İnformasiya texnologiyaları sahəsi üzrə dünyanın tanınmış şəxsiyyətləri silsiləsindən növbəti yazımın qəhrəmanı «Microsoft» şirkətinin yaradıcılarından biri, tanınmış ictimai xadim və dünyanın ən varlı şəxslərindən olan xeyriyyəçi Pol Allendir. Çoxları onu Bill Qeytsin yaxın dostu kimi də tanıyır. Onun çoxsaylı uğurları və gördüyü işlər hamıya məlumdur. Amma çoxları hələ də onun həyatla ölüm arasında mübarizə apardığından xəbərsizdir.

Doğum tarixi: 21 yanvar, 1953-cü il. Sietl, Vaşinqton

Yaşayış yeri: Merser adaları, Vaşinqton

Ardı →

Dahilər var ki, ölümlərilə bəşəriyyətə insanlıq dərsi keçirlər. 20-ci əsrin sonu 21-ci əsrin əvvəllərində təhsildə humanizm təlimi, əslində onun gərgin əməyinin və beyninin məhsuludur. Bu gün geniş şəkildə tətbiq olunan təhsildə humanist münasibətin banilərindən olan Yanuş Korçak minlərlə Yəhudi insanı kimi ölüm düşərgəsində məhv edildi.

Yanuş Korçak böyüklərin uşaqlara qarşı münasibətlərini dəyişən ilk pedaqoqlardan idi. Onun əsas işi uşaqların da böyüklər qədər hörmətə layiq olduqlarını vurğulamaq idi. Hər uşağın özünəməxsus yolu, istedadı və tərzi olduğunu bildirirdi. 
Davamı →

Alan Lightman Amerikalı fizik və yazıçıdır. O Massachusetts Texnologiya İnstitutu (MIT) professorudur. “Enşteynin yuxuları” kitabına görə dünyaca məşhurluq qazanıb.

Bir uşaqlıq hallunasiyasından nəzəri fizika salonlarına
Heçlik ilə ən canlı qarşılaşmam doqquz yaşlı uşaqkən yaşadığım əlamətdar bir təcrübə zamanı baş verdi. Bazar günü günortadan sonra idi. Memphis Tennessee-dəki evimin yataq otağında tək başıma dayanmışdım, pəncərədən boş küçəyə baxırdım, qulağıma xeyli uzaqdan keçən qatarın zəif səsi gəlirdi və qəfil hiss etdim ki, özümə vücudumun kənarından baxıram. Hardasa kosmosda idim.

Qısa bir neçə dəqiqə ərzində, məndə elə hiss var idi ki, varlığımdan əvvəl sonsuz bir zaman dilimi və varlığımdan sonra sonsuz bir zaman aralığı ilə, zamanın geniş uçurumunda qısa bir titrəmə kimi bütün həyatımı və əslində bütün planetin həyatını görürəm. Mənim tez-tələsik ötüb-keçən bu hissimə sonsuz boşluq daxil idi.
Davamı →

XX əsr avanqard cərəyanlarının ən sonuncusu olan sürrealizm fransız dilində “realizmdən üstün» anlamındadır. Bu cərəyan Avstriya psixiatrı Ziqmund Freydin nəzəriyyəsi, irrasionalizm (duyğuları idrakın əsas özəlliyi kimi qəbul edən fəlsəfi təlim) və alogizmə (məntiqsizlik, idrakı inkar edən düşüncə tərzi) söykənir. Adıçəkilən cərəyan ötən yüzilin 20-ci illərində Fransada ədəbiyyatçılar arasında yaranıb. Ədəbiyyatda Luis Araqon, Pol Elüar və başqaları bu cərəyanın ilk nümayəndələri sayılırlar.

Z.Freydin “şüurdan instinktə keçid üçün azad assosiasiya nəzəriyyəsi” üzərində qurulan sürrealizm XX yüzildə ən məşhur və uzunömürlü sənət cərəyanlarından biridir. Bu cərəyan I Dünya müharibəsi illərində psixiatriya sahəsində işləyən və Freydin düşüncələriylə yaxından tanış olan Andre Breton tərəfindən sistemləşdirilib.

Sürrealistlər instinktləri, xəstə əhvalları, sayıqlama, qarabasma və yuxuları bədii yaradıcılığın başlıca qaynağı və estetik prinsipi sayırdılar. Sürrealizmə əcaiblik, gerçəkliyə uyuşmayan məntiqsiz düşüncə tərzi daha xarakterikdir. Bu cərəyanın əsas istəyi instinktin idrakdan üstünlüyünü göstərməkdir.
Davamı →

«Ailə həyatının uğurlu alınmasında ən vacib məsələ nədir?» sualına hər kəsin cavabı fərqlidir. Yəqin ki, çoxları sevgi, etibar və sədaqət deyəcək. Bütün bunlardan savayı bir-birinə dəstək çox mühüm amildir.

Bu adamın adı bütün dünyada tanınır. Amma onun ikinci yarısının dəstəyi olmasa idi, çətin ki, adını dahilər cərgəsinə yazdıra bilərdi. Söhbət Henri Forddan gedir. Dünyada ilk avtomobilin yaradıcısı Henri Ford 30 iyul 1863-cü ildə ABŞ-da, Miçiqan ştatında anadan olub. Henri Ford ilk təhsilini adi kənd məktəbində alıb. Henri Fordun atası fermer idi. Lakin kiçik Henrinin fermer işinə həvəsi yox idi. O, daha çox texnika ilə maraqlanırdı. Atası Henrini öz davamçısı kimi görsə də, Henri Ford özünü başqa sahədə təsəvvür edirdi. O, gənclik illərini «Mənim həyatım və nailiyyətlərim» kitabında belə təsvir edib: «Mən fermer işi ilə maraqlanmırdım, atam isə mənim texnikaya olan həvəsimi görsə də, bu fikirləri yaxın buraxmaq istəmirdi. 17 yaşımda məktəbi qurtarıb Draydok adlı qəsəbədə mexaniki emalatxanada usta yanında şagird kimi işə başladım»
Davamı →

Erix Zeliqmann Fromm (23 mart 1900 – 18 mart 1980) dindar yəhudi ailəsində doğulub yaşamışdır.
Alman sosioloq, filosof, sosial psixoloq, psixoanalitik, Frankfurt məktəbinin nümayəndəsi, neofreydizmin və freydomarksizmin yaradıcılarından biridir. Ziqmund Freyd onun həyatında mühüm rol oynamışdır, şəxsən tanımasa da şəxsiyyətini və yaradıclığını araşdırmış,yaxından tanış olmuşdur. Həmçinin də o Marksı əsas olaraq öyrənirdi. Freyd daxili, şüuraltı azadlığı, Marks isə iqtisadi azadlığı araşdırmışdır. Məsələn, “İnsan nə zaman özündə olmur? ” fikrini Marks, insan kapitalizmə xidmət edəndə özündə olmur, deyərək iqtisadi tərəfdən izah edirdi, Z. Freyd isə tamamilə süuraltı açıqlamasını verməyə çalışırdı.

İlk dəfə Erix Fromm onların ikisinin də azadlıq arayışlarını, izahlarını birləşdirərək Freydomarksizmi yaratmışdır. Bundan başqa, o Aristoteli, Spinozanı da dərindən öyrənmişdir. Erix Fromm Heydelberq və Münhen universitetlərində təhsil almışdır. 1922-ci ildə Heydelberq Universitetində doktoranturanı bitirmişdir. Münhendə psixoloq kimi tədqiqatlar apardıqdan sonra Berlin Psixoanaliz İnstitutunda təhsilini davam etdirmiş və 1931-ci ildə buradan məzun olmuşdur.
Davamı →

Albert Eynşteyn elmə çoxlu yeniliklər gətirmiş ən məşhur alimlərdəndir.

O, həm də özünün yaxşı qulluq olunmuş bığları ilə də məşhur olmuşdur. Çox az adam bilir ki, o, insan huquqları müdafiəçisi olub. Maraqlı olanı da budur ki, məşhur dahi heç vaxt corab geyməmişdir.

Məşhur alimin niyə corab geyməməsi, yəqin ki, hər kəsi maraqlandırır. Məlum olanı budur ki, alim ikinci arvadı Elzanın vəfatından sonra öz geyiminə, ümumiyyətlə fikir verməmişdir. Halbuki, alim gənc yaşlarında öz xarici görünüşünə çox diqqətli və səliqəli idi. Deyilənlərə görə, onun öz xarici görkəminə bu cür diqqət yetirməsinə əsas səbəb, istəklisi Elza imiş.

İkinci arvadı Elzanın vəfatından sonra alimə Prinston Universitetinin fəxri professoru adı verilir və o, təqaüdçü müəllim kimi çalışmağa başlayır. Boş vaxtlarında daim universitetin həyətində özü üçün gəzişərmiş. Bu zaman o, səliqəli və yaraşıqlı olmayan, özü üçün rahat olan nimdaş paltarlar geyərmiş.

Enli, düyməsiz, həddən artıq uzun köynəkdə, ayağı corabsız və çox köhnə sandallar geymiş alimi univetsitetin həyətində boş-boş veyillənən görən müəllim və tələbələr mat-məhəttəl qalırdılar. Çünki, dünya şöhrətli dahinin bu görkəmdə universitetin həyətində gəzməsinə təəccüb edirdilər. Dahi alim isə, tələbələrin və müəllimlərin təəccüblənməsinə əhəmiyyət verməzmiş.
Ardı →

O,türk millətini daha da şöhrətləndirmiş, İslam dininin Hindistana yayılmasında əvəzsiz xidmətlər göstərmişdir.O,yalnız böyük bir sərkərdə deyil, həm də bacarıqlı dövlət qurucusu idi. Sultan Mahmud qüdrətli və o dövr üçün yenilməz sayılan bir dövlət qurmuşdu. Bunlarla yanaşı, o həm də elmə və sənətə, elm adamlarına böyük qiymət verirdi və özü de dövrünün ən elmli hökmdarlarından sayılırdı. Bu xüsusiyyətlərinə görə Sultan Mahmud Qəznəli türk mədəniyyətinin və türk hərb tarixinin ən böyük şəxsiyyətlərindən biri kimi tanınır.

Ardı →

Rejissor, aktyor, ssenarist, şair, dramaturq kimi Antonen Artonun hansısa çox parlaq uğurundan danışmaq olmur. O, sənət nəzəriyyəçisi idi.

Fransanın Marsel şəhərində doğulmuşdu. Dörd yaşı olanda minenqitə tutuldu ki, bunun nəticəsində bütün ömrü boyu psixoloji xəstəlikdən əziyyət çəkdi. İlk ədəbi yazılarını, şerlərini erkən gəncliyində yazan Arto 1914-cü ildə böyük bir depressiya keçirdi və yazdıqlarının hamısını yandırdı. Şeirlərində Edqar Ponun, Andre Bretonun təsirləri hiss olunurdu. Onun işləri uğursuzluqla nəticələnirdi.

Arto özü də çox ziddiyyətli adam idi. Bu gün yazdığını sabah alt-üst edirdi. Onun uğursuz bədbəxt kimi təqdim edilməsində ətrafının da rolu böyük idi. Söyür, müxtəlif kəskin fikirlər səsləndirirdi. Məsələn deyirdi ki, yazıçılıq donuzluq kimi bir şeydir, öz zir-zibilində eşələnməkdir.

Bu fikirlərin arasında əsəb böhranı keçirən adamın sayıqlamaları çox idi. Arto kinoaktyor kimi də fəaliyyət göstərmişdi. Frits Lanq, Abel Hans, Hersoq Vilhelm Pabst kimi kinorejissorların filmlərinə çəkilmişdi. Amma Arto ən çox teatr nəzəriyyəçisi kimi yadda qaldı. «Qəddar teatr» nəzəriyyəsi dövrünün bir çox sənət adamına böyük təsir göstərdi. Baxmayaraq ki, praktik olaraq bu teatr özünü doğrultmadı.

Ardı →

Ernest Miller Heminquey amerikanın məşhur yazıçısıdır. Uşaqlıqdan atası onu ovçu tüfəngindən atmağı öyrədirdi. 10 yaşına çatanda uçan nişanların vurulmasında ustadlığını göstərdi və babası ona ovçu tüfəngini bağışladı. Böyüdükcə idmanın başqa növlərinə də fikri verirdi.
Ernest boksla çox məşğul olurdu. Onun bədəni pəhləvanların bədəninə bənzəyirdi. Hətta maddi çətinlikləri çəkəndə o, çörəyi boksla qazanırdı. Qeyri-rəsmi olaraq təşkil edilmiş orta və yüngül çəkidə olan çempionlar arasında boks yarışı zamanı tamaşaçı kimi Heminquey iştirak edirdi. 10-cu raundda orta çəkili boksçu öz çəkisinin hesabına üstünlük qazanaraq rəqibinə güclü zərbələr endirir. Nəticənin ölümlə sona çatmasından ehtiyat edərək Ernest rinqə atılaraq qəzəblənmiş boksçunun qabağını alır.
Davamı →