25 yaşlı qızı almazlar, çünki o qarıyıb
— Nə yaxşı papaqdır? Həm kepkadır, həm papaq.
— Bir manat iyirmi qəpiyə almışam.
— Ola bilməz. Belə də ucuz qiymətə papaq olar?
— Sənin ağlın qabaqkı kişilərin papaqlarına getməsin ey… o vaxtlar ki, namusun qiymətini də qoyurdular papağın üstünə, papaq od qiymətinə olurdu.
Stereotiplər sındırılıb. Ora qədər ki, sındıra bilmişik. Daha çox əşyaların üstündə, maddi tərəfdən, deyək ki… Məsələn, indi ərə getməmiş qız uşaqlarının qaşlarını alması əxlaqsızlıq sayılmır. Qadınlar da kişilər kimi şalvar geyir, kişilər kimi işə gedirlər, maşın sürürlər. “Toy olsun”, “Onun yarısı” kimi TV-proqramlarda bəyəndikləri kişilərə elçi düşürlər. Hətta bəzən atalarıyla, analarıyla birlikdə.
Təbii ki, hər kəsə eyni imkanlar verilmir. Böyük çoxluq hər gün bu iki verilişi səbirsizliklə gözləyir, bütün iş-gücünü atıb ekran qarşısında oturur. Reklam aralarında idarəedicini bu kanaldan o birinə dəyişir ki, hər iki verilişdə baş verənləri qaçırmasın. Və həm də ya maddi imkansızlıqdan, ya da səadətini tapmaq ümidiylə bu verilişə üz tutanları qınaq hədəfinə çevirir, “Qıza bax, qıza, əriyəsən səni”, “Ətin tökülsün!” və s. kimi atmacalar atır. Hətta bu verilişi aparan hər iki kişi aparıcı stereotipləri sındıra bilmədiklərini efirdəcə bəyan edirlər. Məsələn, Zaur deyir ki, o, 25 yaşını adlamış xanımla ömründə evlənməz. (el arasındakı fikirlərə görə, qarımış qızla), üstəlik, gərək qız dilli olmasın, yəni başına vur, çörəyin əlindən al. Elgizsə, bəyan edir ki, kişi gərək anasının bəyəndiyi, anasının göstərdiyi qızla ailə qura. Yəni keçən əsrin əvvəllərindəki kimi, kişi heç qadını görməsə də, tanımasa da, anası gördü, tanıdı, bəyəndi, bəsdi.
Mənim həmin verilişlərin xanım aparıcıları Ülvira ilə Günaya yazığım gəlir.
İndi müvəqqəti olaraq əyalətlərdən birində yaşayıram. Yenicə tanıdığım qonşu qadın yeganə oğlunu necə itirdiyini danışır mənə. Yazım, siz də oxuyun, özünüz bir nəticə hasil edəcəksiniz. “Qızımın iş yoldaşının bacısını aldım oğluma. Oğlum da dedi ki, mama, nə vaxt sözündən çıxmışam ki, bu dəfə də çıxam. Nə isə… evləndilər. Üç uşaqları var, ikisi qızdı, biri oğlan. İndi ərlə-arvaddı da, sözləri olurdu, savaşırdılar hərdən. Gəlini öyrədiblər, get ərindən milisə şikayət elə ki, məni döyür. Gedib milisə şikayətə. Oğlum da yanğınsöndürən işləyirdi. İş yerində bunu biliblər. Gəlin acıq eləyib getdi qaldı dədəsinin evində. Nə isə… uşaqlarından keçə bilmədi oğlum, getdi gəlini gətirdi, həmin gün özünü çardaqdan asdı. Məktub qoymuşdu ki, mama, mən daha başıma papaq qoya bilmərəm, məndən milisə şikayət edən qadınla yaşamaram”.
Orta əsrlərdə belə əhvalat olsaydı, yəqin ki, kişi tərəddüdsüz qadınını öldürərdi. Amma indi hüquq qadını qoruyur, axı o da insandır, onu öldürsən, bunun türməsi var, filanı var (Molla Nəsrəddinin arvadıyla düşən mübahisələrinin çoxunu qazi həll eləyirdi. Heç molla özünü asmırdı).
Qadının döyülməsinə, söyülməsinə etirazı kişilərə nədənsə ağır gəlir. Əgər qadın çarəsiz qalıb hüquq orqanlarının qapılarını döyürsə, ər bağışlamır. “Qadınımdı, döyərəm də, sevərəm də!” bu cümlələri Azərbaycan kişilərinin dilindən tez-tez eşidərsən. Hətta onlar ər zülmündən qaçıb ata evinə sığınanda da, qız ataları qızlarına bu cür öyüd verirlər: “Ərindi bala, ər adamı döyər də, söyər də, sevər də!”
Müəllif:Sevinc Pərvanə
Həmçinin bax:
Sevinc Pərvanənin qalmaqallı şeiri
Kasıbların aşnası-yapon ədəbiyyatından
— Bir manat iyirmi qəpiyə almışam.
— Ola bilməz. Belə də ucuz qiymətə papaq olar?
— Sənin ağlın qabaqkı kişilərin papaqlarına getməsin ey… o vaxtlar ki, namusun qiymətini də qoyurdular papağın üstünə, papaq od qiymətinə olurdu.
Stereotiplər sındırılıb. Ora qədər ki, sındıra bilmişik. Daha çox əşyaların üstündə, maddi tərəfdən, deyək ki… Məsələn, indi ərə getməmiş qız uşaqlarının qaşlarını alması əxlaqsızlıq sayılmır. Qadınlar da kişilər kimi şalvar geyir, kişilər kimi işə gedirlər, maşın sürürlər. “Toy olsun”, “Onun yarısı” kimi TV-proqramlarda bəyəndikləri kişilərə elçi düşürlər. Hətta bəzən atalarıyla, analarıyla birlikdə.
Təbii ki, hər kəsə eyni imkanlar verilmir. Böyük çoxluq hər gün bu iki verilişi səbirsizliklə gözləyir, bütün iş-gücünü atıb ekran qarşısında oturur. Reklam aralarında idarəedicini bu kanaldan o birinə dəyişir ki, hər iki verilişdə baş verənləri qaçırmasın. Və həm də ya maddi imkansızlıqdan, ya da səadətini tapmaq ümidiylə bu verilişə üz tutanları qınaq hədəfinə çevirir, “Qıza bax, qıza, əriyəsən səni”, “Ətin tökülsün!” və s. kimi atmacalar atır. Hətta bu verilişi aparan hər iki kişi aparıcı stereotipləri sındıra bilmədiklərini efirdəcə bəyan edirlər. Məsələn, Zaur deyir ki, o, 25 yaşını adlamış xanımla ömründə evlənməz. (el arasındakı fikirlərə görə, qarımış qızla), üstəlik, gərək qız dilli olmasın, yəni başına vur, çörəyin əlindən al. Elgizsə, bəyan edir ki, kişi gərək anasının bəyəndiyi, anasının göstərdiyi qızla ailə qura. Yəni keçən əsrin əvvəllərindəki kimi, kişi heç qadını görməsə də, tanımasa da, anası gördü, tanıdı, bəyəndi, bəsdi.
Mənim həmin verilişlərin xanım aparıcıları Ülvira ilə Günaya yazığım gəlir.
İndi müvəqqəti olaraq əyalətlərdən birində yaşayıram. Yenicə tanıdığım qonşu qadın yeganə oğlunu necə itirdiyini danışır mənə. Yazım, siz də oxuyun, özünüz bir nəticə hasil edəcəksiniz. “Qızımın iş yoldaşının bacısını aldım oğluma. Oğlum da dedi ki, mama, nə vaxt sözündən çıxmışam ki, bu dəfə də çıxam. Nə isə… evləndilər. Üç uşaqları var, ikisi qızdı, biri oğlan. İndi ərlə-arvaddı da, sözləri olurdu, savaşırdılar hərdən. Gəlini öyrədiblər, get ərindən milisə şikayət elə ki, məni döyür. Gedib milisə şikayətə. Oğlum da yanğınsöndürən işləyirdi. İş yerində bunu biliblər. Gəlin acıq eləyib getdi qaldı dədəsinin evində. Nə isə… uşaqlarından keçə bilmədi oğlum, getdi gəlini gətirdi, həmin gün özünü çardaqdan asdı. Məktub qoymuşdu ki, mama, mən daha başıma papaq qoya bilmərəm, məndən milisə şikayət edən qadınla yaşamaram”.
Orta əsrlərdə belə əhvalat olsaydı, yəqin ki, kişi tərəddüdsüz qadınını öldürərdi. Amma indi hüquq qadını qoruyur, axı o da insandır, onu öldürsən, bunun türməsi var, filanı var (Molla Nəsrəddinin arvadıyla düşən mübahisələrinin çoxunu qazi həll eləyirdi. Heç molla özünü asmırdı).
Qadının döyülməsinə, söyülməsinə etirazı kişilərə nədənsə ağır gəlir. Əgər qadın çarəsiz qalıb hüquq orqanlarının qapılarını döyürsə, ər bağışlamır. “Qadınımdı, döyərəm də, sevərəm də!” bu cümlələri Azərbaycan kişilərinin dilindən tez-tez eşidərsən. Hətta onlar ər zülmündən qaçıb ata evinə sığınanda da, qız ataları qızlarına bu cür öyüd verirlər: “Ərindi bala, ər adamı döyər də, söyər də, sevər də!”
Müəllif:Sevinc Pərvanə
Həmçinin bax:
Sevinc Pərvanənin qalmaqallı şeiri
Kasıbların aşnası-yapon ədəbiyyatından
30 şərh
men deyerdim ki,indi kiwiler ailenin dagilmamagini daha cox isteyirler,neinki qadinlar.en yungul problemden qadin o saat ilk cixiw yolunu bowanmaqda gorur((((
Fikrinizə hörmətsiz yanaşmadım ki, bunu da şərhinizdə qabardasınız. Mən icome2009 adlı istifadəçinin şərhi ümumi fikirdən ibarətdir, onu nə siz, nə də mən deyə bilərəm ki, ən yüngül problem dedikdə nəyi nəzərdə tutur bu şəxs. Siz ilk öncə soruşun görün ən yüngül problem anlayışı həmin şəxs üçün nədir, sonra həmin problemə uyğun mülahizə söyləyin.
Həmin şərhdən mən başqa bir məna çıxarıram və razılaşıram həmin məna ilə. Hal-hazırda mənasız, xırda məişət anlaşmazlıqlarını böyüdüb, övladlarını belə düşünmədən ailələrini dağıdan şəxslər var. Əksəriyyəti də cavan ailələrdir. Oradan-buradan qulaq eşidir istər-istəməz, yəni ki, faktiki olanlara əsaslanaraq söyləyirəm.
Hətta elə faktlar da var ki, qadın məqsədli olaraq qısamüddətli evlənir, sonra da boşanaraq sərbəst həyat tərzi ilə yaşayır. Belə hallar çox azdır, amma var.
Hər bir halda insan övladını düşünməldir, valideynlik borcunu yerinə yetirməlidir. Eqoistlik edib, ancaq özü üçün yaşamamalıdır. Gələcəkdə həmin məsuliyyətsizliyin fəsadlarını aradan qaldırmaq mümkün omayacaq.
men kommentime aydinliq getirim.demeli,bu yazini oxudum.ve tebii ki,bu qebilden hadiseni birinci defe deyil ki,ewidirem.demek istediyim o idi ki,eger burda yazilan kimi heqiqeten qadina qarwi zorakiliq olubsa,bowanmagina haqq qazandirmaq olar,narkomandisa,ailesine baxmirsa,ve s. hallarda bu hereket yerine duwur.her halda bu ehvalati daniwan qadin oz oglunun menafeyinden cixiw ederek ehvalati daniwir.yeni tam eminlikle demek olmaz ki,qadin heqiqeten doyulub ya yox.yeqin ki,doyulub.her halda "“Oğlum da dedi ki, mama, nə vaxt sözündən çıxmışam ki, bu dəfə də çıxam " deyen oglanin boyuk ehtimalla xarakterce zeifliyi ve mamasinin sozunnen cixmayaraq ailede anaxaqanliq problemleri yaratmasi ehtimali da var.bele halda mence ele sehvi her 3neferde axtarmaq lazimdi.ancaq men werhimde umumi olaraq aile meselesine rey bildirmiwem.cunki,mawin surmek ucun eri icaze vermir,maddi problemler var deye ailesini atan,ata evine sabahki o uwagin taleyini fikirlewmeden qayidan qadinlardan daniwiram.eslinde,qadinlarin aile meselesine daha cox onem vermeyine aliwmiwiq.amma indi her wey deyiwib.aile bu demek deyil.p.s amma bu o demek deyil ki,kiwilerin her bir hereketine qadin dozmelidi
Allah mənə səbir versin. Sizinlə bu məsələni aydınlaşdırmaq necə də çətin iş imiş. Şərhim uzun alınacaq, amma yenə də olsun. icome2009 adlı istifadəşi yazmışdı: "men deyerdim ki,indi kiwiler ailenin dagilmamagini daha cox isteyirler,neinki qadinlar.en yungul problemden qadin o saat ilk cixiw yolunu bowanmaqda gorur(((("
Sizin də bu şərhə olan cavabınızdan bir parça: "Mən sizi heç cür anlamadım.Kişinin qadınını döyməsi ən xırda problem sayırsınızsa onda böyük problem nədir?başını dəmirlə baltayla kəsməsi?!?"
Sonradan icome2009-un öz şərhinə izahından parçalar: 1. "men kommentime aydinliq getirim.demeli,bu yazini oxudum.ve tebii ki,bu qebilden hadiseni birinci defe deyil ki,ewidirem.demek istediyim o idi ki,eger burda yazilan kimi heqiqeten qadina qarwi zorakiliq olubsa,bowanmagina haqq qazandirmaq olar,narkomandisa,ailesine baxmirsa,ve s. hallarda bu hereket yerine duwur.her halda bu ehvalati daniwan qadin oz oglunun menafeyinden cixiw ederek ehvalati daniwir."
Əgər döyülmək barədə yazsaydı, zorakılığı bu cümlələrdə pisləməzdi.
2. "ancaq men werhimde umumi olaraq aile meselesine rey bildirmiwem.cunki,mawin surmek ucun eri icaze vermir,maddi problemler var deye ailesini atan,ata evine sabahki o uwagin taleyini fikirlewmeden qayidan qadinlardan daniwiram."
İndi diqqətlə düşünün, mənmi düzgün anlamamışam, sizmi? Əvvəlcədən mənim məqsədim sizi səhv çıxarmaq deyildi, sadəcə icmoe2009-un ilk şərhinə əsassız olaraq sərt mövqe bildirməyinizi qeyd etmək idi və düşündüm ki, elə mənim ilk şərhimdən hər şeyi başa düşərsiniz. Çox təəssüf. Əslində anlaşılmayan, çətin bir məqam yoxdur, amma yenə də aramızda anlaşmazlıq hökm sürür. Sizin qadın-kişi münasibətlərinə olan münasibətinizə bir spz demirəm, gördüyünüz kimi hətta fikirlərimiz də üst-üstə gəldi.
Lənət olsun içimdəki bu haqq sevgisinə. Susanda qınayırlar, susmayanda da deyirlər çürükçüsən :) Digər istifadəçilərdən xahiş edərdim bu anlaşmazlığı aradan qaldırmaqda köməklik etsinlər :) Mehribançılıq tərəfdaşıyam mən, aqressiv mövqeyimdən hiss edirsiniz yəqin :)
Onda avropada bütün kişilər gərək özünü assın.
ALLAH sonumuzu xeyir etsin.
AMİN…
Çünki,şəriətə görə adicə sən evin içində 3 dəfə boşanmaq sözünü dilə gətirdinsə,artıq o insan sənə haramdı,naməhrəmdi.
istenilen halda size kiminse numune olmasi ucun gerek siz ozunuz onu numune goturmek isteyesiz.yeni eger kimse o dediyiniz insanlar kimi olmaq istemirse,hec kim onu buna vadar ede bilmez.yeni sozumun cani odu ki,insan ozu pis numune goturmek ucun meylli olmalidi.bu da insanin heyata baxiwi ve intellektual seviyyesi ile baglidi.eger tv baxan insan meselen,Stiv Cobsa oxwamaq isteyirse,onu ozune numune gotururse,kim ona mane ola biler?tv?burda aileye-valideynlere boyuk iw duwur,uwagi ele yetiwdirmek lazimdi ki,ozune yaxwi numune secsin.MENCE:)
düzdür adətən deyirlər ki, tez yuxudan duranla, tez ailə quran heç zaman uduzmaz- amma mən bu fikirlə tam razı deyiləm. bəzi məqamlar da uduzmasa da, çox məqamlarda uduzmuş olurlar. o ki, qaldı məqalənin adına — insanlar müxtəlifdir. Bəzilərinə görə 25 yaşlı qızlar evdə qalmış ola bilərlər. bizə düşən elə düşüncəli insanların fikirlərinə hormətlə yanaşmaqdır. beş barmağın beşi də eyni olmur.
hmm, birdə indi ki, boşanmaların əksəriyyətin də hər iki tərəflərin də günahları, səhvləri və s. olur. tək bir tərəfi (yəni qadını) günahlandırmaq düzgün deyil. hər halda dözümlü və səbrli qadınlarımızda çoxdur cəmiyyətimizdə.
gələk daha yetkin-siz dediyiniz kimi 26-27 yaşda ərə gedən qız.ali təhsil+dünya görüşü+artıq özünü maddi cəhətdən təmin edə bilməsi(maddi və mənəvi azadlıq) bu yaşlarda həm ailə quracağı şəxsə qarşı həm də həyat yoldaşına qarşı tələbləri daha da artır.burda da zəncir qırılır.AMMA TƏBİİ Kİ,BUNU HƏR KƏSƏ AİD ETMƏK OLMAZ!HANSI YAŞDA OLMAĞINDAN ASILI OLMAYARAQ MÜDRİK QADIN MÜDRİKDİR.çünki ailə qurandan sonra həm kişinin,həm də qadının tək bir amalı olmalıdır-AİLƏ!!!