“Məndən çox Lolita məşhurdur. Mən — dilə yovuşmaz adı olan çirkin yazıçıyam”.
Vladimir Nabokov, “The Paris Review”, 1967

“Mükəmməl beynim var; heyf ki, onu işə salmaq hərdən bir həftəmi alır”.
Mark Tven

“Mən üst-üstə yığılmış zibil yığınıyam. Bir kibrit çöpünə bəndəm”.
Rey Bredberi, “The Paris Review”, 2010

“Mən hamburger və kartofun ədəbiyyatdakı əksiyəm”.
Stefen Kinq

“Bərbad bir günün axırında yas tutmaq əvəzinə içi kağız dolu zibil qutusuna baxıram və “ən azından mənlə birlikdə bir neçə ağac da məhv oldu” deyirəm”.
Devid Sedaris

“Bir gündə ciddi yazıçı ola bilmərəm. Alma ilə portağalı müqayisə etmək olmaz. Uilyam Folkner dahi idi. Mən belə deyiləm”.
Con Qrişem

“Yazmağa bərbad şeirlər yazan uşaqlar kimi başlamışam. Nyu-Yorkda bir rahibə monastrına gedirdim. Dikkensi belə oxumağa qoymurdular, çünki o, vulqar sayılırdı. Mənsə oxuyurdum. Bu kimi səbəblərə görə ordan qovulmuşam”.
Doroti Parker, “The Paris Review”, 1956

“Hamı biabırçı kitablar yazır, mən niyə yazmayım ki? Əlbəttə, bu, mənə çox əzab verib, pul üçün ədəbiyyatı səhv yola salmışam. Varlı olandan sonra vicdan əzabım iki qat ağırlaşdı. Heyf ki hamı məcburən mənə və kitablarıma dözmək məcburiyyətindədir”.
Kurt Vonnequt, 1977

Davamı →

Drak Van Stollerin adını eşitmişiniz? Söhbət 155 kitabın müəllifi olan bir yazıçıdan gedir.

32 yaşı var. Kitab oxumağa tənbəllik edir, amma bu dəqiqə Amazonda Stoller imzası ilə satışa çıxarılan düz 155 kitab var. Stoller son illərin, bəlkə də, tarixin ən məhsuldar detektiv yazıçısıdır. Yazıçı kitablarının üz qabığını fotoşop vasitəsilə özü edir. Oxucuların rəğbətini qazana bilməsə də, bu qədər kitab yazıb, üz qabığını hazırlamaqda əzm göstərib.

Von Stolleri “Google”da axtaranlar belə bir mənzərə ilə qarşılaşır: ortayaşlı, uşaqüzlü bir adam vampir maskası taxıb və ərinmədən qəbirisitanlığa gedib şəkil çəkdirib. Əslində, o, üç uşaq atasıdır. Çoxları kimi həyatının müəyyən dövründə öz peşəsindən bezib və “Mən nə iş görürəm axı?” deyərək yeni nələrsə etməyə qərar verib. 

Ardı →

Yazıçıların Ədəbiyyat Üzrə Nobel mükafatını alarkən etdikləri çıxışlardan maraqlı parçalar.

Vilyam Folkner
 “Mən insanlığın sonunu qəbul etməkdən imtina edirəm. Təkcə sağ qaldığı üçün insanın əbədi olduğunu; qırmızı, ölüm ayağında  olan son axşam, sonuncu, gərəksiz istehkamdan ölümün son təbilinin  göylərə  ucaldığı, daha bir səsin  onun zəif, bitib-tükənmək bilməyən səsinin eşidiləcəyini demək çox asandır. Mən bunu qəbul etməkdən imtina edirəm. İnanıram ki, insan yalnız sağ qalmayacaq, həm də qələbə çalacaq. İnsan ölümsüzdür, ona görə yox ki,  bitib-tükənməz səsə sahib olan yeganə məxluq odur, ona görə ki, onun fədakarlığa, mərhəmətə və dözümə qadir ruhu var.” 
Ardı →

“Volkswagen” şirkəti 1988-ci ildə “Time” jurnalında yayımlayacağı reklam seriyası üçün bir çox məşhurdan 100 il sonraya məktub yazmağı xahiş edib. Layihəyə qatılanlar arasında  yazıçı Kurt Vonnequt da vardı.

Yazıçı məktubunu Şekspirin “Hamlet” əsərindəki Poloniyi xatırladaraq başlayır:

“Poloniyin ”Hər şeydən əvvəl özünə qarşı düzgün ol” deməyi yadınızdadır? Ya Müqəddəs İohann kilsəsində yazılan “Tanrıdan qorxun. Onu yüksəldin. Çünki onun mühakimə vaxtı gəldi!” əmrini xatırlayırsınız?

Bu əsrdən sizə, ya da əslində istənilən birinə verə biləcəyim ən yaxşı məsləhət içkiyə tövbə edən əyyaşın etdiyi dua olacaq: “Tanrım, mənə dəyişdirə bilməyəcəyim şeyləri qəbul etmək üçün dinclik, dəyişdirə biləcəyim üçün cəsarət və aradakı fərqi anlamaq üçün ağıl ver”.

Vonnequt gələcəyə ötən əsrin təbiətindən də danışmağı unutmayıb: “Məni ən çox təəccübləndirən Təbiətin heç də təbiətsevər olmamağı idi. Planetimizi yerlə bir edəndə də, fərqli də olsa hər şeyi yenidən yerinə qaytaranda da bizim köməyimizə ehtiyacı yox idi və biz canlılar onun bunları edəndə heç nəyi inkişaf etdirmədiyini, ancaq dəyişdiyini görürdük.

İldırımla çəmənlərə od vururdu, əkinə yararlı torpaqlara lavalar yağdırırdı. Hələ buz parçalarını Cənub Qütbündən qoparıb Asiyaya, Avropaya, Cənubi Amerikaya sürükləyir arada. Təbiətin bir gün bunlardan əl çəkəcəyini düşünmək üçün heç bir səbəb yoxdur.

Ardı →

Yazıçılar qələm, kağız, yazı makinası məsələsinə hər zaman həssas yanaşıblar. Niyə də yanaşmasınlar? Axı bu qələmlər, yazı makinaları ilə dünya ədəbiyyatının ən vacib əsərlərini yaradıblar.

Vladimir Nabokov
Nabokov romanlarının qaralamalarını köçürəndə həmişə “Eberhard Faber Blackwing 602” qələmindın istifadə edir. 

Ernest Heminquey
Heminquey yazı yazanda qələm, kağız və yazı makinasından istifadə edib. Yazıçı bu haqda deyib: “Yazı yazmağa başlayanda səndəki həvəs oxucuya ötürülməyə bilər. Belə vaxtlarda yazı makinası daha faydalıdır, çünki istifadəsi daha rahatdır və əyləncəlidir. Makina ilə yazanda səhvləri rahat görmək olur”.

Ardı →

Hüqo deputat olarkən 1848-ci il noyabrın 10-da parlamentin büdcə müzakirəsində çıхışı:
“Cənablar, büdcənin yüngülləşdirilməsi vacibliyini mən də çoх yaхşı anlayıram. Amma mənim fikrimcə maliyyə çətinliyimizin çarəsi bir neçə хırda və ürəkbulandıran qənaətdə deyil, bu çarəni başqa yerdə, yuхarıda aramaq lazımdır; Fransanın inamını qazanmaq, ölkədə qanun-qayda, iş yeri və kredit yaradacaq, хüsusi, böyük хərcləri ləğv edə biləcək ağıllı siyasət də aramaq lazımdır. Bəli, cənablar, büdcənin artıq хərcləri əgər davam etsə və artsa, qarşısını almasanız, gələcəkdə ölkənin ictimai əsaslarını dağıdacaq. Artıq хərclər məhz oradadır...

Təklif olunmuş bəzi qənaətlər üçün səs vermişəm və verəcəyəm. Amma ictimai həyatın mənbələrini görməyən, hətta təhlükədə qoyan və maliyyə qənaət adı ilə təklif olunub, şübhəsiz siyasi səhvə apapran təkliflərə səs vermirəm. Ədəbiyyat, elm və incəsənət хərclərinin azadılması haqda maliyyə komitəsinin təklifini mən həmən kateqoriyaya aid edirəm...

Cənablar, elm incəsənət və ədəbiyyat fondunun azaldılması haqda təklif ikiqat zərərlidir. Bu хərclər maliyyə baхımından cüzidir, bütün başqa cəhətlərdə isə əhəmiyyətsizdir.

Bəli, maliyyə cəhətindən cüzidir. Bu elə bir məlum məsələdir ki, öz çəkdiyim hesabı məclis nümayəndələrinə göstərməkdə tərəddüd edirəm. Belə ciddi bir məsələdən danışarkən məclis üzvlərini güldürmək istəmirəm. Amma məsələni aydın və sadə təsvir edəcək sadəlövh bir muqayisəni nəzərinizə çatdırmağı özümə borc bilirəm.

Təsəvvür edin, cənablar, ildə 1500 frank gəliri olan bir şəхs özünün mədəni inkişafı, elmi, ədəbiyyat və incəsənət sahəsindəki inkişafı üçün cəmi 5 frank pul хərcləyir və reforma dövründə bu məbləği də altı su azaldır.

Bəli, cənablar, təklif olunan qənaətin dəqiq müqayisəsi belədir. Deməli, mədəni bir ölkənin geridə qalmış bir adamına məsləhət görmədiyiniz işi Fransaya təklif edirsiniz.
Ardı →

Gənc şairi məhv edən Hüqo
Bir gənc şair şeirlərini Viktor Hüqoya oxuduqdan sonra soruşub:
— Ustad, şeirlərim necədir?
Hüqo cavab verib:
— Bravo! Vəznsiz, qafiyəsiz və mənasız bir şey yazmaq istəmisən və bunu bacarmısan...

Dincəlmək məsələsi
Bir gün Viktor Hüqodan soruşublar:
— Bu qoca vaxtınızda niyə özünüzə belə əziyyət verirsiniz?
Böyük yazıçı belə cavab verib:
— Onsuz da dincəlmək üçün qabağımda sonsuz bir həyat var.

Ən qısa yazışma
Viktor Hüqo 1862-ci ildə məzuniyyətdə olarkən yenicə çap olunmuş “Səfillər” romanı haqda oxucuların reaksiyasını öyrənmək üçün naşirə bir işarədən ibarət olan teleqram vurur: “?”. Naşir isə öz növbəsində ona elə bir işarə ilə cavab verir: “!”. Bu, dünya tarixində bəlkə də ən qısa yazışmadır.

Viktor Hüqonu ən çox sevindirən fikir
Jurnalistlərdən biri Viktor Hüqodan soruşur:
— İndiyə kimi əsərlərinizi, sizin özünüzü çox tənqid ediblər və çox göylərə qaldırıblar. Bunlar arasında sizi ən çox hansı məmnun edib?

Ardı →

O, həyatda hər şeydən çox payızı sevirdi. Sarı, isti payız yarpaqlarını...
Ernest Heminquey dahi amerikan arzusunun bir parçasına çevrildi: gözəl qadınları sevən, varlı, məşhur və həyatdan öz qərarı ilə köçən əsl kişi...

Balaca Ernest ailənin böyük oğlu idi. Anası onun violonçeldə çalmasını arzulayırdı, ancaq Ernestin başqa maraqları vardı. Üç yaşında o, ilk forelini tutmuşdu. Səkkiz yaşında Ernest artıq bütün ağacların, güllərin, quşların, balıq və heyvanların adını əzbər bilirdi, bununla yanaşı, Çarlz Dikkensin də kitablarını oxuyub bitirmişdi. On iki yaşında babası ona silah hədiyyə edir və sərrast atması üçün günə üç patron verir.
Davamı →

1. İşə roman yazaraq başlamayın. Roman yazmağınız çox vaxt aparar. Yazmağa həftəyə birini tamamlayacağınız qısa hekayələrlə başlayın. Bir il bu cür yazmağa davam edin. Ard-arda 52 pis hekayə yazmağınız mümkün olmadığına görə uğur əldə edəcəksiniz. (Rey Bredberi ilk romanı olan “Franqeytlə 451 dərəcə”ni otuz yaşında yazmağa başlayıb.)

2. Onları sevə bilərsiniz, amma onlar kimi ola bilməzsiniz. Qaçılmaz bir faktdır ki, bilərəkdən, ya bilməyərəkdən sevdiyiniz yazarları təqlid etməyə başlayacaqsınız. (Rey Bredberinin yazdıqlarının Herbet Uells, Jül Vern, Artur Konan Doyl və Laymen Frenk Baumun yazdıqlarına bənzədiyi kimi.)

3. Qısa hekayələrin xüsusiyyətlərini araşdırın. (Bredberi Roald Dal, Gi de Mopassan və bir az daha az tanınan Nigel Kneal və Con Kolyerin yazdıqlarına işarə edir)

4. Beyninizi doldurun. Bredberi gənc yazarlara yatmazdan əvvəl bir hekayə, şeir (amma müasirlərdən deyil, Aleksandr Pop, Uilyam Şekspir, ya da Robert Frostdan) və ya məqalə oxumağı tövsiyə edir. Məqalələrin arxeoloji, bioloji, zooloji, fəlsəfi, siyasi və ədəbi mövzularda olması vacibdir.

5. Sizə inanmayan insanlarla dostluğunuzu sona çatdırın. Yazmaq arzunuza adi baxırlar? Əgər belədirsə onlarla əlaqəni dərhal kəsin.

6. Kitabxanaya qapanın. Lənətə gəlmiş kompüterinizdən ayrılın! Bredberi universitet bitirməsə də, bitib tükənmək bilməyən oxumaq arzusu sayəsində 28 yaşında artıq “kitabxanadan məzun oldum” deyə biləcək qədər kitablardan faydalanmışdı.
Ardı →

Böyük qardaşım Deyvid dördüncü sinfə keçəndə məni məktəbdən çıxardılar. Dərs davamiyyətim pis olduğundan məktəb rəhbərliyi bu qərara gəlmişdi. Əgər sağlamlığım icazə versə növbəti payız dərslərimə yenidən başlaya biləcəkdim.

O ilin demək olar ki, bütün günlərini evdən çölə çıxmaz, yataqda keçirərdim. Tom Svift ilə Deyv Dausondan başlayıb Cek Londonun tükürpədici heyvan hekayələrinə keçdim.

Bir də baxdım ki, öz hekayələrimi yazmağa başlamışam. Yaradıcılıqdan əvvəl təqlidçilik vardı. Boloknotuma Kombat Keyseyin hekayələrini eynilə köçürər, bəzən uyğun gördüyüm yerlərə öz fikirlərimi əlavə edirdim.

Bir müddət sonra yazdıqlarımdan birini anama göstərdim və anam sevindi. Çaşqın halda gülümsəyişi hələ də gözümün önündədi. Sanki uşaqlarından birinin bu qədər ağıllı olduğuna inanmaqda çətinlik çəkirdi. Əvvəllər onda bu cür baxış heç görməmişdim, ən azından özümlə bağlı olaraq. Əlbəttə ki, bu hal mənim çox xoşuma gəlmişdi.

Hekayəni özümün yazıb yazmadığımı soruşdu. Mən də bunu bir jurnaldan köçürdüyümü etiraf etmək məcburiyyətində qaldım. Xəyal qırıqlığına uğramış halda bloknotumu özümə qaytardı: “Birini də özün yaz”-dedi. “O jurnallar cəfəngiyat şeylər yazır. Mərcə girərəm ki, sən bundan yaxşısını yazarsan. Birini də özün yaz.”
Ardı →