Ay haqqında maraqlı məlumatlar
- Ayın cazibə qüvvəsinin təsirindən Yerdə qabarma və çəkilmə hadisəsi baş verir ki, bu da dəniz və okeanlarda dalğalar yaranmasına səbəb olur.
- Sıx atmosfer qatı olmadığından Ayın səthigündüz +130°C qızır, gecə isə -170°C soyuyur.
- Hər il 2 ildə təxminən 5 dəfə Ay tutulması baş verir.
- Yerin səthindən baxdıqdaAy və Günəş vizual (görüntü) olaraq eyni ölçüyə malikdir.
- Əslində, Ay özü işıq saçmır. O, ya bilavasitə, ya da yerdən əks olunan Günəş şüaları ilə işıqlanır. Bunun səbəbi isə Ayın Yer ətrafında və eyni zamanda Günəş ətrafında fırlanmasıdır.
- Atmosfer qatı çox nazik olduğundan Ayda anidən gecə olur, yənialatoranlıq yoxdur.
- Ay hər il Yerdən dörd santimetr uzaqlaşır.
- Əgər Ay daha yaxın və ya daha uzaqda qərarlaşsa idi, Dünyamızda həyat olmazdı.
- Ay Plutondan böyükdür.Onun diametri Yerin diametrinin dörddə birinə bərabərdir.
- Aşkar edilmiş Ay səthinin ən qədim oyma xəritəsi İrlandiyada tapılıb. Onun təxminən beş min yaşı var.
- Bilinən tarixdəilk Ay tutulması 1050-ci ilə Çində müşahidə edilib.
- Ay hər hansı hərbi əməliyyatların qadağan olunduğu beynəlxalq ərazi kimi tanınır.
- Ayı öyrənmək üçün kosmosa buraxılan ilk kosmik gəmi, SSRİ-nin Luna proqramı çərçivəsində 1959-cu ildə Aya göndərilənLuna 1 kosmik gəmisidir.
- Ay öz formasını dəyişmir, dəyişən Yerin onun üzərinə düşən kölgəsidir. Bu kölgə tədricən çəkilir və beləcə biz Ayı yuvarlaq şəklində görürük.
- Ayın digər adlarından biri də Selenadır. Selena sözü qədim yunanca Ay mənasında işlənən Selene (yun. Σελήνη) sözündən qaynaqlanır. Selena yunan mifologiyasında Ay ilahəsi hesab olunurdu.Selena sözünün işlənmə yerlərinə misal olaraq Selenoqrafiya (Ay xəritəçiliyi) və Selenafobiya (Aydan qorxu) sözlərini göstərmək olar./
- Yerdən Ayın yalnız bir üzünü görə bilirik. 1959-cu ildə sovet kosmik gəmisi Luna 3 Ayın digər tərəfinin şəklini çəkərək dünyaya göndərdi və beləcə bəşəriyyət ilk dəfə Ayın «digər üzünü» görə bildi.
- 2013-cü ildə ABŞ-da aparılan sorğuya görə, amerikalıların 7%-i Aya enişin uydurma olduğuna inanır.Onların fikrincə, bu Soyuq Müharibə dövründə ABŞ-ın SSRI llə apardığı kosmik müharibədə uydurduğu planlı bir yalandır. SSSRI-nin Yuri Qaqarin zəfərindən sonra bu mübarizədə uduzmamaq və özünü üstün göstərmək üçün bunu etməyə məcbur qalmışdır.
Əgər bu fərziyyə öz sübutunu tapsa, Aya insanlığın uçuşu tarixin ən böyük yalanlarından biri bilər.
- Aydan gələn ultrabənövşəyi şüalar əqrəblərdəki zülalla qarşılıqlı əlaqədə olur və onları qaranlıqda parlayır. Elm adamları, əqrəblərin bu vəziyyətdən istifadə edərək çöldəki işığın şiddətinə görə ov edib-etməmələrinə qərar verə biləcəklərini bildirirlər.
- Yerin peyki Ayın dünyaya ən yaxın olduğu zamanda ölçüsü 14- dəfə daha böyük.parlaqlığı 30% daha çox olur.Ayın bu formasına«SUPER AY» deyilir.Sonuncu «Super Ay» 2013-cü ilin İyun ayının altısı müşahidə olunmuşdur.Yeni «Super Ay» 2052-ci ildə dekabırın altısı görüləcəkdir.
. - Ayın nazik atmosferi özünü meteorlardan qoruya bilmədiyindən onun səthində çoxlu krater mövcuddur. Kraterlərin forması çox az dəyişilir çünki belə atmosferin incə olması daimi cərəyanların olmamasına və süxurların çox az aşınmasına səbəb olur. Bu kraterlərin hamısına böyük alimlərin adları verilmişdir. Nikolay Kopernik, Qalileo Qaliley, Jül Vern kraterləri bunlara misaldır.
0 şərh