Sirkənin müəyyən növləri tonlarla dərmanı əvəz edə bilər.

Sirkənin tərkibində qocalmanın qarşısını alan antioksidantlar var. O, həmçinin xərçəng xəstəliklərini və beynin degenerativ pozğunluğunu önləyir. Bundan başqa, sirkənin iltihab əleyhinə təsiri də var. O, diabetin orqanizmə təsirini azaldır.  Sirkə qəbul edərkən ürək-damar sisteminin vəziyyəti yaxşılaşır, qan təzyiqi aşağı düşür.

Belə məlumatlar da var ki, sirkə idmançılara ağır fiziki yükdən sonra bərpa olunmağa kömək edir. İnsan hər gün sirkə istifadə edərsə, onun iştahı azalır və təbii ki, artıq çəkidən azad olmaq istəyənlər üçün dəyərli ərzaqdır.

Alimlər deyirlər ki, hər gün 1-2 qaşıq sirkə qəbul etməklə orqanizmdəki «yaxşı» xolesterinin qədərini artırmaq olar. Onlar bunu 120 nəfər könüllünün üzərində təcrübə keçəndən sonra isbat ediblər. Onların yarısına sirkə, qalanına isə plasebo verirdilər. Təcrübə ümumilikdə 2 ay çəkdi.

Məlum oldu ki, sirkə qəbul edən insanlarda yüksək sıxlıqlı lipoproteinlər — «yaxşı» xolesterin — çoxalıb. Yeri gəlmişkən, alma sirkəsi artrit və podaqra xəstəliyndə də effektlidir: qanda şəkəri, iştahı azaldır, yağların metabolizmini sürətləndirir.

 

Davamı →

Üzüm və meyvə şirəsi acıyanda tərkibində spirt əmələ gəlir. Onu ayırmaq üçün alınan xammalı distillə edirlər. Spirtin qaynama temperaturu mayenin başqa tərkib hissələrinin qaynama temperaturuna nisbətən az olduğundan o daha tez buxarlanır. Ona görə də buxar soyuyarkən kondensasiya nəticəsində spirt alınır. Deməliyik ki, birinci emal nəticəsində təmiz spirt alınmır. Onu bir neçə dəfə distillə etmək lazım gəlir. Bunun üçün xüsusi aparat mövcuddur.
Mürəkkəb çoxkublu distillə aparatını ilk dəfə 1817-ci ildə Pistorius təklif edib. Onun distillə prinsipi sonralar başqa tədqiqatçılar tərəfindən xeyli təkmilləşdirilib.
Ardı →

Saqqız xüsusi kulinar məmulatı olub, əsasını yeyilməyən elastik maddə təşkil edir. Tərkibində müxtəlif tamlı və ətirli əlavələr vardır. Bunlara şəkər pudrası, limon turşusu, mentol, portağal və s. göstərə bilərik. Ümumi və xüsusi təyinatlı (validollu, ksilitli, sorbitli, kariesə qarşı profilaktik, nikotinə qarşı və s.) olur. İstifadəsi zamanı saqqız demək olar ki, heç vaxt kiçilməyərək əvvəlki həcmində qalır, lakin tərkibindəki tamı və ətri müəyyən vaxtdan sonra itir və atılır.

İqtisadi İnkişaf Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi Dövlət Xidməti vətəndaşlara saqqız alarkən diqqətli olmağı məsləhət bilir. Hər bir istehlakçı saqqız alarkən onun qutusunu nəzərdən keçirməlidir. Bilin ki, saqqız qutusunun üzərində olan şəkili əllə sürtərkən silinməməlidir. Saqqız görünüşcə təmiz olmalı, üzərində heç bir ləkəyə rast gəlinməməlidir.
Ardı →

Balın  spesifik iyi və xoş  dadı olmalıdır. Əgər o, həddindən artıq ağdırsa, onun qənddən hazırlanmasına şübhə ola bilər. Əgər o, tünddürsə, süni də ola bilər. Əgər balın rəngi tünd, ətiri zəif, karamel dadı verirsə, deməli, əridilmişdir. 200S və yüksək temperaturda bal qaşığa sap kimi sarınmış olur. Əgər bal çox durudursa, onda deməli, hələ tam yetkin deyil, tərkibində su çoxdur. Belə bal qaşığa sarılmayacaq, qaşıqdan axacaq. Əgər bal qışda maye halında olarsa, onda güman etmək olar ki, o, odda əridilib.

Səthində köpüyün olması, turşməzə iy və yanmış dad balda qıcqırma nın əlamətlərini göstərir.
Yadda saxlamaq lazımdır ki, yol qırağında satılan balın tərkibində qurğuşun və digər zərərli maddələr ola bilər ki, bunlar bitkilərə tullantı qazlarından düşmüş olur. Yüksək temperatur və birbaşa düşən günəş şüaları bala məhvedici təsir göstərir.
Balın kəskin iyli yerlərdə (balıq, pendir, turşuyyat) saxlandıqda həmin qoxunu özünə çəkir.

Balın kimyəvi tərkibindəki faydalı maddələr onun mənbəyi ilə, yetkinliyi və ilin mövsümü ilə  əlaqədar dəyişə bilər.
Balın tərkibində qlükoza, fruktoza, saxaroza, su, zülali maddələr, azotlu maddələr, fermentlər, fermentlər, üzvi turşular, 30 adda mineral maddələr, vitaminlər (B1,B2, B3, B5, E, K, C) müşahidə olunur.
Balın zəngin kimyəvi tərkibi onu tamamilə müxtəlif, bir-birindən fərqli xəstəliklər zamanı ən qiymətli müalicə vasitəsi kimi müvəffəqiyyətlə işlətməyə imkan verir.

Hazırladı: S. Aytən
Mənbə: İqtisadiyyat qəzeti
Davamı →

Qarğıdalı yağı çox işlədilən və ucuz yağlar içərisində ən xeyirlisidir. O, mineral maddələrlə, kalium, fosfor, kalsium, maqnezium duzları ilə zəngindir. Bundan əlavə, onun tərkibinə doymamış yağ turşuları omeqa-6 və omeqa-3 daxildir. E vitamini isə onun tərkibində zeytun yağına nisbətən 10 dəfə çoxdur. Qarğıdalı yağı əzələləri möhkəmləndirir, orqanizmin müqavimətini artırır. O, bişirilərkən kanserogenlər əmələ gətirmir, köpüklənmir və yanmır. Bu baxımdan ətin, balığın, tərəvəzlərin qızardılması və pörtlədilməsi üçün yararlıdır.
Ardı →

Qədim Yunan əfsanələrinə görə, Poseydon və Afina Attika şəhərlərindən birinə öz adını vermək uğrunda mübarizə aparırdılar. Paseydon üç dişli çomağını yerə vuraraq qayada duzlu bulaq yaratdı. Afina isə nizəsini cansız daşlara vuraraq orada zeytun ağacı yetişdirdi. 12 Olimpiya allahı Zevsin qızını alqışladı və şəhər onun şərəfinə Afina adlandırıldı. Beləliklə, həmin dövrdən başlayaraq zeytun ağacları yarandı və artmaqda davam etdi. İnsanlar da artıq 3 min ildən çoxdur ki, zeytunu ləzzətlə yeyir və onun tumlarından alınan yağdan bir çox məqsədlər üçün istifadə edirlər.
Davamı →

Ulu Tanrının xəlq etdiyi bəndələrinə töhfələri arasında duz və çörək xüsusi yer tutur və müqəddəslik nümunəsi sayılır. Xörək duzu bəşər övladına çox qədimlərdən məlumdur. İnsanın onunla tanışlığının tarixi yeddi min ildən çoxdur. Dünyanın ədəbi abidələrindən hesab olunan "İliada«nın və „Odisseya“nın müəllifi, qədim yunan şairi Homer duzu müqəddəs substansiya, yəni, bütün cisimlərin və hadisələrin ilk əsasını təşkil edən maddə adlandırmışdır.
Qədim yunan filosofu Platon isə demişdir ki, duz allahların xüsusi qiymətləndirdiyi maddədir. Duza dini mərasimlərdə, ayrı-ayrı şəxslər və dövlətlər arasında müqavilələr bağlanan zaman xüsusi önəm verilmişdir. Bu kimi hallar bütün dövrlərdə və ölkələrdə baş verdiyindən onları bütün bəşəriyyət üçün ümumi sayılan ənənələr hesab etmək olar.
Ardı →

Avstraliya aborigenləri pandan palmasından torbalar və çantalar toxuyurlar. Bunlar bəzən elə sıx toxunur ki, hətta suyu da buraxmır. Toxunma kisələr məişətdə ərzaq məhsullarını və başqa əşyaları saxlamaq və daşımaq üçün istifadə edilir. Məsələn, iri kisələrə 12-15 kiloqram yams yığmaq mümkündür.
Sadə tutumlar sayılan səbətlərin yaradılması insanın ilk məişət müvəffəqiyyətlərindən idi. Bu Daş dövrünə aiddir. Tutumlar bitki      budaqlarından, yarpaqlarından, qabıqlarından toxunurdu. İbtidai insan təbiətdə heyvan kimi qida axtarıb yeməkdən yeni tipli qida əldə etmə dövrünə, yəni yığıcılıq dövrünə keçərkən toxunma səbətlər yaranırdı.

Ardı →

Qara istiotun vətəni Cənubi Hindistandır. Hazırda o Hindistan, İndoneziya, Tailand, Şri-Lanka və Malayziyada becərilir.
Darçın kol bitkisidir və vətəni Şri-Lankadır. Hindistanda, Çində, İndoneziyada, Malayziyada, Braziliyada da əkilib becərilir.
Mixəyin vətəni Molukk adalarıdır. Hazırda isə bu ədviyyatın əsas istehsalı (təqribən 90 faizi) Tanzaniya, Zanzibar və Pemba adalarının payına düşür. Hindistanda və Şri-Lankada da müəyyən miqdar məhsul yığılır.Mixək bizim eradan əvvəl IV əsrdə misirlilərə, bir əsr sonra isə çinlilərə məlum olub. Bizim eradan əvvəl (206-220-ci illər) saray adamları Çin imperatorunun qəbuluna gedərkən ağızları xoş qoxu versin deyə mixək çeynəyirdilər.

Ardı →

Ədviyyatlar deyəndə bitkilərdən hasil edilmiş, müxtəlif yeməklərə — xörəklərə, şorabalara, şərbətlərə əlavə edilən özünəməxsus yeyinti maddələri nəzərdə tutulur. Ədviyyatlar hazırlanan bitkilər dünyanın əksər ölkələrində, ağaclar isə tropik ölkələrdə bitir. Ədviyyatlar emal yolu ilə bitkilərin yarpağından,  toxumundan,  meyvəsindən, qabığından, kökündən alınır. Çox hallarda tər bitki özü elə ədviyyat rolunu oynayır.
Ədviyyatlar tünd, şirin, turş, kəskin, acı və sairə xüsusiyyətlərə malikdir. Ümumiyyətlə, 100-dən çox ədviyyat mövcuddur. Keçmiş Sovetlər məkanında, o cümlədən Azərbaycanda ən çox tanınmış ədviyyatlar zəfəran, istiot, darçın, sarıkök, zəncəfil, hil, vanil, cövüz, mixəkdir.
Ədviyyatlardan istifadə olunmasının tarixi beş min ildən çoxdur. Çin, Hindistan, Şri-Lanka, İndoneziya kimi ölkələr ədviyyatın beşiyi sayılır.

Ardı →