Рейтинг
+59.68

Körpəyə qulluq və analıq

37 üzv, 284 topik

Körpənizi yatıraraq yedirməyin

Bəzi analar körpəni qucaqlarına almaq əvəzinə, arxasına yastıq qoyaraq və ya yatıraraq yemək verirlər ki, onun sağ-solu kirlənməsin. Lakin bu cür yedirmə üsulu körpənin boğulmasına səbəb olur. Böyüklərin hər hansı qidanı yatdığı yerdə yeməsi mümkün olmadığı kimi, körpənin də bu cür qidalanması mümkün deyil. Belə hallarda körpələr ağciyərlərinə qida qaçması nəticəsində zökəm olurlar. Çünki ana südündən başqa uşağa verilən bütün qidalar hökmən sterilizə edilməlidir. Hər hansı bir qida maddəsinin sterilizə olunmadan ağciyərlərə qaçması bir çox infeksion xəstəliklərin meydana gəlməsinə səbəb olur.
Bəzən körpələr nəfəs borularına qida getməsi nəticəsində ölümlə də üzləşirlər. Ən təhlükəlisi isə budur ki, belə hallar çox ani olaraq baş verir. Belə hallarda nə ananın, nə də həkimin yardımı körpənin köməyinə çatmır. Ona görə də körpəyə yemək yedirərkən tənbəllik etmək olmaz.
Bəzənsə körpə özünü uzanmış vəziyyətdən xilas etmək üçün ağzına qoyulan qidaları saxlayaraq udmur və ya ağzından çıxarır. Əslində o bu addımı boğulmamaq üçün atır


Davamı →

Tər suluqları və bişməcələr

Kiçik yaşlı uşaqların dərisinə kifayət qədər və düzgün qulluq etmədikdə dəridə tər suluqları və bişməcələr kimi iltihabi səpgilər əmələ gəlir.

Tər suluqları kiçik şəffaf suluqlar şəklində olur. Bişməcələrdən fərqli olaraq tər suluqları təkcə qurşaqdan aşağı deyil, həm də qulaq arxalarında, qoltuq altlarında, bir sözlə, tər vəziləri yerləşdiyi nahiyələrdə rast gəlinir.

Tər suluqlarının əmələgəlmə səbəbi uşağı həddən-ziyadə bürümək və ya yüksək qızdırma nəticəsində onun tərləməsidir. Sonradan irinciklərin əmələ gəlməməsi üçün tər suluqlarının müalicəsinə mümkün qədər tez başlamaq lazımdır. Tər suluqlarını başlanğıc dövrdə müalicə etmək çox asan başa gəlir. Bunun üçün uşaq kalium-permanqanat məhlulu (“marqantsovka”) ilə bir neçə dəfə vanna qəbul etdikdən sonra onun dərisini uşaq tozu (“prisıpka”) ilə sürtmək lazımdır.

Körpələrin dərisi hələ çox qurudur, çünki tər vəziləri kifayət qədər inkişaf etmiş olmur. Buna görə də onların dərisində büküş yerlərində tez-tez bişməcələr əmələ gəlir — dəri çatlayır, qızarır və qıcıqlanır. Əksər hallarda onlar xüsusilə qasıq və sağrılararası büküşlərdə, bəzən isə bədənin digər hissələrində də əmələ gəlirlər. Pis qulluq və eləcə də körpənin alt paltarı və geyimi üçün istifadə olunan yuyucu maddələrə yaranan allergiya – bişməcələrin əsas səbəblərindəndir. Vaxtında müalicə tədbirləri görülməsə, bunlar açıq yaralara (xoralara) keçə bilər.
Ardı →

Körpələrin inkişaf mərhələləri

Körpələrdə yuxu rejimiAnalar körpələrinin doğumundan dərhal sonra onların inkişaflarını böyük bir həyəcanla izləməyə başlayırlar, öz körpələrinin inkişafını  ətraflarındakı digər körpələrinkilə müqayisə edirlər.  Körpənin inkişafının sağlam olduğundan əmin olmaq istəyirlər.  Ancaq bilmək lazımdır ki,  hər körpənin bəzi ümumi normalar  istisna olmaqla öz təbiətinə uyğun bir inkişaf sürəti olur. Həmçinin qeyd edək ki,  inkişaf sürətləri qız və oğlanlar üçün fərqlidir. Ümumiyyətlə körpələrin inkişaf dövrlərini aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar:


Doğumdan sonrakı ilk aylar:

Yeni doğan bir körpənin inkişafı çox sürətli gedir. Az qala ilk iki həftədən sonra körpənizin üzünüzə maraq ilə baxdığını görərsiniz. 6-cı həftəsində  körpəniz artıq sizi tanımağa və sizə gülümsəməyə başlayacaq. Eyni zamanda artıq körpənizin ağlama səbəblərini başa düşə biləcəksiniz. Məsələn, acmaq ağlaması ilə yuxusunun gəldiyini xəbər verən ağlamanı bir-birindən fərqləndircəksiniz.


Ardı →

Körpələrdə yuxu rejimi sağlamlığın açarıdır

Körpə böyüdən ailələrin yaşadığı ən əhəmiyyətli problemlərdən biri, körpələrinin uzun müddət qaydaya düşməyən gecə yuxularıdır. Dilimizə yerləşən «Körpələr kimi yatmaq» deyiminə qarşı, körpələrin dərin və kəsilməz bir gecə yuxusuna getmələri ana atalar üçün çox vaxt xəyaldan o tərəfə keçmir.
 
 
Uşaq saat 22.00 'də ən dərin yuxusunda olmalıdır! Uşaqların yuxuya olan ehtiyacları və yuxu müddətləri böyümə dövrlərinə görə dəyişər. Yeni doğulan dövr, ən çox yuxuya ehtiyacı olan dövrdür. Yeni doğulan körpənin yuxusu 18-20 saata qədər çata bilər. Böyüdükcə qavrama hissi inkişaf edən uşağın, yuxu müddəti də qısalacaqtır. Böyümə hormonu saat 22.00 ətrafında ən yüksək səviyyələrə çatacaq. Bu səbəblə uşaq hansı yaşda olursa olsun, bu saatlarda dərin yuxuda olmalıdır.Körpələrdə yuxu rejimi sağlam inkişafın açarıdır 
 
Ardı →

Yenidoğulmuş körpənin tənəffüsü, nəbzi və hərarəti

Fizioloji yetkin uşaq anadan olandan bir dəqiqə sonra qışqıraraq ilk dəfə nəfəs alır.

Əgər diri doğulmuş uşaq (ürək döyünməsi eşidilən) tənəffüs etmirsə və ya tək-tək ardıcıl olmayan tənəffüs hərəkətləri edirsə, bu asfiksiyanı, boğulmanı göstərir.

Əksər hallarda asfiksiyanı müxtəlif yollarla aradan götürmək mümkün olur. Lakin onun nəticələri olaraq tənəffüs və qan dövranı pozğunluqları əmələ gələ bilər. Asfiksiya ilə doğulan bütün uşaqlar ciddi həkim müayinəsindən keçməlidirlər.

Anadan olandan 20 dəqiqə sonra körpənin bədən hərarəti 380C-yə qədər qalxır, sonra tədricən 36,70C-yə qədər enir. Bəzi uşaqlarda 6 ayına qədər bədən hərarəti 37,50C olur. Bu zaman digər xəstəlik əlamətləri yoxdursa, bu barədə narahat olmağa dəyməz. Bu hal körpələrin zəif termorequlyasiyasının nəticəsidir.
Ardı →

Uşaqlar niyə ağlayır?

İlk günlərdən analar uşağın niyə ağladığını başa düşməyə çalışırlar. Bu o qədər də çətin deyil, çünki ana körpəsinin verdiyi siqnalları başa düşmək məharətinə malikdir. Uşaqdan gələn bütün siqnallara reaksiya vermək lazımdır.

Əvvəllər bizi əmin edirdilər ki, uşağın hər dəfə ağlamasına, özünü «pis aparmasına» fikir vermək vacib deyil. Ancaq yeni doğulmuş özünü «pis apara» bilməz və ağlamaq onun üçün xarici mühitlə yeganə təmas vasitəsidir.

Ağlamasına məhəl qoyulmayan uşaq «yaxşı» uşağa çevrilmir, o sadəcə onu başa düşməyəcəkləri və tələbatını ödəməyəcəkləri ilə barışaraq sakitləşir. Lakin problem həll olunmamış qalır. Ağlama körpənin yaşaması və inkişafı üçün əhəmiyyətli əlaqə vasitəsidir. Valideynlər! Körpənizin ağlamasına biganə qalmayın. Ağlamaya verilən reaksiya ana və uşaq arasında yaranan sıx ünsiyyətin ilk pilləsidir.

Beləliklə, uşaq niyə ağlayır?
— əgər o acdırsa — şiddətli ağlamağa keçən qəfləti qışqırıq. Onu əmzik və ya bir neçə qurtum su sakitləşdirmirsə, körpəni yedizdirmək lazımdır. Körpənin sakitliyi onun rejim prinsiplərindən qat-qat üstündür;
Ardı →

Körpə uşaqlarda yuxunun boy atmasına müsbət təsiri

Alimlər yuxu ilə körpə uşaqların boy atması arasında əlaqəni olduğunu müəyyən ediblər. Belə ki, Oslo Universitetinin alimləri uşaqların əsasən yuxuda böyudüklərini sübut ediblər. Əlbəttə bu proses gündüzlərdə baş verir, ancaq gecə böyümə tempi gündüzünkündən 43 faiz artıqdır.

Amerikalı alimlər isə normadan artıq yatan uşaqlarda 1 sm-ə qədər boy artımı müşahidə edilə biləcəyini deyirlər.

Eksperimentlər daha bir maraqlı nəticəni üzə çıxarıb. Sən demə, qız uşaqları oğlanlardan daha tez böyüyürlər. Mütəxəssislərin fikrincə, yuxuda böyümə hormonu istehsalı artır.

Yuxunun daha bir müsbət cəhəti isə immun sisteminin möhkəmlənməsidir. Bunun üçün də uşaqlara həm boy atmaq, həm də immun sistemini möhkəmləndirmək üçün kifayət qədər yatmaq vacibdir
Davamı →

Körpələrin yatızdırılması

Göz kontaktı 
Yatmazdan əvvəl ən son gördüyünüz iş körpəni azdırmaqdır. Gözlərinə uzun müddət baxmaq uşağın oyanmasına səbəb olur. Buna görə də uşağı yatırarkən göz kontaktından uzaqd durmağa çalışın. 

İlıq duş 
İlıq su və yumşaq süngər kimi rahatlatmaz ki? Yuxu saatlarından əvvəl çimizdirilən uşaq daha yaxşı yatır. 

Birlikdə yatmaq 
Aparılan araşdırmalara görə valideyləri ilə birlikdə yatan uşaqlarda özgüvən daha yüksək və daha az narahatlığa rast gəlinib. Birlikdə yatmasanız da, beşiyi yatağa yaxın qoyun. Eyni yataqda kiçik uşaqla birlikdə yatmaq təhlükəli ola bilər. 

Gecə qidalanma 
Əgər körpə gecə acdığı üçün oyanırsa, onu yedirmək yatırmağa kömək edə bilər. Acdığı üçün oyandığını gözləmək yerinə, yatmazdan əvvəl onu yaxşıca yedirin. Bəzi araşdırmalar göstərib ki, gecə yaxşı yeyən uşağın qarnı tox olduğu üçün daha yaxşı yaxşı yatır. 

Rahat yataq 
Yatağın içindəki əlavə hər şeyi çıxarın. Ədyal, oyuncaqlar, hətta yatağın kənarındakı qoruyucu da uşağın boğulmasına səbəb ola bilər. Yataq sərt olmamalıdır. 
Ardı →

Yeni doğulan uşaqlarda yaddaşın inkişafı

Yeni doğulmuş uşaq hələ ana bətnində ikən hər şeyi eşidir və yadda saxlamağı bacarır. O, anasının səsini tez tanıyır, onun ürək döyüntüsünü eşitdikdə sakitləşir.

Həyatının birinci ilində uşağın yaddaşı daha məhsuldar olduğundan bu dövrdən yaxşı istifadə olunmalıdır. Belə ki, kiçik şerlər, uşaq mahnıları oxumaqla körpənin söz ehtiyatını zənginləşdirmək lazımdır.

3 aylıq dövründə uşaq əşyaları tanımağa başlayır. Əvvəllər gördüyü əşyaları görmədiklərindən ayırd edə bilir. Amma körpənin gözü önündən itən hər şey onun üçün həmişəlik itki sayılır. Məsələn, əlindəki oyuncağın döşəməyə düşməsini uşaq həmişəlik yox olmuş kimi qavrayır.

Bu hal eynilə anaya da aiddir. Anası ilə birlikdə olanda o, özünü çox xoşbəxt hiss edirsə, ana başqa otağa keçən kimi körpə ağlamağa başlayır. Çünki o elə bilir ki, anası bir daha qayıtmayacaq. Ona görə də uşağın səsinə səs vermək, uzaqdan da olsa, onu danışdırmaq lazımdır ki, uşaq anasının yaxında olduğunu başa düşsün.

Belə olduqda uşaqda ilk məntiqi vərdişlər formalaşır: anamı görmürəm – deməli, o yoxdur? Amma səsini eşidirəm – deməli, o var. 
Körpənizlə gizlənpaç oynayın. Üzünüzü dəsmal və ya əlinizlə bağlayıb uşağın adını çağıraraq, ya da hər hansı bir səs çıxararaq üzünüzü açın. 

Belə oyunları uşaqlar çox xoşlayırlar. Onlar belə əyləncəli oyunlardan həm çoxlu müsbət enerji alırlar, həm də göz qabağından itən şeyin həmişəlik itmədiyini anlamağa başlayırlar.


Ardı →

Uşaqların intellektual səviyyəsini artıran qidalar

İntellektuallar dedikdə öz yazı və danışıq qabiliyyəti ilə fərqlənən, məsğul olduqları kompitentlik sahəsindən kənara çıxan, ictimai və digər vacib sahələrdə özlərini sübut edən şəxslər başa düşülür. Onların uğuru yaşadıqları cəmiyyətin göstəricilərinə əsaslanaraq özünü təsdiqləndirmək qabiliyyəti ilə bağlı olur.

Uşaqlar bizim gələcəyimiz olduğundan onların intellektual, hərtərəfli ekspert formada inkişafı, milli-mənəvi dəyərlərə malik bir şəxs kimi formalaşması, vətəninə, elinə, obasına, torpağına bağlılığı və sədaqəti, vətənpərvər olması hamımızın arzusudur. 

Bu arzuya çatmaq üçün isə onlardan sadəcə sağlamlıqlarına və təhsillərinə ciddi fikir vermək tələb olunur. Sağlamlığın, təhsilin və intellekt səviyyəsinin yüksək olması üçün onlar sağlam mühitdə yaşamalı, sağlam həyat tərzində düzgün qidalanmalıdırlar. Müxtəlif mənbələrdə olan məlumatlara görə tərkibində vitaminlər, minerallar, karbohidratlar və s. orqanizim üçün faydalı olan qidalar beyinin normal fəaliyyətinə və intellekt səviyyəsinə müsbət təsir edir.

Appetite jurnalının araşdırmalarına əsasən saqqız yaddaşı möhkəmləndirir. Beyinə gedən qanı artırır. Ağız və diş sağlığı üçün əvəzolunmaz vasitədir. Həkimlər də uşağın intellektual inkişafına müsbət təsir göstərən 10 məhsulun adlarını açıqlayıbalr. Bu məhsullara qızılbalıq, yumurta, yerfındığı, kəpəkli taxıl məhsulları, yulaf, giləmeyvələr, paxlalılar, müxtəlif rənglərdə olan tərəvəzlər, süd və qatıq aid ediblər.


Ardı →