Biraz qara günümüzdən danışaq.

Bu sual ətrafinda illərdir baş sındırıram, cavablar axtarıb tapır və praktik olaraq öz üzərimdə sınamağa çalışıram. Çox irəli getməmiş, bəziləriniz sual verə bilər ki: “Axı biz nə gündəyik ki?” .  Xırda bir xatırlatma edib, problemin həlli istiqamətində variantlar üzərində dayanacam. İlk olaraq ondan başlayaq ki, torpaqlarımızın 20 faizi – Qarabağımız işğal altındadır.  Əgər bir az da dərindən fikirləşsək, hələ Cənubi Azərbaycanımız, İrəvanımız, Göyçəmiz də əlimizdən çıxıb. Bu yerdə nə romantizm və nə də ağlaşma qurmaq fikrim yoxdur, problemin həlli yolların axtarıram. Nə gündə olmağımızı anlamaq üçün davam edək, torpaq problemindən sonra, ölkədə insanlarımızın maddi vəziyyəti elə də ürəkaçan deyil, sübut kimi 4 milyondan çox həmyerlimizin Rusiya bazarlarına üz tutmasını göstərmək olar. Ölkədə qalan vətəndaşlarımızın da vəziyyəti elə də ürəkaçan deyil, bəzilərimiz ya rüşvət veririk, ya da rüşvət alırıq. Çoxlarının əksinə olaraq mən bunun günahkarlarını hakimiyyətdə yox, fərd olaraq hər birimizdə görürəm. Ölkədə təhsil sistemi yola verməkdən ibarətdir, tələbələr də elə yola verməknən məşğuldur. İnsan olaraq keyfiyyətdə çox geri qalırıq. Bura qədər yazdıqlarımı təkrar oxuduqda düşünürəm ki, bəlkə də çox şişirdirəm, amma yox, reallıqları və digər ölkələri gözümün qabağına gətirib müqayisə edərkən siyahını artırmaqla özümüzü tanımağı lüzum bilirəm. Davam üçün bunu misal gətirim ki, buraxın bir İphone istehsalımızı heç Çin kimi onun geydirməsin də istehsal etməyi bacarmırıq. Halbuki, hərəmizdə az qala 2 ədəd mobil telefon var. Ölkədə ayrı-ayrı qrup insanların arasındakı söhbətlərə qulaq verdikdə, həqiqətən çox geri qaldığımıza bir daha şahid oluruq. Bu sohbətlərin mövzuları isə inanın ki, elə də ürəkaçan deyil. Müzakirə mövzuları ya toy olsunlar, ya fatmagüllər, ya royalar, ya onların ərləri, ya başqalarının şəxsi həyatları, ya digər məşhur insanların və siyasətçilərin tənqidi, ya da məqsədi inkişaf olmayan digər bayağı şeylər olur. Bu ölkədə fikir istehsalı yoxdur, o ki qaldı onun sonrakı mərhələsi olan məhsul istehsalına.

Ağ günə necə çıxaq?

Problemlər barədə çox danışdım, həlli yollarından danışmağın vaxtıdır. Prinsipə getsək, o qədər problem çıxara bilərik ki, sonra dayanıb tamaşa edərik və keçilməz sədlər olduğuna özümüzü inandırmış olarıq. Halbuki, çıxış yolları həmişə vardır. Tükü 40 yerə bölən ədib və ziyalılarımız bütün bu problem dağlarını aşmağın yollarını təklif ediblər. Təkliflər arasında elmin, təhsilin səviyyəsini artırmaq, kitab oxumağa təşviq etdirmək, bəziləri inqilab, çevriliş etmək, hakimiyyət dəyişikliyi, müharibə, cihad, tarixi araşdırıb təsiredici model tapmaq, inkişaf etmiş ölkələrin inkişaf arxivindən model seçmək və s kimi variantlar yer alır. Bunlar arasında öz effektini verəcək variantların olması ehtimalı olanlar əlbəttə ki vardır. Amma nə gündə olmağımızı ağ günə çıxartmaq üçün tamam başqa bir yolların axtarılması düşüncəsindəyəm. Problemə ümumi yox xüsusi yanaşmağın tərəfdarıyam, belə ki, təhsildə islahatlar etməklə ölkə səviyyəsində müəyyən irəliləmələr etmək mümkündür. Amma hər bir vətəndaşı fərdi olaraq dəyişmək çətin məsələdir. Problemlərin kökü isə fərdlərin birləşməsindən yaranan ailə, ailələrdən ibarət cəmiyyətə qədər böyüyüb və aşılmaz problem dağına çevrilməsindədir. Ümumi olaraq götürsək, geri qalmağımızın səbəblərin axtaranda, bu səbəbin cəmiyyətin hər bir üzvündə mövcud olan kütləvi bir hal olmasına diqqət yetirməliyik. Xülasə, səhv, problem, günah ayrı-ayrılıqda hər birimizdədir. İllərdir fikirləşdiyim və tapdığıma inandığım bu səbəbi sizlərlə bölüşmək istəyirəm:

Problemin səbəbi bu ola bilər.

Problemin səbəbini mətbəximizdə və ondan istifadə etməyi tərgidə bilməyən nəfsimizdə görürəm. Belə ki, artıq elm, tibb, islam dini, ya da məqsədi və öndəri ağıl olan hər bir cərəyan, yol, yazıçı, mütəfəkkir çox yeməyin insana nə qədər xəstəliklər, ziyanlar, süstlüklər, tənbəlliklər, geriləmələr verdiyini əsrlər öncə sübut etmişlər. Deyə bilərsiniz ki, çox yemək hara, Azərbaycan yeməklərində səhv və günah axtarmaq hara. İş orasındadır ki, bizim yeməklər o qədər yağlı, o qədər kalorili olur ki, az yeməklə də belə insan beynini dumanlandırır. Süfrəmizdə dadından doymadan istifadə edib və təriflədiyimiz bu yeməklər bizi bu günə salıb. Dadından doymadığımız kabab, küftə, bozbaş, kartof, kotlet, toyuq qızartması, dolma, dovğa kimi bizim olan və digər xarici  mətbəxlərə məxsus istifadə etdiyimiz yeməklərimiz çox kalorilidir, gec həzm olunur, bütün orqanizmin funksiyalarını pozur, süstlük, ağırlıq, yüklənmə yaradaraq bütün həyat nizamlarımızı alt-üst edir. Kimlərəsə gülməli gələ bilər, amma özünüz sınayın, həkimlərdən soruşun, axtarın, bu fikrin doğru və ya yanlışlığında əminlik qazanana kimi dayanmayın. Ümumiyyətlə, insan çox yeyərkən, beynin işi həzmlə məşğul olan orqanlara nəzarət etmək olur, əlimizə kitab aldıqda isə, beyin siqnal ötürür ki, çatdırmıram mənə restart ver, restart üçün isə başı yastığa qoymaq lazım gəlir, oyananda bu proses elə bu axarda da davam edir. Digər variantlar da var, bu yeməkləri yeyərək beyini çox yüklədiyimizdən, beyindən orqanizmə siqnal ötürülür ki, biraz orqanizmi yüngülləşdirmək lazımdır, yoxsa nəfəs çatışmamazlığından problem yaranır, nəticədə ya tullanıb-düşməyə, ya televizorun pultuna, ya əxlaqsız qadınlara, ya gəzməyə, ya əylənməyə, ya mikrofonla oxumağa, ya da digər inkişafdan saxlayan şeylərə üz tuturuq. Təbii ki, bu yeməkləri sevdiyimizdən bunları əldə etmək üçün dəridən-qabıqdan çıxaraq xüsusi bir hirslə pul qazanmaq həvəsinə düşürük, pul qazanarkən isə rüşvət, ədalətsizlik, zalımlıq çoxlarımızın vecinə də olmur.

Problemin həlli variantı sizi çox düşündürəcək.

Problemin həlli üçün yeni model axtarmağa heç  bir ehtiyac yoxdur. Modellər çoxdur, bizim ölkə üçün isə ən uyğun bir model vardır ki, əsrlərdir bu modelin içində olduğumuzu sanmamıza baxmayaraq, həqiqətdə ondan cox uzağıq. Bu modeli sizə təqdim edirəm. Ac qarına Allahın kitabını oxumağı təklid edirəm. Iphone buraxan Apple şirkəti məhsulun istifadə qaydalarını təqdim etdiyi halda, insani yaradan Allahın bunu etməməyi və ya unutmağı biraz gülünc və mümkünsüz görünür. Sonluq çoxlarınıza qeyri-adi gələcək, amma beyinə mədənin boş halında faydalı işləmək funksiyasını verən Allahdır və Allahın kitabından öyrənməli çox şeyimizin var olduğuna inanıram…

Müqəddəs kitabımızı oxuyaq!