Şokolad parçasının orqanizmin tonusunu qaldırdığını və əhval-ruhiyyəsinin yüksəltdiyini çoxları bilir. Lakin onu ehtiyatla seçmək lazımdır. Belə ki, heç də bütün şokoladlar xeyirli deyil.

Şokolad nədir?

Şokolad - kakao-yağı əsasında hazırlanan qənnadı məmulatıdır. Kakao-poroşok deyil, məhz yağ şokolada ətir və dad verir. Şokoladın b.e.ə. Meksika körfəzi sahillərində yaranması hesab edilir. Orada yaşayan hindu tayfaları yabanı bitən kakao ağaclarını yetişdirməyə başlamış və sonra onun məhsulundan içki hazırlamağa başlamışlar. Bu içki olduqca acı olurdu, üstəlik ona bir sıra ədviyyatlar da əlavə olunurdu. Bunu təsdiq edən faktlardan biri də Mərkəzi Amerikada aparılan qazıntılar zamanı tapılan, içrəsində şokolad hazırlanması güman edilən qab olmuşdur.

Müasir şokoladın tərkibinə daxil olanlar 4 əsas komponentdən ibarət olmalıdır: kakao yağı, kakao tozu, şəkər tozu, lesitin.

Bahalı növlərində daha çox yağ olur. Şokoladın tərkibində marixuana və kofeinin təsirini xatırladan maddələr var. Təəccüblü deyil ki, o, əhval-ruhiyyəni yüksəldir və ondan imtina etmək çətindir. Lakin yadda saxlayın ki, uşaqların həddindən artıq şokolad qəbul etməsi yolverilməzdir.

Alimlər aşkar etmişlər ki, şokoladın tərkibindəki bəzi komponentlər şəkərlə birlikdə ağrını azaltmaq qabiliyyətinə malikdirlər. Onun tərkibində flavonoidlərlə var ki, onlara üzümdə, çaxırda rast gəlinir: ürək və damarlar üçün faydalıdır.

Şokoladın tərkibində olan teobromin bir çox heyvanlar üçün zəhərlidir. İtlər, pişiklər, xüsusilə atlar və tutuquşular buna daha həssasdırlar. İnsanın teobromindən zəhərlənməsi baş vermir, çünki o orqanizmdə tez metobolizm olur.

Şokoladın tərkibində kakao tozu nə qədər çox olarsa, o bir o qədər ətirli, acı olar və bu cür şokolad daha yüksək qiymətləndirilir.
Tünd şokolad damarların elastikliyini artıran hüceyrələrin fəaliyyəti üçün vacibdir.

Şokoladın aşağıdakı növlərinə təsadüf edilir:

Desert üçün şokolad, acı-şirin şokolad , adi şokolad, ağ şokolad, qənnadı plitkaları, şirin plitka, diabetik şokolad. Sonuncunun tərkibində mannit, ksilit, sorbit olur.
Hər bir məhsulun qablaşdırılması üzərində onun tərkibindəki bütün komponentlərin tam siyahısı olmalıdır.

Düzgün qaydada hazırlanmış şokolad saxtadan nə ilə fərqlənir?

Həqiqi şokolad sınır və dartılmır. Əgər şokoladın kiçik bir parçasını ağıza qoysaq, o ani olaraq əriyəcək. Çünki kakao yağı +32 dərəcə temperaturda əriyir. Lakin şokolada kakao yağı əvəzinə digər yağlar qatılırsa, bu zaman fərqli hal müşahidə olunur. Şokolad plitkasını ələ götürməklə deformasiya olduğunu və ya üzərində olan ərimə izlərini təyin etmək olar.

Şokoladın tərkibindəki kakao 50%-dən artıq olduqda onu acı, 40%-dən çox olduqda isə qara adlandırırlar. Südlü şokoladın tərkibində 35-40% kakao və təbii vanilin miqdarı kifayət qədər olduqda yaxşı hesab olunur.

Görünüşünə görə rəngi həmcins, üzəri hamar və parlaq olmalıdır. Etiketində məhsul haqqında informasiya (tərkib, kütlə, istehsalçının ünvanı və s.) dövlət dilində yazılmalıdır.

Şokoladın qiyməti də əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdən sayılır. Belə ki, onun qiyməti digər firmaların anoloji məhsullarının qiymətindən çox ucuzdursa və tərkibi də yazılmayıbsa, belə məhsulun keyfiyyətinə inanmaq çətindir.

Konservantlar isə şokoladın tərkibinin 5%-ə qədəri miqdarında ola bilər. Bütün konservantların adları (sorbin turşusu, kalsium sorbit və digərləri) məhsulun etiketində göstərilməlidir. Əgər bütün bunların əvəzinə «əlavələr» sözü yazılırsa, o zaman ehtiyatlı olun.

İstehsal tarixini və realizasiyanı yoxlamaq: xarici istehsalçılar il ərzində istifadəyə təminat verirlər. Yerli istehsalçıların çoxu isə 3-6 ay ərzində istifadə etməyi məsləhət görürlər. Şokolad-zərif məhsuldur, o digər qoxuları yox edir, öz ətrini də tez itirir, havanın temperaturuna və nəmliyinə qarşı çox həssasdır. Soyuducuda uzun müddət saxladıqda üzəri ağ ərplə örtülmüş olur.

AB ölkələrində qəbul edilən şokoladın üçdə biri Britaniyalıların payına düşür. Belə ki, onlar ötən il rekord həddə şokolad qəbul etmişlər – hər insanın payına 24 funt düşmüşdür ki, bu da bütün şokolad bazarının 30%-ni təşkil edir.

Maraqlı: 1674-cü ildə Vyanada Yepiskop İoann maye şokolad qəbul etməyi günah hesab etmiş, onu ehtirasları gücləndirən vasitə adlandırmışdır. Təxminən həmin vaxtlar isə Almaniyada şokoladı apteklərdən ümumi qüvvətləndirici vasitə kimi alırdılar.

Müəllif: Səmədzadə Aytən
Mənbə: İqtisadiyyat qəzeti