Bazar ertəsi idi. Dərsdən xoş əhvalla qayıdan Humay anasını da sevindirdi, düz dörd fəndən əla qiymət almışdı. Nahar edib otağına keçdi və dəftər-kitablarını səliqə ilə yazı stolunun üzərinə düzməyə başladı. Elə bu vaxt qəribə səs eşitdi, sanki onu kimsə çağırırdı. Səs kitab şkafı tərəfdən gəlirdi. Rəflərə yaxınlaşan Humay gözlərinə inanmadı. İkinci rəfə alabəzək, parlaq üzlü bir kitab qoyulmuşdu. Günəşin şüalarını əks etdirən cildi Humayın gözünü qamaşdırdı. Qızı heyrət bürüdü...

Axı onun belə kitabı yox idi, bəs bunu onun otağına kim qoyub? Kitabı götürüb baxmaq istəyəndə yenə həminki səsi eşitdi: “Humay, Humay! Qorxma, danışan mənəm, sənin dostun olmaq istəyirəm. Əgər məni götürüb vərəqləsən, heç vaxt görmədiyin möcüzəli aləmə düşəcəksən”.
Davamı →

Biri var idi, biri yox idi. Jenya adında bir qız var idi. Anası Jenyanı mağazaya qoğal almağa yollayır. Jenya qoğal alıb evə qayıdanda ora-bura baxmağa başı qarışır əlindəki qoğalları it oğurlayıb qaçır. Jenya itin arxasınca qaça-qaça gəlib bir meşəyə çıxır. Bir nənə ilə tanış olur. Nənə Jenyaya sehirli, yeddi ləçəkli bir gül bağışlayır. Bildirir ki, qəlbində arzu tutub ləçəkdən qırıb bu şeiri desin:

Uç, uç ləçək,
Qərbdən Şərqə doğru
Dairə vuraraq, qayıt.
Bircə yerə sən dəysən -
Əmr et, mənim istədiyim kimi olsun
Əmr et ki,… arzunu de, həmin arzun yerinə yetsin.
Davamı →

Biri vardı, biri yoxdu, bir qadın vardı Bu qadının bir qızı vardı. Bu qız gözəl ip əyirmək qabiliyyəti ilə bütün mahalda məşhur olmuşdu. Onun əlindən elə zərif saplar çıxırdı ki, hörümçək toru onunla müqayisədə kəndirə bənzəyirdi. Xeyirxah qız isə hər bahar quşlara yun saplar bağışlayardı ki, onlar özlərinə isti yuva qursunlar.

Qızın sehrli əlləri haqqında eşidən krаl atına minib məharətli qıza baxmağa gəldi. Qızın anası çox sevindi və cani-dildən onu tərifləməyə başladı! Qızının əlindən hər iş gəldiyini söylədi. Qızı tərifləyərək elə qızışdı ki, özünü saxlaya bilmədi. Yalandan qızının samandan qızıl sap əyirdiyini də söylədi. Bunu deyən kimi duruxdu, amma artıq gec idi. Kral qıza hazırlaşıb onunla birlində saraya getməyi əmr etdi.
— Qoy о sarayda krаlın libasları üçün çoxlu qızıl sap əyirsin! — dedi o.
Davamı →

Biri vardı, biri yoxdu, bir kənddə bir çoban vardı. O çox cavan və yoxsul idi, özü də nökərçilik edirdi. Bir dəfə о meşə kənarında qoyunlarını otarırdı və qulağına səs gəldi. О bu səsə doğru gedib gördü ki, meşə yanır. Yanğının tən ortasında isə bir ilan üzük kimi qıvrılaraq uzanıb və fışıldayır. Çoban dayandı.
— Mənə rəhmin gəlsin, — deyə ilan fışıldayaraq dilə gəldi, — məni xilas et, odun içindən çıxar!

Çoban yan-yörəsinə baxdı, bir ağac götürüb ilana uzatdı. О ağacla sürünüb çobanın qoluna, sonra isə boynuna dolandı.
— Sən neynirsən! — deyə çoban qışqırdı. — Mən səni xilas etdim, sən isə məni boğub öldürmək istəyirsən!
Davamı →

Çox qədim zamanlarda Реуkkо adlı troll yaşardı. Heç kim onun hardan gəldiyini bilmirdi. Biri deyirdi Реуkkо dənizlər sahibəsi Vellamo, meşələr şahı Tapio kimi təbiətin hakimidir, digərləri Реуkkоnun adi insan olduğunu və meşədə yaşadığını söyləyirdilər. Bir sözlə, heç kim onun haqda əməlli-başlı bir söz deyə bilmirdi.

Yalnız bir şey məlum idi: Реуkkо ən ucaboylu kişilərdən daha hündür və qüvvətli idi, üzü saqqallı, saçları pırtlaşıq, əl-ayağı sanki yonulmamış kötük kimi idi. Реуkkо qoca, varlı və ağılsız idi. Belə deyirdilər.
 
Реуkkо kəndə gəlməyinə bənd idi. Kənd sakinləri dərhal onu ələ salmağa başlayırdılar. Hamıdan da əvvəl gənc Matti.
Davamı →

Uşaqlar, xəbəriniz olsun ki, Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatının nümunələrini bir kitabda ilk dəfə görkəmli ədəbiyyatşünas alim, tanınmış maarifçi Firidun bəy Köçərli toplamışdır. Onun 1912-ci ildə tərtib etdiyi “Balalara hədiyyə” kitabı uşaqlara böyük töhfədir.

Firidun bəy Azərbaycan folklorunun vurğunu idi və hesab edirdi ki, xalqımız yalnız böyük keçmişindən, soyundan-kökündən bəhrələnərək xoşbəxt gələcək qura bilər. Odur ki, bir maarifçi kimi xalqın savadlanması yolunda əlindən gələni edirdi. O, hesab edirdi ki, xalqın müdrikliyinin, sevinc və kədərinin, adət-ənənələrinin, parlaq şəkildə əks olunduğu bu nağıllar, uşaq oyunları, tapmacalar, atalar sözləri, məsəllər, yanıltmaclar, bayatılar, laylalar, oxşamalar, nəğmələr millətin yoluna işıq salan əbədi mayakdır. 
Davamı →

Bir gün üç bulud mavi səmada seyrə çıxmışdı. Onlar bütün dünyanı gəzib dolandılar, hər şeyi, hər yeri gördülər. Sonra darıxmağa başladılar. Fikirləşdilər ki, nə işlə məşğul olsunlar. Nəhayət, mərc gəldilər: görək onların hansı biri insanların tərifini qazanacaq.

Buludların ən irisi böyük bir şəhərə yollandı. Şəhərin üzərində dayanıb gur yağış səpələdi, hər tərəfi yumağa başladı. Aramsız yağan yağış torpağı, maşınları, damları döyəclədikcə bulud fikirləşirdi:
— Mən indi şəhəri tərtəmiz yuyaram, adamlar da gülümsəyib mənə “sağ ol” deyərlər.

Bulud elə hey yağış yağdırırdı. Amma fikirləşmirdi ki, şəhəri selə-suya qərq edir. Körpülər suyun altında qalmışdı. Maşınlar yolda hərəkət edə bilmirdi. İnsanlar tamamilə islanmışdılar və heç kəsin üzündə təbəssüm görünmürdü.
Davamı →

Biri vardı, biri yoxdu, bir yetim oğlan vardi. О çox yoxsul idi, günlərlə ас qalırdı. Bir gün о səyahət etmək fikrinə düşdü. Bəlkə bəxti gətirdi, dolanacaq tapdı. Az getdi, çox getdi, axşama yaxın ac-yalavac, yorğun halda bir meşəyə çatdı. Gördü ki, cələdə bir meşə quşu özünü ora bura çırpır. Oğlan sevindi:

— İndi bu quşu qızardıb yeyərəm!
Bu vaxt quş insan kimi dilə gəldi:- Xeyirxah yolçu, mənə rəhmin gəlsin, cələdən çıxar.

Oğlanın ürəyi yumşaq idi, о quşu azadlığa buraxdı. Quş qanadlarını çırpdı və dedi:
— Yaxşılığının əvəzində sənə belə bir məsləhət vermək istəyirəm. Bu yolla get, böyük bir palıd ağacına rast gələcəksən, ağaca çıx və bütün gecəni ağacda keçir. Sonrasını özün görəcəksən.
Davamı →

Abdulla Şaiq Azərbaycan milli uşaq ədəbiyyatının incilərini yaratmışdır. O, 1906-cı ildən başlayaraq silsilə şeirləri, dünya ədəbiyyatından tərcümələri ilə milli uşaq ədəbiyyatının əsasını qoymuşdur. Abdulla Şaiqin uşaqlar üçün yazdığı “Xoruz”, “Bənövşə”, “Keçi”, “Quzu”, “Qızıl gül”, “Qərənfil” və digər şeirləri, “Tülkü həccə gedir”, “Tıq-tıq xanım” kimi pyesləri uşaqlar tərəfindən indi də maraqla qarşılanır. 

Abdulla Şaiq Mustafa oğlu Talıbzadə 1881-ci il fevralın 24-də Tiflisdə ruhani ailəsində dünyaya göz açmışdı. Ömrünün 34 ilini Azərbaycan təhsilinin inkişafına həsr edən Abdulla Şaiq maarif və məktəb işləri ilə məşğul olmuş, qadınlar üçün jurnal çıxarmaq, uşaqlar üçün bağça açmaq, kitabxana yaratmaq, kasıb uşaqları pulsuz oxutmaq yollarını arayıb tapmışdır. Eyni zamanda o, “Əlifba” kitabı hazırlamış, müxtəlif dərsliklər və dərs proqramları hazırlamışdır.
Davamı →

Baba lap qocalmışdı. Ayaqları gücdən düşmüşdü, gözlərinin işığı getmişdi, dişləri tökülmüş və qulaqları da ağır eşidirdi. Yediyi zaman xörək ağzından tökülürdü. Oğlu və gəlini babadan çox narazı idilər. Yemək vaxtı babanı masa arxasında əyləşməyə qoymazdılar. Onu sobanın dalında oturdub, xörəyini də orada verərdilər.

Bir dəfə, nahar vaxtı babaya bir qabda xörək verdilər. О qabı yaxına çəkmək istəyəndə əlindən salıb sındırdı. Gəlin, babanın bu işindən hirslənib, “Sən bizim evdə avadanlıq, qab-qacaq qoymayacaqsan”- deyə onu danlamağa başladı, sonra dedi: “Bu gündən sonra xörəyi nimçədə deyil, ağac qabda yeyəcəksən”. Qoca cavab verməyib, dərindən bir ah çəkdi.
Davamı →