Antibiotiklər mikroorqanizmlərin metabolizminin son məhsulları olmaqla güclü antimikrob təsirə malikdirlər. Mikroorqanizmlərin kultivasiyası müddətində onlar qidalı mühitə ifraz olunur və qidalı mühitlərin tərkibindən kimyəvi yolla ayırmaqla əldə edilir. Bəzi hallarda antibiotikləri yarımsintez və sintez yolu ilə əldə edirlər.
Antibiotiklərin təsnifatı: Antibiotiklər mənşəyinə, kimyəvi tərkibinə, antimikrob təsir mexanizmlərinə, aktivlik spektrinə görə təsnif edilir.
Mənşəyinə görə: antibiotiklər mikrob, bitki və heyvan mənşəli ola bilərlər.
Mikrob mənşəli antibiotiklər aşağıdakı qruplara bölünür:
Davamı →

Azərbaycan xalqının dərman vasitələrindən istifadə etməsi tarixi ən qədim
dövrlərdən başlayır. Dərman vasitələrinin müxtəlif xəstəliklərdə işlədilməsi, yeni
müalicə vasitələrinin axtarışı və aşkar edilməsi, xəstəliklərə qarşı dərmanlarla mübarizə üsullarının müəyyənləşdirilməsi və s.bu kimi məsələlər uzun müddət sufi fikirlərin və baxışların təsiri altında olmuşdur. Lakin bu maneələrə baxmayaraq təbiətdə yeni müalicə vasitələrinin və eləcədə onların daha əlverişli dərman formalarının və tətbiq üsullarının axtarışı davam edirdi.
Öz coğrafi yerləşməsinə və mövqeyinə görə Azərbaycan tarix boyu başqa xalqların və dövlətlərin,xüsusilə işğalçı dövlətlərin mədəniyyəti, elmi,eləcə də təbabəti ilə təmasda olmaq məcburiyyətində qalmışdır.Bu isə öz növbəsində Azərbaycanda təbabətin inkişafına öz təsirini göstərməyə bilməzdi.

Ardı →

Müasir dövrdə “əczaçılıq elmi” anlayışı dərman vasitələrının alınması, emalı, istehsalı, hazırlanması, keyfiyyətinin yoxlanılması, standartlaşdırılması, saxlanılması və təyinatı üzrə buraxılması məsələlərini öyrənən və bunun izahını verən elmi və təcrübi biliklərı əhatə edir.
Cox vaxt əczaçılığa habelə farmasiya və ya farmasevtika da deyılır. Yunanca “pharmakeia”, latınca “pharmacia” dərmanların tətbiqi, işilədilməsi mənasını bildirir; sinonim kimi dərmanşünaslıq nəzərdə tutulur.
Beləliklə, əczaçılıq ixtisasının tərifini aşağıdakı kimi vermək olar: “Əczaçılıq dərmanşünaslığın vacib, ayrılmaz sahəsi olub, dərman vasitələrının hazırlan — ması, standartlaşdırılması, keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi, saxlanması və bura- xılmasına, habelə müvafiq sahələrin dərman təchizatının təşkilinə dair xüsusı elmi və praktiki bilikləri özündə birləşdirən ixtisasdır”

Ardı →

Dərmanşünaslığın, o cümlədən əczaçılığın tarixi çox uzaq keçmişə gedib çıxır. Göründüyü kimi, eramızdan neçə minilliklər öncə və eramızın əvvəllərində dərmanşünaslıq çox böyük inkişaf yolu keçmişdir və xeyli nailiyyətlərlə zəngin olmuşdur.Buna dair xeyli qədim təbabət və dərmanşünaslıq tarixi abidələri mövcuddur ki, bunlara əsasən dərmanşünaslığın inkişafında ayrıayrı dövrləri ayırd etmək olur: qədim Misir,qədim Çin,qədim Hind, Qədim Yunan, qədim Yaxın Şərq, qədim Roma və s. Bu qədim tarixi dövrlərdə dərmanşünaslığın inkişafına dair məlumatlardan görünür ki, hər hansı bir tarixi dövrdə təbabətin və ərmanşünaslığın inkişafı məhz həmin dövrün elminin və mədəniyyətinin səviyyəsinə uyğun olaraq inkişaf etmişdir.
Dərmanşünaslığın inkişafında orta əsrlər dövrü özünəməxsus yer tutur. Dünyanın müxtəlif ölkələrində dərmanşünaslıq sahəsində bu dövrlərdə xeyli nailiyyətlər əldə edilmişdir. Bu baxımdan dərmanşünaslığın inkişafında böyük iz buraxmış ərəb təbabətinin nailiyyətləri xüsusi qeyd edilməlidir.

Ardı →

1. Təbabətin və dərmanşünaslığın inkişafında qədim Çin təbabətinin rolu və əhəmiyyəti. Qədim Çin təbabətinin və dərmanşünaslığının özünəməxsus xüsusiyyətləri, “Ben – Tsyao” əsəri və onun əhəmiyyəti.
2. Qədim Hind təbabətinin və dərmanşünaslığının xüsusiyyətləri və qədim ənənələri. “Ayur – Veda” kitabı və onun dərmanşünaslığa aid bölməsinin əhəmiyyəti.
3. Qədim Hind və qədim Çin təbabətləri ənənələri əsasında Tibet təbabətinin və dərmanşünaslığının yaranması, onun özünəməxsus cəhətləri, “Cud-Şi” kitabı və onun əhəmiyyəti.
Davamı →

Aspirin qeyri adi faydası olan preparatdır. Aspirin dünyada ən çox istifadə olunan dərmandır. Yeni araşdırmaların nəticələrindən aydın olub ki, ən aşağı dozada, 80 milliqram aspirin ölümlə nəticələnən xərçəng xəstəliyinin bəzi formalarının qarşısını ala bilir.

Aspirin preparatı üzrə araşdırmalar 25 000 insan üzərində  aparılıb. Ürək xəstəliyinin qarşısını almaq üçün həmin insanlara hər gün aşağı dozalı aspirin verilib. Araşdırmalar zamanı aspirinin digər təsirləri də aşkar edilib. Bunlardan biri aspirinin bəzi xərçəng formalarını azltması olub. Bu sahədə aparılan bir sıra araşdırmalardan birində Britaniyadakı Oksford universitetindən həkim Piter Rozveld iştirak edib. Doktor Rozvelt deyib ki, 5, 6, 7 il aspirin qəbul edən insanlarda xərçəng xəstəliyi riskinin 25 faizə qədər azaldığı müəyyən edilib.

Ardı →

Tənəffüs orqanlarına təsir göstərən maddələr aşagıdakı qruplara bölünür:
1.Tənəffüs mərkəzinin zəifləmiş fəaliyyətini stimulə edən maddələr (sititon,kordiamin).
2.Bronx mənfəzinin spazmını kənar edən maddələr-bronxolitiklər (eufillin,montelukast,teofillin).
3.Bəlğəm ifrazını asanlaşdıran maddələr-mukolitiklər (karbosistein,bromgeksin,ambroksol).
4.Öskürək aktını aradan qaldıran maddələr (qlausin hidroxlorid,bronxolitin)
5.Ağciyərlərin ödemində tətbiq edilən maddələr

Tənəffüs yollarının kəskin və xroniki xəstəlikləri zamanı bronxolitiklərə,mukolitiklərə və bəlğəmgətirici vasitələrə ehtiyac duyulur.Bütün bunları özündə cəmləşdirən Solvion preparatı astmatik bronxit,tənəffüs yollarının quru və bəlğəmli öskürək ilə müşahidə olunan kəskin və xroniki xəstəlikləri,bronxopnevmoniyalar və s.xəstəliklər zamanı geniş tətbiq olunur.Tərkibində 15 mq ambroksol,30 mq qvayfenezin və 50 mq teofillin vardır.

Ardı →

Homeopatiya—qədim müalicə növüdür. Tibbi istiqamət kimi 18-19-cu əsrlərdə formalaşmağa başlamışdır. Onun əsasını alman həkimi Honemanın qoyduğu hesab edilir. Belə ki, o, apardığı müşahidələr və təcrübələr nəticəsində aşkar etmişdir ki, eyni maddələr yüksək dozada xəstəlik və hətta ölüm törədə bilirsə, kiçik dozalarda isə əksinə, həmin maddələr orqanizmi sağaltmaq qabiliyyətinə malikdirlər. Məsələn, ilanın zəhəri qan-damar sistemini zədələdiyi halda, homeopatik dozalarda ürək-damar sistemi xəstəliklərindən məsələn, hipertoniya, varikoz və s. əziyyət çəkənlər üçün xeyirlidir.

Ardı →

Xəstəliklərin müalicəsi və profilaktikası üçün müxtəlif bitki, heyvan və mineral mənşəli maddələrdən dərman preparatları hazırlanır.
Dərman maddələri və dərman xammalı tibbi praktikada işlədilməzdən əvvəl müəyyən üsullarla emal edilir. Bundan sonra dərman maddəsi dərman preparatı adlanır.
Tibdə işlədilən dərman preparatları konsistensiyalarına görə üç növ olur.
1. Sərt və ya bərk dərman formaları (tozlar, kapsullar, tabletlər, drajelər və s.).
2. Yumşaq dərman formaları (məlhəmlər, linimentlər, pastalar, plastırlar, şamlar, kürəciklər, çubuqcuqlar və s.).
3. Maye dərman formaları (məhlullar, inyeksiyalar, damcılar, emulsiyalar, dəmləmələr, bişirmələr, cövhərlər, şirələr, miksturalar yaxud qarışıqlar və s.).
4. Dərman maddələrini təsir növlərinə görə qruplaşdırırlar.

Ardı →

Periferik sinir sisteminin funksiyalarını tənzim edən dərmanlar 2 yarımqrupa bölünür:
I. Afferent innervasiyaya, yəni hissi sinir uclarına və sinirlərə təsir edən dərmanlar.
II. Efferent innervasiyaya, yəni vegetativ sinirlərə və skelet əzələlərinin hərəki sinirlərinə təsir edən dərmanlar.
Yerli anestetiklər, yəni hissi sinir uclarının oyanma qabiliyyətini zəiflətməklə və ya sinir liflərində impulsların nəql olunmasını blokadaya almaqla anesteziya (hissiyyatın, o cümlədən, taktil, temperatur, ağrı hissinin olmaması) törədən anesteziyaedici dərmanlar (kokain, dikain, novokain, lidokain, anestazin və s.) I yarımqrupa aiddir.

Ardı →