Yaponiyanın iqtisadi münasibətlər sisteminin for­malaşması IV –VI əsrlərdə Çin və Koreya inkişaf mo­del­lə­rinin güclü təsiri altında baş verirdi. Yapon sivili­za­si­yasının təmə­linin qoyulmasında şahzadələr Setoku –taysi və Karu xüsusi rol oynadılar. Onlar dövlətin ümumi çinləşməsi yolu ilə iqtisadi və siyasi quruluş mexanizmini ardıcıl surətdə dəyiş­dir­mişlər. Belə ki, 604-605-ci illərdə yapon qanunlarının birinci külliyatı yaradıldı.
Bu külliyatda konfutsianlığın və bud­dizmin prinsipləri uyğun­laşdırılmışdır. Yaponlar çinlilər­dən ieroqlif yazısını götürüb mənim­səmişlər (düzdür, sonra­dan onu əsaslı şəkildə dəyişmişlər). Çinləşmə prosesi o qədər geniş və dərin idi ki, bəzi tədqiqatçılar hətta yapon siviliza­siyasının müs­təqilliyini inkar edir və onu Çin sivilizasiyasına nəzən ikinci hesab edirdilər. Lakin belə iqtibaslar ölkəni  onun bən­zər­sizliyindən məhrum etmədi. Həm də mədəni avto­nomiyaya olan meylliliyin artması XVI əsrdə Yaponiya­nın tam şəkildə təcrid olunmasına gətirib çıxartdı. Adanı tərk edən yaponlara ölüm cəzası kəsilirdi. Ticarət yalnız Çin və Hollandiya ilə, həm də müəyyənləşdirilmiş yerlərdə apa­rılırdı. Buna baxmayaraq, yaponların öz mədə­niy­yət­lərinə olan qısqanc münasibəti digər sivilizasiyaların təc­rü­bəsini məhsul­darcasına mənimsəmək bacarığı ilə uyğunlaşırdı. Yaponlar digər sivilizasiyaların təcrübəsini holland tacir­lə­rinin ölkəyə gətirdikləri Avropa kitablarından əxz edirdilər. Pul dövriyyəsi inkişaf etməmişdi və əsasən qeyri –mərkəzləş­miş xarakter daşıyırdı. Tacirlərlə hesablaşmalar daha çox mal əsasında aparılırdı.
1868-ci ilin burjua inqilabı Yaponiyanın feodal quru­lu­şuna son qoydu. Vahid məhkəmə sisteminin forma­laş­ması üçün, azad sahibkarlığın və ticarətin inkişafı üçün, kredit maliy­­yə müəssisələrinin yaradılması üçün şərait yara­dılmışdır. Mülayim burjua islahatları  Meydzi isla­hat­ları adını almışdır. Ölkənin sənayeləşməsi prosesi baş­lan­mışdır. Kapitalın və istehsalın təmərküzləşmə prosesi sü­rətlə gedirdi. 1872-ci ildə milli banklar haqqında qanunun qəbul edilmə­sin­dən sonra 30 il ərzində yapon dövlət (xüsusi) və şəxsi banklarının böyük hissəsi, o cümlədən 1882-ci ildə Yaponiya Bankı yara­dıl­mışdır. Yaponiya Bankı 1889-cu ilin qanununa görə fidusiar banknot emis­siya hüququnu aldı. 1897-ci ildə kommersiya bankları haqqında qanun bank sisteminin Avro­pa nümunəsi ilə təşkilini leqallaşdırdı. Elə həmin ildə də Yapo­niyada qızıl standart tətbiq edildi. Iqtisadi dəyişikliklər Çində (1894-1895) və Rusiyada (1904-1905) müstəmləkə işğal­larının aq­ressiv siyasəti ilə müşahidə olunurdu. Bu isə Yapo­ni­yanın iri müstəmləkə dövləti statusunu möhkəmlədir­di.
Yaponiyanın davam edən hərbi kampaniyası (Man­curiyanın alınması, Ikinci Dünya müharibəsinə hazırlıq) və 1929-1933-cü illərin dünya maliyyə böhranı dövlətin monetar arxitektonik quruluşunda tarazlığın pozulmasına gətirib çıxartdı. Belə ki, 1914-cü ildən 1920-ci ilə kimi pul kütləsi üç dəfə artdı, ien isə 64% qiymətdən düşdü. 1927-ci ildə Yaponiya kəskin bank böhranı yaşadı. Bu böhran bank sisteminin inhisarlaşmasını mürəkkəbləşdirərək, 1918-ci illə müqayisədə 1928-ci ildə bankların sayını iki dəfə azaltdı (1910-cu ildə 1621 bank, 1925-ci ildə 1577 bank, 1936-cı ildə 424 bank). Qızıl standartının ləğvi nəti­cə­sində 1931-ci ildə pul kütləsi yenidən artdı və 1937-ci ildə bu artım 1,6 dəfə oldu, topdan qiymətlər 68% yük­səldi. Ümumilikdə, bütün mühari­bə illərində hərbiləş­di­rilmiş iqtisadiyyatın struktur böhranı müşa­hidə olunurdu.
1942-ci ildə hərbi iqtisadiyyat şəraitində, təsərrüfat üzərində dövlət-inhisarçı nəzarəti güclənən zaman Milli maliy­yə nəzarət assosiasiyası yaradılmışdır. Bütün kredit sis­te­minin fəaliyyəti bu assosiasiyaya tabe edilmişdir. Banklar dövlətin hərbi borc istiqrazlarına öz depozit artımlarının 75%-dən az olmayan hissəsini yatırtmalı idilər. Müharibə illərində xüsusi kredit müəssisələri yara­dıl­mış­dır. Onlar yapon hərbçiləri tərə­findən müvəqqəti işğal olun­muş Şərqi Asiya və Cənub-Şərqi Asiya ölkələrində ekspansiyanı həyata keçirmək məqsədi daşıyırdılar.
1945-ci ildən 1950-ci ilə kimi müharibən sonrakı dövr ölkənin xarabalıq və xaos vəziyyətindən dirçəlmə döv­­rü idi. Bu illərdə iş qabiliyyətli əhalinin yarısından çoxu əsa­­sən kənd təsərrüfatı ilə məşğul idi. Bu isə ölkənin aqrar statusunu təmin edirdi. Müharibədən sonrakı dövr­də pul dövriyyəsinin struk­tu­ru nəzərəçarpacaq dərəcədə dəyişdi. Ikinci dünya müha­ribəsinin gedişində, inflyasiya daha çox yer alan zaman, nağd pulların payı 30%-dən 56%-ə qədər artdı, depozitlərin payı isə uyğun ola­raq azaldı. Bank sistemi ağır böhran halında idi. Banklar əlverişli şərtlərlə kreditləşdirmək imka­nın­dan məh­rum ol­duqlarına görə böyük çətinliklərlə qarşı­laş­dılar. Höku­mətin zəmanəti ilə verilən kreditlər, hərbi isteh­salla məşğul olan müəssisələrə dövlət vəsaitlərinin sadəcə olaraq «ötü­rül­məsi» məhz bu əlverişli şərtlər sırasında idi. Mə­sələ bundadır ki, hərbi istehsalla məşğul olan müəs­si­sələr borc aldıqları vəsaitlərin böyük hissəsini qaytarmaq iqti­darında olmur, nəticədə qaytarılmayan kreditlər prob­lemi kəs­kinləşirdi.
1940-cı illərin ikinci yarısı həddən artıq məhdud maliyyə ehtiyatlarının sərt mərkəzləşmiş yerləşdirilmə döv­rüdür. Təsərrüfatın operativ şəkildə idarə edilməsi üçün yara­dılmış və böyük səlahiyyətlərə malik olan dövlət orqanı – Iqtisadiyyatın stabilləşdirmə Ştabı idi. Bu ştab hökumət tərəfindən təsdiq olunacaq sahələrarası maliyyə vəsaitlərinin yerləşdirilmə layihəsini hər rübdə hazırlayır və qəbul edirdi. Hər necə olursa olsun, dövlətin nəzarəti altında yerləşən bütün maliyyə ehtiyatları bu layihələrə uyğun şəkildə yerləş­dirilirdi. 1947-ci ilin yanvarında dövlət maliyyə institutu – təsər­rüfatın bərpası üzrə maliy­yə­ləş­dirmə fondu yaradıldı. Fondun prioritet kreditləşmə ob­yektləri kömür və polad­tökmə sənayesi, kübrə istehsalı, elektrik enerjisinin istehsalı oldu. Bu sahələr iqtisadiyyatın yük­səlişi üçün əsas sahələr kimi nəzərdən keçirilirdi. Fond 1947-ci ildə sahələrə qoyulan bütün kreditlərin 33%-ni, 1948-ci ildə isə 15%-ni təmin edirdi.
Valyuta ehtiyatlarının aşağı səviyyəsi üzündən ödə­niş balansının cari və kapital hesabları üzrə bütün əmə­liyyatlar qadağan edilmişdir və ölkədə valyuta mədaxilinin məcburi satış mexanizmi fəaliyyət göstərirdi. Iqtisadi stabillik yer aldıqca cari hesablar üzrə valyuta əmə­liy­yatları tədriclə liberallaşdırılmış, 1964-cü ildə isə Yaponiya BVF Nizamna­mə­sinin VIII maddəsinə qoşulmuş, 1979-cu ildə kapital hesa­bı üzrə məhdudiyyətləri ləğv etmişdir. Aşağıdakı hökumət insti­tutları ixracatın stimullaş­dırıl­ma­sında mühüm rol oynayırdı. Bunlar 1950-ci ildə yaradılmış Yaponiyanın ixrac-idxal bankı, xarici ticarət sığorta sistemi, vergi sistemi (ixracdan gələn gəlirlərin vergidən azad edilməsi) idi. Bundan başqa, beynə­lxalq maliyyə təşkilatları ilə əməkdaşlıq Yaponi­yanın kredit reytinqini əhəmiyyətli dərəcədə yüksəltdi (1952-ci ildə Ümum­dunya bankına və BVF-na daxil olma). Müha­ribənin qurtar­ma­sından dərhal sonra başlanmış fond bazarı 1949-cu ildə işini bərpa etdi.
1945-1951-ci illərdə Yaponiyada inflyasiya görün­mə­miş həddə çatdı. Dövriyyədəki pul kütləsi 15 dəfə artdı, topdan qiymətlər 343 dəfə yüksəldi. Yüksək inflyasiya təc­rübəsindən nəticə çıxaran yapon hakimiyyəti pul döv­riy­yəsinin və qiymət­lərin stabilləşməsini prioritet seçdi. 1950-ci ildə ienin dəyəri 1936-cı il səviyyəsinin 0,4%-ə qədər düşmüşdür (1945-ci ilin sentyabrında 1 dollar 15 ienə, 1947-ci ilin martında 50 ienə, 1948-ci ilin iyulunda 27- ienə bərabər olmuşdur). Yaponiya 1949-cu ilin ap­relinə kimi çoxsaylı valyuta kurslarının inzibati rejimini təc­rübədən keçirirdi. Bundan başqa, qeyd edilmiş mübadilə kursu müəyyənləş­diril­mişdir: 1 dollara 360 ien. Bu kurs yapon iqtisadiyyatının mone­tar sferasında stabilləşməni təzahür etdirərək 1971-ci ilə qədər saxlanıldı. Bundan başqa, 1955-1970-ci illərdə qiymət­lə­rin orta illik artımı 1%, ÜDM-un illik artımı yüksək səviy­yədə – 9,7% oldu. Infl­yasiyanın nəticəsi olaraq, 1953-cü ildə dəyəri bir iendən az olan pullar –sena və rina (1 sena 10 rinə bərabər idi, 1 iendə 100 sen var idi) dövriyyədən çıxarıldı.
Lakin 1970-ci illərdə neft şokunun təsiri ilə infl­ya­siya yenidən yarandı və 1973-1980-cı illərdə 9,6% təşkil etdi. 1973-cü ilin neft böhranı neft qiymətlərinin sıçrayışı ilə bağlı idi. Həmin dövrdə müharibənin təsiri ilə Yaxın və Orta Şərqdə qiymətlər qısa müddət ərzində 2 dəfə artdı. Yaponiya neftə olan tələbatını idxal hesabına tamamilə ödədiyinə görə ölkə iqtisadiyyatı ağır depressiyaya düşdü. Həmin dövrdə hətta sıfırıncı artım adlanan nəzəriyyələr də yaranmışdır. Bu nəzəriyyələrin müəllifləri hesab edirdilər ki, artım artıq qeyri mümkündür. 1974-cü ildə müha­ri­bədən sonrakı dövrdə ilk dəfə olaraq mənfi iqtisadi artım qeyd olunmuşdur. Neft böhranından çıxış yolu sənaye strukturunun dəyişilməsində idi. Istehsal prosesində həddən çox elektrik enerjisi istifadə edən alüminium əritmə müəssisələri, demək olar ki, yoxa çıxdı. Iqtisadi sarsıntıların aradan qaldırılması iqtisadi artı­mın 1975-ci ildən 1985-ci ilə kimi hər il 3-5%-ə qədər, 1986-1991-ci illərdə 4,6%-ə qədər bərpa edlməsinə imkan verdi.
ABŞ dollarının böhranı monetar tənzimlənmə orqan­larını ABŞ dollarına bağlılıqdan imtina etməyə, 1971-ci ilin avqustunda dar dəhliz çərçivəsində ienin üzən kursunu tətbiq etməyə, 1973-cü ilin fevralından isə ienin sərbəst üzən kur­suna keçməyə məcbur etdi. Bununla əlaqədar olaraq, 1971-ci ildə 1 dol­lara 315 ien kursu artaraq1978-ci ildə 195 ienə çatmış, 1988-ci ildə isə 130,2 ien olmuşdur. Ien kursunun yüksəlmə­sinə Yaponiya iqtisadiyyatının müasir texnoloji əsasda struk­tur cəhətdən davam edən yenidənqurması, yapon ixrac malla­rının rəqa­bətədavamlılıq qabiliyyətinin yüksəl­məsi, pul döv­riy­­yəsinin və qiymətlərin nisbi stabilləşmə şəraitin­də ienin alıcılıq qabiliyyətinin nəzərəçarpacaq dərə­cədə artması kömək edirdi. Ienin kursunun yüksəlməsi həm də Vaşinqtonun siyasəti ilə bağlı idi. Bu siyasət dolların süni şəkildə aşağı salınmış kursunun müdafiəsinə istiqa­mət­lənmişdir. ABŞ adminis­trasiyası bu yolla Amerika ixracını geniş­ləndirməyə, idxa­latı çətinləşdirməyə və bu əsasda Yaponiya ilə xarici ticarətdə, ümumilikdə ABŞ-ın ödəniş balansında kəsiri azalt­mağa cəhd edirdi. Ienin kursunun yüksəlməsi nəticəsində yaran­mış çətinliklər birbaşa xarici investisiyaların genişlən­diril­məsi hesabına və elmi texniki tərəqqi əsasında əmək məh­suldarlığının yüksəldilməsi hesa­bına aradan qaldırıla bildi.
1970-ci illərin ortaları və 1980-ci illərin əvvəlləri ölkə­də inflyasiya proseslərinin yeni burulğanı ilə əla­mətdar oldu. Qiymətlərin yüksəlməsi inhisarların siyasəti ilə, həmçinin idxal edilmiş yanacağın, xammal və ərzaq qiymətlərinin artması ilə əlaqədar idi. 1970-ci illərdə idxal edilmiş ərzaq­ların qiymətləri iki dəfə, mineral yanacaq 4,7 dəfə, o cümlədən xam neft 10,5 dəfə artdı. Ölkədəki inflyasiyanın yaranmasında büdcə kəsirinin emissiya ma­liyyələşdirmə siyasəti özünü daha çox göstərdi. 1975-ci ildə Yaponiya parlamenti qanun qəbul etdi. Bu qanun büdcə xərclərinin maliyyələşdirilməsi üçün xüsusi istiq­raz­ların buraxılmasını nəzərdə tuturdu. Köhnə yerləş­di­rilmə sistemi müəyyən müddət ərzində qalır, lakin inflya­si­ya­nın baş verməməsi üçün Yaponiya Bankı tərəfindən aparılan tədarüklər genişləndiril­mirdi. Banklar tərəfindən qeyri likvid istiqrazların toplan­ması nəticəsində iqtisadiyyat bank böhranı təhlükəsinə daha çox yaxınlaşdı. Məh­du­diy­yətlər getdikcə aradan qaldırıldı və 1977-ci ildə Yapo­niyada həm maliyyə müəssisələri, həm də fiziki şəxslər üçün cəlbedici olan hökumətin istiqrazlar bazarı yaradıldı. Dövlət öhdəlikləri bazarının liberallaşdırılması onun inkişafı ilə paralel gedirdi. ÜDM-da olan borcun xüsusi çəkisi 1965-ci ildə 0,6%-dən 1986-cı ildə 42,7%-ə qədər artdı. Elə həmin dövrdə də borca xidmət edilmə 0,6%-dən 20,9%-ə qədər artdı. Borca xidmət üzrə xərclərin əsas hissəsini (büdcə xərclərinin 22%-i) öhdəliklər üzrə faizlərin ödənişi təşkil etdi. 1984-cü ildə hökumətin prio­ri­tet məqsədlərindən biri büd­cə­nin dövlət borclarından ası­lı­lığının azalması idi. Bu məqsədlə qiymətli dövlət kağızları bazarının inkişafı ilə liberallaşdırıl­ması davam etdirilirdi. 1985-ci ilin oktyabrında dövlətin istiqraz vərəqələri ilə forvard sövdələşmələr bazarı yaradıldı. 1990-cı illərdə forvard müqavilələr bazarı mükəmməl şəkildə fəaliyyət gös­tərməyə başladı.
1980-ci illərin ortalarında ABŞ və Avropa ölkələri ilə ticarətdə olan çox böyük müsbət saldo Yaponiya üçün dövlətlərarası iqtisadi münasibətlərin əsas məsələsi və kəs­kin münaqişələrin mənbəyi oldu. Ölkə hökuməti etiraf etdi ki, ticarət balansının müsbət saldosu – ixracata həd­dən artıq istiqamətlənmiş iqtisadiyyatın struktur cəhətdən qeyri pro­por­sionallığının nəticəsidir. Ticarət balansını tarazlaşdırmaq və sənayeni yenidən daxili bazara tərəf yönəltmək məqsədilə idxalçılar üçün güzəştlər tətbiq edilmişdir. Lakin ienin reval­va­siyası (dollara nəzərən ienin kursu 1985-ci ildə 200-dən 1991-ci ildə 123-ə qədər yüksəlmişdir) mal ixracatının artımı­nı bir qədər səngidib kapi­talın çıxardılmasını sürətləndirdi. Yapon bankları uzun sürən ixrac bumu nəticəsində likvid vəsaitlərin böyük axınına sahib olurdu. Bu likvid vəsaitlər isə yapon işçi qüv­vəsinin böyük dəyərə malik olması səbəbindən daha çox sənaye müəssisələrinin istehsal gücünə yox, səhm­lərlə və daşınmaz əmlakla bağlı möhtəkirçi sövdə­ləş­mə­lərə yatı­rı­lır­dı.
Ümumilikdə, Yaponiya 1990-cı illərdə əmanətlərin cəlb edilməsi üçün etibarlılığın zəruri səviyyəsini qaza­naraq və zəruri yerlərdə iqtisadi subyektlərə kiçik faizlərlə vəsaitlə­rin verilməsini təmin edən kredit mexanizmini yaradaraq, kredit sisteminin inkişafının yüksək səviy­yə­si­nə çatdı. Bank nəzarəti sisteminin dəyişdirilməsi nəti­cə­sində müharibən sonrakı 50 il ərzində Yaponiyada əma­nət­lərin kütləvi şəkildə çıxardılması və ya bankların qəf­lətən müflisləşməsi hallarının biri də baş verməmişdir. Prob­lemli bankların aşkar olunması zamanı problemlərin digər banklara yayılmasının qarşısının alınması məqsədilə aşağıdakı üsullardan istifadə olunurdu. Bu, bir tərəfdən, uyğun orqanların göstərişi ilə problemli bankların hər hansı bir iri bankla qovuşması, digər tərəfdən, psixoloji riskin (moral hazard) azaldılması üçün bankların ictimai xarakterinin hər cür vurğulanması (ictimai məsuliyyət prinsipi) idi. Korporativ istiqrazların emissiyası üçün də ciddi normalar müəyyənləşdirilmişdir. Emissiya hüququ yalnız maliyyə vəziyyəti dayanıqlı olan şirkətlərə verilir və «dəyərsiz» istiqrazların buraxılmasına imkan verilmirdi. Məhz buna görə də korporativ istiqrazlar üzrə defolt halları yox idi. Defolt təhlükəsinin yaranması zamanı prob­lemli kağızlar agent –banklar tərəfindən alınır və bu da mahiyyətcə korporativ istiqrazların bank zəmanətini ifadə edirdi.
Yapon iqtisadiyyatının kredit sferasında 1990-cı illərin ortalarında əldə edilmiş nisbi stabillik bütün maliyyə-kredit müəssisələri sisteminin kollapsı ilə kəsildi. 1996-1997-ci illərdə müharibədən sonrakı dövrdə ilk dəfə olaraq bankların müflisləşməsi başlandı. Bu fakt iqtisa­diy­yatın maliyyə sekto­rundakı vəziyyətə nəzarət etmək və onun stabilliyinin qarantı kimi çıxış etmək məsələsində Ma­liyyə nazirliyinin acizliyini nümayiş etdirdi və buna görə də stabilliyi pozmaq rolunu oynadı. Ilk növbədə Vaka­yama prefekturasında işləyən yerli «Hanva qinko» (Hanva ginko) bankı və iri «Hokkaydo takuseku qinko» (Hakkaido takuseku ginko) bankı bağlandı. 1997-ci ilin noyabrında dörd broker şirkəti, o cümlədən gədim şirkətlərdən biri olan «Yamaiti seken» (Yamaiti sekan) bağlandı. Ilk dəfə olaraq onkol borclar bazarında (Yaponiya­da banklararası kredit bazarı) defolt baş verdi. Yaponiyadakı bank böhranı zaman etibarilə Cənub –Şərqi Asiyada yayılan «Asiya virusu» ilə üst-üstə düşdü. Lakin mahiy­yət etibarilə onlar ta­mamilə müxtəlif maliyyə sarsın­tı­ları idi. Yaponiyanın kredit-maliyyə müəssisələrinin fəaliy­yə­ti­nin qeyri stabillik sə­bəbləri arasında ikisini fərqləndirirlər:
*90-cı illərin birinci yarısında daşınmaz əmlak qiymət­lərinin düşməsi əsasən daşınmaz əmlak obyekt­lərin­dən ibarət olan girov təminatının real dəyərini aşağı saldı;
*bank fəaliyyətinin beynəlmiləlləşdirilməsi çatış­maz­lıqları üzə çıxartdı.Yapon banklarının menecerlərinin aşağı səviyyəli peşəkarlığı, Qərbin valyuta-fond bazar­la­rında söv­də­ləşmələrin aparılma təcrübəsinin kifayət qədər olmaması nəticə etibarilə şübhəli investisiya layihələrinin kreditləşdiril­mə­sinə, qiymətli kağızlarla və derivativlərlə bağlı riskli əməliy­yat­lara gətirib çıxartdı. Bütün bunlar ya­pon bank­larının əksəriyyətində itkilərə və ABŞ-ın, Qərbi Avropa ölkələrinin maliyyə dairələri tərəfindən onlara olan etimadın azalmasına səbəb oldu.
Vəziyyətdən çıxış yolu axtaran yapon hökuməti yenə də ölkənin iqtisadi sisteminin qeyri stabilliyinə kömək etmiş üsul və alətlər toplusunu hərəkətə gətirdi. Bank menecmen­tinin islahatı əvəzinə Maliyyə nazirliyinin və digər dövlət idarəetmə orqanlarının protektoratı güc­lən­dirildi. Kommer­siya bankları istiqrazlarının, adi və imtiyazlı səhmlərin dövlət tərəfindən alınma formasında büdcə vəsaitlərinin daxil olması  gözlənilən nəticələrə gətirib çıxar­madı.