Seyid Mirbabayevin əsl adı Mir Tağı idi. 1867-ci ildə mərsiyəxan ailəsində doğulub, atası və böyük qardaşları kimi mərsiyəxanlıqla məşğul olurdu. Sonralar xalq məclislərində xanəndə kimi şöhrət qazanıb; 1910-cu ilə kimi Bakının musiqi həyatında mühüm rol oynayırdı. Teatr tamaşalarının fasilələrində və Şərq konsertlərində mahir müğənni kimi yaxından iştirak edir və 1906-cı ildə «Qrammofon» şirkəti tərəfindən Riqaya səsinin vala yazılması üçün dəvət almışdı. Deyilənə görə, Seyidin səsi yazılan vallar əl-əl gəzərdi...
Seyidin çox ürəyəyatımlı səsi vardı. Varlılar bir-birinin bəhsinə onu övladlarının toyuna aparar, qızılları başından ovuc-ovuc tökər, toyu qapadanda isə qiymətli hədiyyələrlə yola salardılar.
Tağıyev də Seyid Mirbabayevin səsinin vurğunu idi. Tez-tez onu evinə dəvət edər, səsinə qulaq asar, birə-üç haqqını verib, sonra da tapşırardı:
Davamı →

Musiqidə impressionizm cərəyanının banisi Klod Debüssi(1862 — 1918) fransız, habelə dünya musiqisində yeni bir səhifə açmış görkəmli bəstəkardır. Debüssi musiqisinin obrazlar aləmi olduqca zəngin və çoxşaxəlidir. Məsələn, fortepiano üçün bəstələnmiş «Prelüdlər» məcmuəsindən «Qar üstə addımlar» pyesini dinləyərkən biz sanki tənha səyyahla rastlaşır, onun qapıldığı ümidsizlik, yalqızlıq hisslərini varlığımızla duyuruq; «Saçı kətan rəngli qız» əsəri gözlərimiz önündə incə, gül tək zərif qadın surəti canlandırır; «Qərbdən əsən külək nələr görüb» pyesi dənizin ənginliklərində baş vermiş faciəvi hadisələrin əks-sədası kimi səslənir; «Batmış came» prelüdündə bəstəkar uzaq keçmişdə batmış və hərdən zəng səslərinin müşayiəti ilə dalğalardan qalxan İs şəhəri haqqında qədim fransız əfsanəsinə müraciət edir.

Ardı →

KLASSİSİZM DÖVRÜ
XVIII əsrin ortalarında gərgin emosiyalı, əzəmətli barokko musiqisi öz əhəmiyyətini tədricən itirməyə başlayır. Daha dürüst, tarazlaşdırılmış musiqi formalarına meyl yeni, klassisizm cərəyanının bərqərar olmasına gətirib çıxarır. O zaman Avropanın «musiqi paytaxtı» sayılan Vyananın zəngin bədii ənənələrindən bəhrələnmiş Haydn, Mosart və Bethoven yaradıcılığı klassisizm üslubunun ən parlaq təzahürüdür. Bu üç dahi sənətkar musiqi tarixinə Vyana klassikləri adı ilə daxil olmuşlar. Vyana klassiklərinin bədii nailiyyətləri musiqi sənətinin inkişafında çox yüksək, tarixi əhəmiyyətə malikdir. Belə ki, Avropa musiqisinin ən nəhəng janrı simfoniya, eləcə də onun «yaxın qohumlar»ı sonata və kvartet məhz bu bəstəkarların yaradıcılığında klassik səviyyəyə çatdırılmışdır. Avropa musiqisinin yaraşığı və fəxri olan simfonik orkestr də Haydn, Mosart və Bethovenin əsərlərində formalaşmışdır. Vyana klassik məktəbini təmsil edən hər bəstəkar özünəməxsus obrazlar aləmi və fərdi dəst-xətti ilə seçilir.

Haydn irsi dünya musiqi mədəniyyətinin ən nikbin, işıqlı səhifələrindəndir. Doğma Avstriyanın gözəl təbiətini, kəndlilərin məişət və əmək lövhələrini təsvir edən bəstəkar həyatın kəskin dramatik təzadlarından, faciəvi tərəflərindən sanki kənarda qalır. Hərçənd Haydnın özü heç də asan həyat keçirməmişdir. On yeddi yaşından o, evsiz-eşiksiz qalmış, sonrakı on il ərzində isə yalnız təsadüfdən-təsadüfə iş tapıb pul qazanmışdır. 1761-ci ildən etibarən təxminən otuz il o, varlı macar knyazları Esterhazilərin sarayında kapelmeyster (o vaxt dirijoru belə adlandırırdılar) və bəstəkar kimi çalışmışdır. Haydnın işi çox çətin və məsuliyyətli idi — o həm orkestrə rəhbərlik etməli, həm də knyazın zövqünü oxşayan əsərlər yaratmalı idi. Üstəlik, musiqi alətlərinin və partituraların səliqə ilə saxlanması və hətta musiqiçilərin geyimlərinə nəzarət də ona tapşırılmışdı. Lakin bütün bu çətinliyə və işin çoxluğuna baxmayaraq, Esterhazilərin malikanəsində Haydnın bəstəkarlıq fəaliyyəti üçün hər cür şərait yaradılmışdı.

Ardı →

GEORQ FRİDRİX HENDEL (1685 — 1759)

Tale elə gətirmişdir ki, Georq Fridrix Hendelin həyat və yaradıcılıq yolu bir çox cəhətləri ilə Baxın tərcümeyi-halı ilə səsləşir. Bu iki nəhəng alman bəstəkarı dövrün ən məharətli polifoniya ustaları kimi tanınmışdır. Onlar eyni ildə anadan olmuş, həyatlarının son çağlarında ağır göz xəstəliyindən əzab çəkərək kor olmuşlar. Lakin Hendelin sənət yolu, yaratdığı musiqinin ab-havası və quruluşu Baxın musiqisindən tamamilə fərqlidir. Hendel 27 yaşında Almaniyanı tərk edir, İngiltərəyə köçür və öz yaradıcılıq axtarışlarını bu ölkənin musiqi mədəniyyəti ilə bağlayır. Burada o, krallar və başqa dövlət xadimləri ilə sıx ünsiyyətdə olur, İngiltərənin musiqi həyatına mühüm təsir göstərir.

Ardı →

Dahi alman bəstəkarı Bethoven (1770-1827) dünyanın ən nəhəng bəstəkarlarından biridir. Böyük Fransa inqilabının ideyalarından ilham alan Bethoven öz yaradıcılığında ilk növbədə insanın qəhrəmanlıq, mübarizlik əzmini tərənnüm etmişdir. Tarixi şəraitdən, yaşadığı mühitdən savayı, Bethovenin şəxsi problemləri, ələlxüsus sağlamlığı ilə bağlı çətinlikləri də onun dünyagörüşünə ciddi təsir göstər-mişdir. 28 yaşında ikən o, ağır xəstəliyin — musiqiçi üçün əsl faciə olan karlığın ilk əlamətlərini hiss edir. Xəstəlik şiddətləndikcə Bethoven çalmaq, sonra dirijorluq etmək qabiliyyətini get-gedə itirir. Adamlarla ünsiyyət saxlaması da tədricən çətinləşir — ömrünün son illərində o, dəftər vasitəsilə yazılı «söhbətlər»ə keçir. Ən dəhşətlisi isə odur ki, bəstəkar yaratdığı musiqini daha eşitmir! Lakin nə xəstəlik, nə də tənhalıq Bethovenin mətin iradəsini qıra bilmir.

Ardı →

Bax sənəti dünya musiqi mədəniyyətinin bəlkə də ən yüksək, əlçatmaz zirvəsidir. Bu ecazkar musiqinin fəlsəfi dərinliyi, bədii kamilliyi, yüksək peşəkarlığı əsrlər boyu insanları həyəcanlandırır, düşünməyə vadar edir.
Bax polifonik musiqinin dahi nümayəndəsidir. O bu mürəkkəb bədii üslubun yaradıcılıq imkanlarını xeyli zənginləşdirərək onu yeni zirvələrə yüksəltmişdir.
Bəstəkar Almaniyanın məşhur musiqiçilər nəslinə mənsub olmuşdur. Bu ölkədə yarıciddi, yarızarafat hər musiqiçini Bax adlandırır, soyadı Bax olan hər kəsi isə musiqiçi bilirdilər. İohann Sebastyan Bax (1685-1750) olduqca sadə, təvazökar həyat sürmüşdür. Maraqlıdır — o cür rəngarəng, mürəkkəb hisslərlə dolu musiqini yaradan bir insan həyatı boyu bir dəfə də olsun Almaniyanı tərk etməmiş, Arnştadt, Veymar, Köten, Leypsiq və ölkənin başqa şəhərlərində yaşamış, orqançalan, dirijor, xor rəhbəri vəzifələrində çalışmışdır.
Ardı →

«New age» musiqisinin ən tanınmış nümayəndələrindən biri olan Yanni Chrysomallis, 14 noyabr 1954-cü ildə Yunanıstanda anadan olmuşdur.
Yanni kiçik yaşlarından Mozart, Şopen, Bethoven, Stravinski kimi böyük musiqiçilərin təsiri altında olmuşdur. O, dinlədiyi bu insanları «bir söz belə demədən dinləyiciləri ilə ünsiyyə qurmağı bacaran müsiqiçilər» adlandırmışdır, və belə bir musiqiçi olmağı qarşısına məqsəd qoymuşdur. Yanninin fikrincə hərflərin birləşməsiylə bildirilən fikri hər hansı melodiya və ya ritmlə bildirdikdə bu daha mənalı olur.
Davamı →

Üzeyir Hacıbəyov kənd mirzəsi ailəsində doğulmuş, valideynləri Ağcabədidən Şuşaya köçdükdən sonra ilk təhsilini buradakı ikisinifli rus-türk məktəbində almışdır. Şuşanın zəngin musiqi-ifaçılıq ənənələri Hacıbəyovun musiqi tərbiyəsinə müstəsna təsir göstərmişdir. Onun ilk müəllimi Azərbaycan musiqisinin gözəl bilicisi, dayısı A.Əliverdibəyov olmuşdur. O, 1899-1904-cü illərdə Qori Müəllimlər Seminariyasında təhsil almışdır. Onun dünyagörüşünün formalaşmasında seminariya böyük rol oynamışdır.
Hacıbəyov seminariya illərində qabaqcıl dünya mədəniyyəti ilə yaxından tanış olmuşdur. O, burada Avropa musiqi klassiklərinin əsərlərini mənimsəmiş, skripka və baritonda çalmağı öyrənmiş, xalq mahnı nümunələrini nota köçürmüşdür. Seminariyanı bitirdikdən sonra Hacıbəyov 1904-cü ildə Cəbrayıl qəzasının Hadrut kəndinə müəllim təyin edilmişdir.
Davamı →