Danışmaq, ünsiyyət qurmaq insanın sosial həyatında önəmli proseslərdəndir. Səlist danışıq, aydın dil hər kəs tərəfindən xoş qarşılandığı halda kəkələmək, fikrini izah edə bilməmək, ən pis halda isə danışa bilməmək insanlar arasında elə də xoş qarşılanmır. Belə insanlar hər zaman ətrafdakılar tərəfindən «yazıq», «bəxti gətirməyən» adlandırılırlar.

Elə buna görə də körpənin dil açması valideynləri tərəfindən böyük bir sevinclə qarşılanır. Əksər ailələr isə uşaqlarının danışmaq ərəfəsində onların sadəcə susub baxmasını izləyirlər. Lakin hər susan uşaq sonuna kimi danışmayacaq, yaxud dilində qüsuru olacaq demək deyil. Vaxtında nəzarət olunan və aşkarlanan problemləri aradan qaldırılan uşaqlar gələcək həyatlarında da maneələrlə üzləşmirlər.

Nevroloji səbəblər, uşaqlarda anadan gəlmə spastik xəstəliklər, autizm uşaqların gec dil açmasına səbəb olur. Əsasında isə sinir sistemindəki pozğunluqlar durur. Menengit, zədə, damar mənşəli xəstəliklər, əzələ xəstəlikləri, beyinə təsir edən infeksiyalar da uşaqlarda dil və danışma pozuqluğuna səbəb olur.

Loqoped Fəxriyyə Babaşovanın sözlərinə görə, əgər uşaqda baş-beyinlə əlaqəli heç bir xəstəlik yoxdursa, onda uşağın gec danışması elə də qorxulu sayılmır: «Dəqiq olaraq bir yaş deyə bilmərik ki, bu yaşda uşaq mütləq danışacaq. Danışma yaşı uşaqdan-uşağa dəyişən bir prosesdir. Elə uşaq var ki, onlar 4-5 yaşlarında dil açır və heç bir dil problemi olmadan rahat fikrini izah edə bilir.

Ardı →

Anaların çoxu körpənin 6-24 aylığında topaq yeməsi halları ilə rastlaşır. Torpaq yemək uşaqlarda instiktiv haldır. Torpaq rahat əldə ediliyi üçün dəmir əskikliyi olan uşaqlar şüursuz şəkildə torpağa əl atırlar. Bundan başqa uşaqlar çirkli daşları, sementi, yaxud ayaqqabılarının altına yalayırlar. Bu zaman uşaqlar öz əli ilə özünü bir neçə təhlükəli xəstəliyə mübtələ edə bilər. Bu hal adətən parazitlərin yaranmasına gətirib çıxarır.

ABŞ-ın kaliforniya Universitetinin tədqiqatlarına görə uşaqların torpaq yeməsinin əsas səbəbi uşaqlarda qan azlığının olmasıdır. Mütəxəssislər uşaqlarda qan azlığına əsas səbəb kimi dəmir çatışmamazlığını göstərirlər. Dəmir çatışmamazlığına səbəb isə normal qidalanmanın olmamasıdır. Uşaqlarda inkişaf zamanı dəmirə olan təlabat artır və bu təlabatı tərkibində dəmir olan qidalarla ödəmək mümkündür. Qanazlığının digər əlamətləri isə aşağıdakılardır:

• halsızlıq
• iştahsızlıq
• rəngin solması
• yorğunluq
• iməkləmə və yeriməkdə gecikmə

Qanazlığının qarşısını almağın əsas yollarından biri körpənin ilk 6 ay ana südü ilə qidalanmasıdır. Müəyyən yaşdan sonra isə uşağa tərkibində dəmir olan ət, süd, yumurta, balıq, əncir və ərik qurusu, fındıq və qoz kimi qida məhsulları vermək lazımdır. Körpənizin torpaq yediyiniz müşahidə etsəniz, həkimə müraciət edin.

Davamı →

Analarımız körpəni çimdirmək barədə ilk vaxtlar narahatçılıq keçirirlər. “Suyun və otağın istiliyi uyğundurmu?”, “Necə bir şampun seçməliyik”, “ Körpəni neçə dəqiqə yuyundurmaq olar?” kimi suallarla ana körpəni çimdirən zaman balaca ilə lazım olduğu kimi rahat davrana bilmir. Bu isə körpənin ilk hamamını gərgin hala salır.

Hamamın istiliyi və körpənin çimdirilmə müddəti nə qədər olmalıdır?
İlk öncə bunu bilməniz lazımdır ki, körpələr özlərinə ana bətnindəki mühiti xatırladan sudan xoşlanırlar. Ancaq körpələrin dərilərində hələ kifayət qədər qoruyucu yağ təbəqəsi yaranmadığı üçün onlar çox tez üşüyürlər. Bu baxımdan suyun istiliyinə diqqət yetirmək lazımdır. Suyun istiliyinin 36 C, otağın istiliyinin isə 22-24 C olması məsləhət görülür. Hamam müddətinin isə 5-6 dəqiqə olması kafi hesab edilir. Körpəmiz biraz böyüdükdən sonra çimmək müddətini artıra bilərsiniz.
Ardı →

1 — Köp verən yeməklərdən qaçın (sarı meyvələr, mərci, xiyar, göy noxud, noxud, paxla, kələm, ispanaq).

2 — Körpədə köp olduqda ağlamağı normaldı. Sağlam bir körpənin bağırsağında ən az gündə 3 saat, həftədə üç gün və 3 həftə davam edən periodik köp olur.
Ümumiyyətlə, axşam saatlarında sağlam körpədə birdən-birə üzdə qızarma olur, dizlərini qarınına çəkmə ilə bərabər qışqırıq şəklində ağlama başlayır və bir neçə dəqiqə içində keçir.
Ağlamalar 2-3 saat davam edə bilər. Qaz çıxartmaqla ağrı yüngülləşə bilir. Köp ümumiyyətlə körpənin həyatının ilk və ya ikinci həftəsində başlayır. Altıncı həftədə şiddətlənir.
Körpələrin 25%- i gündə 3 saatdan çox ağlayır. 2-3- cü ayda, bəzən də 4- cü ayda özbaşına kəsilir. Bütün körpələr təxminən 20% — 30%- i köpdən sancı çəkir. Köp səbəbi ilə əlaqəli bəzi nəzəriyyələr yaradılıb.
Ardı →

Uşaqlara yemək yedizdirmək və sevdirmək anaların ən çox çətinlik çəkdiyi prosesdir. Heç bir xəstəliyi və psixoloji problemləri olmayan uşaqlar, acıyan vaxt yeməyi asanlıqla yeyir.

Lakin bəzi uşaqlar yemək yeməyi sevmir və bütün ailə bundan əziyyət çəkir. Yəni, uşağı yedirmək üçün bütün ailə üzvləri müxtəlif oyunlar göstərməli və əziyyət çəkməli olur. 

Uşaqlara rahat yemək yedirmək üçün aşağıdakı qaydalara əməl edilməlidir:

Yeməyə bir neçə saat qalmış uşaqlara çərəzlər vermək olmaz.

Yemək saatında uşaqlar süfrəyə çağırılmalı və boşqabına ancaq yeyə biləcəyi qədər yemək qoyulmalıdır. 

Uşaq yeməyi yemirsə, onu yeməyi yeməyə israr etmək olmaz. 

Yeməyini axıra kimi bitirib yeyən uşaqlara mütləq xırda da olsa, hədiyyə verilməlidir. Bu onları sevindirir və həvəsləndirir.
Ardı →

Hər körpənin diş çıxarma yaşı bir-birindən fərqli ola bilər. Lakin məlumatlara görə körpələr təxminən ilk dişlərini 7-8 aylıq olduqları zaman çıxarır.
Körpələr ilk dişlərini çıxardıqdan sonra digərləri də çıxmağa başlayır. Körpə 1 yaşına gəldiyi zaman qabaqda 4 dənə sonra isə 2 dənə diş çıxarmış olur. 2 yaşında isə ortalama olaraq 20 diş çıxarır.

Körpələr diş çıxardıqları zaman bunu hərəkətləriylə müəyyən edir. Diş çıxaran zaman körpənin damaqlarında qaşıntı ağrı kimi şeylər olur. Körpədə bu qaşıntını və ağrını aradan qaldırmaq üçün davamlı olaraq soyuducuda saxlanmış yumuşaq içi sulu oyuncaqları gəmirməyə şərait yaratmalıyıq. Diş çıxarma ərəfəsində əsəbi, halsız daha narahat olurlar və özlərini narahat hiss edirlər. Həm də  körpələrin istilikləri də olur. Diş çıxarma zamanı hiss etdikləri qaşıntı və ağrılar körpədə yuxu problemlərinə də yol aça bilər. Yuxusuzluq problemləri olar.
Ardı →

Bu gün valideynələrin qarşısında duran ən çətin vəzifələrdən biri uşaqların yatızdırılmasıdır. Doyunca yatmayan uşaqlarda hövsələsizlik, tələskənlik, huşsuzluq, dolaşıq danışıq, öz davranışına qeyri-tənqidi münasibət, gözlərinin ovuşdurulması kimi hallar tez tez müşahidə edilir. Mütəxəssislər uşaqların yuxusnun xüsusi qayğı tələb etdiyini deyirlər.
Davamı →

Əmzik. Uşağı nə zaman əmzikdən yedizdirməli? Uşaq döş əmə bilmədikdə onu əmziklə yedizdirirlər; beləliklə, əmzik uşağa 3-4 ay davam edən ağır dövrün öhdəsindən gəlməyə kömək edir.
Əmzik taxılmış butulkadan ancaq süd və ya süd qarışığı vermək olar. Duru yeməkləri də butulkadan verən bəzi analar düzgün eləmirlər.
Ana uşağı butulkadan yedizdirdikdə buna döş verəndə olduğu kimi hazırlaşmalıdır. Əllərini təmiz yumalı, paltarını dəyişməli və ya xalat geyməlidir. Uşağı yedizdirəndən sonra çəkmək lazım deyil, çünki butulkanın üzərindəki bölgülərə görə onun içdiyi südün və ya süd qarışığının miqdarını bilmək olar.
Südü hazırlayan kimi ağzı dar, bölgülü butulkaya töküb ağzını rezin tıxacla bağlamaq lazımdır .Uşağı yedizdirənə qədər südü bədən temperaturuna yaxın qızdırmaq üçün o, içərisində ilıq su olan qaba qoyulur. Sonra tıxacı çıxarıb butulkanın ağzına ayrıca qapaqlı bankada saxlanan əmzik taxılır.

Ardı →

Hiss üzvləri hələ uşaq anadan olanda işləyir, lakin tam yox.
Gözlər
Uşaq anadan olanda ilk saatlar onun gözləri hələ tərpənmir. Bir neçə saatdan sonra gözlər birgə tərpənir, lakin uşaq hələ baxmır. Parlaq işıq mane olur, onu qıcıqlandırır və o özünü narahat hiss edir. Buna görə də yeni doğulmuş uşağın olduğu otaqda çox parlaq işıq olmamalıdır. Adətən yeni doğulmuş uşağın gözləri mavi olur. Mavi gözlü uşaqların bir qisminin gözlərində. iki yaşına qədər piqment toplanır və bunlar tündləşib qonur olur, sonralar daha da tündləşə bilər, lakin təzədən mavi olmur.
Uşaq anadan olan kimi həkim yaxud mama uşağın gözlərinə dərman tökür. Bunu uşaq doğuş yollarından keçərkən gözlərinə anadan mikrob düşməsi ehtimalına qarşı edirlər, mikrob düşmüş olsa, gözlərdə iltihab baş verə bilər yaxud uşaq kor olar.Dərman tökməklə bunun qarşısı alınır.
Uşaq anadan olandan sonra bir neçə gün gözlərinin künclərindən çoxlu ifrazat gəlir. Göz qapaqları şişməyibsə və göz almasında qızartı yoxsa, təşvişə düşmək lazım deyil, bu təzə hazırlanmış çobanyastığı dəmləməsinə batırılmış steril pambıqla gündə bir neçə dəfə silməklə keçib gedir. Pambıq əvəzinə təzə yuyulub ütülənmiş ağ parçadan da istifadə etmək olar, lakin eyni pambıq və ya parçadan iki dəfə istifadə etmək olmaz.
Gözlərə yaxşı qulluq etdikdə bir neçə gündən sonra ifrazat kəsilir.

Qulaqlar
Yeni doğulmuş uşağın qulaqları eşidir. İlk günlər uşaq telefon zənginə yaxud asta danışana hələ əhəmiyyət vermir, lakin qapını bərk örtdükdə yaxud küçədən yük maşını keçdikdə səksənir, bəzən səs-küy və bərk səs olduqda ağlayır. Uşağı bərk səsdən və səs-küydən qorumaq lazımdır.

Ardı →

Ailə üzvləri, ana özünün ilkini səbirsizliklə gözləyir; bu intizarda həm ümid, həm də təşviş vardır.
Uşaq dünyaya gəlir, o sağlamdır. Ailənin sevinci aşıb-daşır! Lakin ana körpəsini görən kimi, çox vaxt məyus olur. O, uşağının belə olacağını təsəvvür etmirdi, o, elə bilirdi ki, uşağı daha qəşəng və iri olacaqdır. O bilmirdi ki, uşağın dərisi qıpqırmızı və qırış-qırış, başı şişmiş və formasız olacaqdır. Həmçinin indi onu təşvişə salan bir çox başqa şeyləri də ağlına gətirmirdi.
Yeni doğulmuş uşaq necə olur?
Yeni doğulmuş uşağın müayinəsi nə göstərir, bu, nəyə dəlalət edir və nə etmək lazımdır? Dünyaya gəldiyi ilk günlərdə yeni doğulmuş uşağın necə olduğunu daha ətraflı nəzərdən keçirək

Davamı →