Felin əmr şəkli
Türk dilində felin əmr şəkli əmr, xahiş, istək və s. bildirir və xüsusi intonasiya ilə tələffüz edilir.
Azərbaycan dilindən fərqli olaraq, türk dilində felin əmr və arzu şəkillərinin I şəxs tək və cəminin şəkilçiləri eynidir. Buna görə də türkologiyaya aid ədəbiyyatda bəzən türk dilində felin əmr şəklinin I şəxs tək və cəminin xüsusi qrammatik əlaməti olmadığı qeyd edilir.
Felin əmr şəkli türk dilində aşağıdakı şəkilçilər vasitəsilə əmələ gəlir.
1. şəxs: (y) ayım, -(y) eyim
2. şəxs: -
3. şəxs: -sın, -sin, -sun, -sün
1. şəxs: -(y) alım, -(y) elim
2. şəxs: (y) ın, -(y) in, -(y) un, -(y) ün; (y) ınız, -(y) iniz, -(y) unuz, -(y) ünüz
3. şəxs: -sınlar, -sinler, -sunlar, -sünler.
Mötərizəyə alınan «y» samiti saitlə bitən fel kökü ilə şəkilçi arasına əlavə edilir.
Azərbaycan dilindən fərqli olaraq, türk dilində felin əmr və arzu şəkillərinin I şəxs tək və cəminin şəkilçiləri eynidir. Buna görə də türkologiyaya aid ədəbiyyatda bəzən türk dilində felin əmr şəklinin I şəxs tək və cəminin xüsusi qrammatik əlaməti olmadığı qeyd edilir.
Felin əmr şəkli türk dilində aşağıdakı şəkilçilər vasitəsilə əmələ gəlir.
tək
1. şəxs: (y) ayım, -(y) eyim
2. şəxs: -
3. şəxs: -sın, -sin, -sun, -sün
cəm
1. şəxs: -(y) alım, -(y) elim
2. şəxs: (y) ın, -(y) in, -(y) un, -(y) ün; (y) ınız, -(y) iniz, -(y) unuz, -(y) ünüz
3. şəxs: -sınlar, -sinler, -sunlar, -sünler.
Mötərizəyə alınan «y» samiti saitlə bitən fel kökü ilə şəkilçi arasına əlavə edilir.
- Ben alayım, geleyim, okuyayım, güleyim
- Sen al, gel, oku, gül
- O alsın, gelsin, okusun, gülsün
- Biz alalım, gelelim, okuyalım, gülelim
- Siz alın (alınız), gelin (geliniz), okuyun (okuyunuz), gülün (gülünüz)
- Onlar alsınlar, gelsinler, okusunlar, gülsünler.
- başlayayım-başlıyayım;
- söyleyeyim-söliyeyim-söylüyeyim;
- deyeyim-diyeyim;
- oynayalım-oynuyalım-oynıyalım;
- saklayalım-saklıyalım;
- Ben almayayım (almıyayım), gelmeyeyim (gelmiyeyim);
- Sen alma, gelme;
- O almasın, gelmesin;
- Biz almayalım (almıyalım), gelmeyelim (gelmiyelim);
- Siz almayın (almayınız), gelmeyin (gelmeyiniz);
- Onlar almasınlar, gelmesinler;
0 şərh