Ağciyərlərinin emfizeması ağciyər alveollarının genişlənməsi və alveol arakəsmənin tədricən dağılması ilə xarakterizə olunan xəstəlik məhdud, ağciyərlərin ay-ayrı hissələrində, və diffuz, yayılmış, formalarda var.
Ağciyər toxumasının kəskin köpməsi, tənəffüs yollarının qəflətən tutulması nəticəsində əmələ gəlir. Bəzən yenidoğulmuşlarda ağciyər enfizemasının kəskin anadangəlmə formasına təsadüf olunur.

Ağciyərlərinin emfizeması geniş yayılmış xəstəlikdir, 40-45 yaşlarından sonra təsadüf olunur. Əsasən bronxların iltihabı, bronxit, bronxial astma, digər ağciyər xəstəlikləri ağciyər enfizemasının əmələ gəlməsinə səbəb olur.
Digər hallarda isə müstəqil sürətdə baş verir. Bu zaman daxili və xarici amillərin təsirindən alveolların divarları nazikləşir, çatlayır, onlar daha böyük boşluqlar əmələ gətirərək ümumi səthi kiçilir, ağciyərlərin elastikliyi azalır. Bu da ağciyərlərin ventilyasiyalarını, qan dövranını pozur.
Ağciyərlərinin emfizeması uzun sürən xəstəlikdir. Xəstə əvvəlcə fiziki iş zamanı, sonralar isə sakit vəziyyətdə rahatlıq zamanı əmələ gələn tənginəfəslikdən şikayətlənir, ilk növbədə nəfəs vermə çətinləşir.
Bir çox hallarda çətin ifraz olunan cuzi bəlğəm, öskürək xəstəyə rahatlıq vermir. Tədricən xəstənin xarici görünüşündə xarakterik əlamətlər əmələ gəlir – arıqlama, belin bükülməsi, çiyinlərin qalxması, tənəffüs əzələlərinin tənəffüsdə fəal iştirak etməsi və s.
Ağciyər emfizemasının əlamətləri
Ağciyər emfizeması essensial olaraq inkişaf edib, getdikcə artan təngnəfəslik və quru öskürəklə səciyyələnir və çox vaxt xronik bronxit, bronxial astma, bronxoektaziya, xronik pnevmoniya və ya pnevmosklerozla müşayiət edilir. Bu səbəbdən öskürəklə selikli və ya selikli – irinli bəlğəm xaric olunur, nəfəsvermə aktı uzanır, tənəffüs çətinləşir və bu işdə yardımçı əzələlər iştirak edir. Oksigen çatışrnazlığı xəstənin tədricən arıqlamasına səbəb olur. Anamnezdə tütünçəkmə, zərərli ekoloji və istehsalat amillərilə təmas keçirdiyi xronik və residivləşən respirator xəstəliklər, irsi meyllik haqqında məlumat olur. Ümumi görünüşdə döş qəfəsinin çəlləyə oxşaması, boyunun qısa olması, körpücüküstü sahələrin qabarması, boyun venalarının şişməsi və nəfəsvermə zamanı qabarması, diffuz sianoz görünür. Döş qəfəsinin genəlməsi onun aşağı hissəsində daha çox baş verir, qabırğarası sahələr genişlənmiş, qabırğalar üfüqi vəziyyət almış, epiqastral bucaq böyümüş (kütləşmiş), onurğa sütununun döş hissəsində kifoz əmələ gəlmiş, döş qəfəsinin və ağciyərin ekskursiyası məhdudlaşmış olur.
Emfizema üçün diaqnoz necə qoyulur?
Rentgenoloji müayinədə diafraqmanın aşağıya doğru yer dəyişməsi, yastılaşması, onun və ağciyərin ekskursiyasının məhdudlaşması, ağciyər havalılığının, döş sümüyü arxası sahənin artması, ağciyərdə damar şədəkəsinin kasadlaşması, ürək kölgəsinin kiçilməsi ve sallanması, «uzanıb düşmək istəyən damcıya» oxşaması, bullyoz formada çoxlu miqdarda mövcud olan bullaların hesabına ağciyər şəklinin tutqunlaşması qeyd edilir. Rentgen-kompyüter tomoqrafiyası, qan analizləri, müəyyən tənəffüs sınaqları da bu xəstəlikdə aparıcı rol oynayır.
Ağciyər emfizemasının müalicəsi
Birinci növbədə tütünçəkməni, ekoloji və istehsalat zərərli amilləri, xronik infeksion – iltihabi xəstəlikləri aradan götürmək üçün tədbirlər həyata keçirilməlidir. Dərman müalicəsi bronxodilatatorların, qlükokortikoidlərin və a1 – AT təyinindən ibarətdir. Bullektamiyadan ibarət cərrahi müalicə az effektivdir. Ağciyərin transplantasiyası əhəmiyyətlidir.