Рейтинг
+10.88

Texnologiya

13 üzv, 89 topik

Kvant mexanikası necə yaranıb?

Mən, kvant mexanikasının necə yarana biləcəyi haqqında hekayət danışacağam. Təbii ki, əslində, o, belə meydana çıxmayıb, amma mən, elmi prosesin necə təkmilləşdiyini vurğulamaqdan ötrü, məhz, belə, sanki bu, bir alimin işiymiş kimi danışmaq istəyirəm.
Biz, predmetin öyrənilməsinə hərtərəfli yanaşan hansısa sanballı bir alimi nəzərdə tutacağıq. Nə qədər qəribə səslənsə də, bu rola ən çox Wilhelm Röntgen uyğun gəlir, onun, elektromaqnit dalğalarını – Röntgen şüalanmasını, təsadüfən, kəşf etdiyi deyilir. Röntgen, dalğaları, doğrudan da, təsadüfən kəşf eləyib və onları o qədər hərtərəfli araşdırıb ki, iyirmi il boyunca – onun şüaları kristallara yayılana qədər barələrində yeni heç nə demək mümkün olmayıb. Hətta Rutherford-un hələ sağ olmasına baxmayaraq, Röntgen bəşəriyyətin ən yaxşı eksperimentatoru hesab edilirdi. Bundan əlavə, o öz təvazökarlığı ilə məşhur idi. Ki, bu da hər şeydə hərtərəfli insan olması ilə bağlı idi.

Davamı →

Hansı təhlükə ilə rastlaşa bilərik

Elm və texnika sürətlə inkişaf edir. Lakin bununla yanaşı, qəza halları da durmadan artır. İl ərzində yüzlərlə insan məişətdə və ictimai yerlərdə baş verən qəzalar nəticəsində dünyasını dəyişir və yaxud müxtəliftipli xəsarətlər alır. Bu isə adi təhlükəsizlik qaydalarını bilməməkdən və yaxud onlara əməl etməməkdən irəli gəlir.
Bu gün respublikamızın regionlarında uşaqların doyunca əylənə biləcəyi parkların, uşaq əyləncə mərkəzlərinin olması hamımızı sevindirir. Yəqin ki, boş vaxtlarınızda valideynlərinizlə bu uşaq əyləncə mərkəzlərinə, parklara, yayda isə çimərliklərə getməyi çox sevirsiniz. Lakin vaxtınızı maraqlı keçirmək istədiyiniz bu cür yerlərdə gigiyena və təhlükəsizlik qaydalarına əməl etməməyiniz bəzən xoşagəlməz hadisələrin baş verməsinə səbəb ola bilər.

Davamı →

Yeni texnologiyalar və dəyişən dünya

Türkiyədə yaşayan bir tanışımın Azərbaycandaykən işlətdiyi iPhone telefonu artıq çalışmır, yəni zənglər gedib gəlmir. Heç bir sim kartı qəbul etmir. Səbəb isə Türkiyə qanunvericiliyinə görə ölkəyə daxil olduqdan sonra 120 gün ərzində telefonu qeydiyyata salmalı olmasıdır. Bunun üçün isə az olmayan bir vəsait tələb olunur. Həmin tanışım isə o telefondan yalnız wi-fi olan yerlərdə (hansı ki, bir çox yerdə var artıq) istifadə edə bilir. WhatsApp və digər sosial media vasitələrindən istifadə edərək digər şəxslərlə rahatlıqla əlaqə yarada bilir.

Davamı →

Replikantları yaratmaq məsələsi

Ötən ilin ən uğurlu elmi-fantastik ekran işi rejissor Deni Vilnyovun «Arrival» filmi idisə, bu il də kanadalı rejissor  «Blade Runner»-in (Ülgüc Üzərində Qaçan) davamını ərsəyə gətirməklə, ortaya keyfiyyət qoymuş oldu. Tənqidçilər tərəfindən ən bəyənilən elmi-fantastik ekran əsərlərindən biri olan «Blade Runner»-in davamını çəkmək olduqca çətin iş idi, Vilnyov isə «Blade Runner 2049»-u ilə layihəyə şübhə ilə yanaşan tənqidçiləri razı qoymağı bacardı. Söhbət heç də üzvi bədən hissələrindən yığılmış və öz yaradıcıları olan insanlara meydan oxumaq istəyən ağıllı androidlərin dünyasından getməyəcək.

Davamı →

Texnoloji tərəqqinin digər üzü

Daha rahat həyat, yoxsa tam nəzarət altında?
“Bəşəriyyətin tarixi böyük ölçüdə texnikanın tarixidir. Bu səbəbdən yaxın 50 ilin tarixi Banqalorda müdriklərin və ya Nyu-Yorkda intellektualların nələri kəşf etmələrindən asılı olacaq. Daha dəqiq ifadə etsək, inkişafımızın əsas istiqamətlərini cəmiyyətin bu elmi və texniki kəşflərdən necə yararlanacağı müəyyən edəcək. Düzdür, başqa faktorların da rolu olacaq, məsələn, təbiət dəyişiklikləri, yaxud qlobal kapitalizmə meydan oxuya biləcək ideologiyaların peyda olması. Ancaq məhz texniki tərəqqi bütün yeniliklərin başlıca mühərriki olaraq qalmaqda davam edəcək”. “Qarşıdakı 50 ilin tarixi” kitabının müəllifi Riçard Uotson hesab edir ki, texniki yeniliklər cəmiyyətin aparıcı amili olaraq həm müsbət, həm də mənfi rol oynaya bilər. Vəziyyət hətta o həddə çata bilər ki, insan texnikaya qarşı qiyam da qaldırar…
Davamı →

Tarixə qovuşan, unudulmaqda olan peşələr

Zaman keçdikcə, texnika təkmilləşdikcə artıq bir çox sənət və peşə sahələri öz aktuallığını itirərək, tarixə qovuşub. Bir vaxtların ən önəmli tələbatı olan bu sahələr haqqında indi demək olar ki, gənc nəsil ümumiyyyətlə xəbərsizdir.
Maraqlıdır, əvvəllər böyük ehtiyac duyulan, indi isə adı unudulmaqda olan peşələr hansılardır?
Qırçı - Ələxsus ötən əsrin ortaları və sonları insanlar evlərinin üstünü qırlatmağa xüsusi önəm verirdilər. Çünki qırlanmış ev yayda istidən, payızda yağışdan qorunmaq üçün əla vasitə idi.

Davamı →

İnformasiyanın ölçülməsi

Rəvayətə görə, Lakoniyanın Sparta şəhərinə yaxınlaşan Makedoniya çarı II Filipp spartalılara belə bir müraciətnamə göndərir:
“Mən bütün Yunanıstanı fəth etmişəm, dünyanın ən yaxşı qoşunu məndədir. Təslim olun, çünki əgər şəhərin darvazalarını sındırsam, əgər qala divarlarını dağıtsam, əgər Spartanı zorla alsam, onda heç kəsə aman verilməyəcək və şəhər yerlə yeksan olunacaq!”
Bu müraciətnaməyə spartalıların cavabı çox qısa olmuşdur – “Əgər”.
Davamı →

Multimedia qurğuları

Tətbiqi proqramların ən geniş yayılmış növlərindən biri kompüter oyunlarıdır. Bu oyunların əksəriyyəti qrafika ilə yanaşı, səs, animasiya və video effektlərlə zəngin olur. Belə effektlər oyunları həm maraqlı edir, həm də gerçəkliyə daha da yaxınlaşdırır.
Bir neçə növ informasiyadan eyni zamanda istifadə edən informasiya texnologiyalarına multimedia deyilir. Başqa sözlə, multimedia dedikdə qrafika, mətn, video, fotoqrafiya, animasiya, səs effektləri kimi informasiyaların bir neçəsinin kombinasiyası nəzərdə tutulur. Müasir kompüterlərin proqram və aparat resursları çox geniş çeşidli multimedia fayllarına qulaq asmağa, baxmağa, onları yaratmağa və redaktə etməyə imkan verir.
Davamı →

Məişət tikiş maşınının quruluşu

Tikiş maşınları iki cür olur: sənaye və məişət tipli.
Məişət tikiş maşınları əl, ayaq  və elektrik ötürücülü olurlar.
Məişət tikiş maşınları quruluşlarına, texniki imkanlarına və xarici görünüşlərinə görə müxtəlifdir. Amma buna baxmayaraq, onların quruluşunda, təmir və istismar qaydalarında bənzərliklər çoxdur.
Məişət tikiş maşınları parçanın kənarlarını kəsib düzəltmək, ilmələri və detalları ilməkləmək, dekorativ tikişləri yerinə yetirmək və həmçinin naxışvurma və gözəmə üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Davamı →

Yarmadan, paxlalı bitkilərdən və makaron məmulatlarından yeməklərin hazırlanma texnologiyası

Yarmalar və paxlalılar qidalanmada vacib əhəmiyyətə malikdir. Onlar yaxşı həzm olunur, qidalı və yüksək kalorilidirlər. Onların tərkibi nişasta, zülal (xüsusən paxlalılarda), B qrupu vitaminləri ilə zəngindir.
Yarmaları taxıl bitkilərini emal etməklə əldə edirlər. Ən geniş yayılmış yarmalar bunlardır: buğdadan — manna; düyüdən — cilalanmış, pardaxlanmış, xırdalanmış düyü, yulafdan — herkules, yulaf unu; arpadan — arpa yarması; qarabaşaqdan — iridənəli qarabaşaq. Yarmalar dənlərin rənginə, formasına, bütövlüyünə və ölçüsünə görə fərqlənirlər.
Davamı →