümündən bir müddət əvvəl söylədiyi bu sözlər, oğlanlarının ləyaqətini göstərmək baxımından əhəmiyyətlidir: “ Kim qanunu və Yasanı öyrənmək istəyirsə Çağatay xana itaət edərək görə bilər bunu. Kim mal, sərvət, ticarət, sədaqət görmək istəyirsə Ogeday xanı görməlidir. Onunla get” dedi. O bu sözləri deyəndə Cuci xan dünyasını dəyişmişdi artıq, ona görə də Cuci xanın adı burada çəkilmir.

Davamı →