Рейтинг
+34.55

Fəlsəfə

63 üzv, 248 topik

Homolar niyə danışmağa başladılar?

Nitq qədim insanların nəyinə lazım idi və danışıq qabiliyyətinin yaranma prosesi barədə elmə nə məlumdur? Bir kommunikasiya sistemi kimi, nitqin meydana çıxmasını danışmaq bacarığı və dilin (ya da dillərin) yaranması mərhələlərinə bölmək mümkün deyil. Hər şeydən əvvəl bu təkamül prosesi ilə bağlıdır: təkamül daima, amma yavaş-yavaş, demək olar ki, hissolunmayacaq şəkildə gedir və yüz min, milyon illər ərzində nəhəng dəyişikliklər üst-üstə yığılır.

Davamı →

Homotetiya qanunu

Vikipediya
– Nina, sizdə lülə iki əlliyədi?
Qabaqkı masada oturan adamın xırıltılı səsi bayaqdan mənə tanış gəlir. Üzü o yana olduğundan sifəti yaxşı görünmür. Əl telefonunda nömrələri aşağı-yuxarı darayıb inadla nəsə axtarır, kiminsə adının üstündə dayanır, vaxtın gecliyindən, ya nədənsə yığmağa cürət eləmir, çox götür-qoydan sonra nəhayət yığır, çağırsa da götürən olmur, pivə bokalını götürüb hirslə başına çəkir, sonra yenə nəsə axtarır...

Davamı →

Posthəqiqət dünyasında sağ qalma

“TƏNQİDİ DÜŞÜNCƏ”NİN TƏRKİB HİSSƏLƏRİ
Təsəvvür edin ki, hansısa reportaja baxırsınız və nəsə bir xəbər eşidirsiniz. Hətta sizə həqiqətəuyğun təsir bağışlasa belə, ona güvənmək olarmı? Xəbərin dəyərini anlamaqdan ötrü düşünməyə və suallar verməyə başlayın. Məsələn, həmin xəbəri verən insanların onu həqiqətən bilməsi mümkündürmü? Onlar nə qədər səriştəlidirlər və hadisə anında harda olublar? Jurnalist onları yanlış anlamış ola bilərmi? Sizə hadisənin özünü, yoxsa interpretasiyasını təqdim edirlər – loru dildə desək, haqlı kimdir, təqsirkar kim?

Davamı →

Millilik ya bəşərilik – Kosmopolitanizmin tənqidi

İkinci Qarabağ müharibəsi ərəfəsində vacib məqamlardan biri də cəmiyyətimizin iki fərqli düşüncədə qərarlaşması oldu. Əksəriyyətin dəstəklədiyi milli maraqların ön plana çıxdığı və müharibəyə haqq qazandıran millətçi mövqe və azlıqda olmasına baxmayaraq səsi kifayət qədər gur çıxan müharibə əleyhdarı, bəşəri dəyərlərə əsaslandığını iddia edən passifist mövqe.
Bu yazının əsas məqsədi mövcud beynəlxaq münasibətlər gerçəkliyində bu iki mövqenin adekvatlığını müzakirə etməkdir. Beynəlxalq münasibətlərin işığında bu iki mövqedən hansının daha ağlabatan olması problemi aydınlaşdırılmağa çalışılacaq.

Davamı →

Təfəkkürün tərəkəməsi

Azərbaycan dilində tərəkəmə sözü var. Bu ifadəni köçəri heyvandarlıqla məşğul olan insanlara deyirlər. Bir də “Tərəkəmə” adında folklor nümunəmiz mövcuddur. Yaxşı, şıdırğı oynamalı havadır.
Girişdə qeyd etdiklərimdən belə qənaət gətirdim ki, madam tərəkəmə dolayısı ilə yerdəyişmə mənasını verir, o zaman təfəkkürün də tərəkəməsi var. Yəni, insan sabit fikrində qalmır. Onun üçün hansı mövqe səmərəlidirsə, elə çıxış edir. Eyni ilə dağıdıcı müxalifət nümayədələri kimi. Bu gün maraqlarına uyğun gəlirsə terrorçuları dəstəkləyir, sabah müttəfiq adlandırdıqları qüvvələri söyüb təhqir edirlər.

Davamı →

Göydələn mağaralar

XX yüzilliyin sonlarına doğru, elmi-texniki tərəqqinin artan uğurları fonunda yaxın onilliklərlə bağlı optimist hesablamalar xeyli artmışdı. Bir çoxları dəhşətli dərəcədə utopik görünsə də, ümid edirdilər ki, həmin uğurlar təfəkkürlərdə də ciddi inqilaba, köklü dəyişikliklərə gətirib çıxaracaq; dünya əsrlərdir əlbəyaxa olduğu əksər problemləri böyük ölçüdə həll edəcək. Məsələn, despotik rejimlər tarix səhnəsindən sürətlə silinməyə başlayacaq, demokratiyanın sərhədləri genişlənəcək, terrorçuluq və separatizm kimi meyllər kəskin azalacaq.

Davamı →

Mənəvi borc

Mənəvi borc və vicdan insanın daxili hisləridir. İnsanın cəmiyyət, kollektiv və özü qarşısında mənəvi borcu vardır. Mənəvi dəyərlərə sahib olmaq çox vacibdir. Bu baxımdan əxlaqın rolu əvəzedilməzdir. Əxlaq insanlar arasındakı münasibətləri tənzimləyir. Mənəvi borc müəyyən şərtlərə tabe olmur, ona hər zaman əməl edilməlidir. Onu təkcə yaxınlarına qarşı deyil, bütün insanlarla münasibətdə əsas tutmaq lazımdır. Mənəvi borc şəraitdən, zamandan, milliyyətdən, şəxsiyyətdən və yerindən asılı olmayıb universal xarakter daşıyır.

Davamı →

Blasfemiya nədir

Bu yazı bir neçə il qabaq yazılıb, ilk dəfə «Alma” qəzetində çap olunub. Dindar işləyənlərin „Alma” qəzetini bağlatdırdığı bir vaxtda, bu yazımın yenidən oxunmasını istədim.
Müəllifdən
“Blasfemiya”nın qədim yunan dilində hərfi mənası birisinin nüfuzuna xələl gətirmək, terminoloji mənası isə bir dinin etiqadını alçaltmaq və lənətləmək, ona istehza etmək, allahı ələ salmaq deməkdir. Bu termindən bəzən sosial mövqecə yüksəkdə dayanan şəxslərə qarşı verbal aqressiyaları ifadə etmək üçün də istifadə edilir. Bu yazımda mən bir dini etiqadı təhqir etmək, yəni dini müqəddəsliyi ləkələmək mənasında blasfemiyanın qadağan edilməsi probleminin bəzi məsələlərindən danışmaq istəyirəm.

Davamı →

Mağara

Xristianların ilk ibadət etdikləri mağaralar ancaq Romanın deyil, həm də dünyanın mağaraları idi.(V.Hüqo)  
Mağaralar Yer üzündə insan nəslinin ilk yaşayış yerləri olubdu.
Mağarada ilk dəfə Adəmlə Həvva yaşayıbdır.
İbrahim peyğəmbər mağarada doğulub və mağarada dəfn olunub.
Musa peyğəmbər 40 gün Tur dağında mağaraya çəkilib, dualar edib və ona «Tövrat” nazil olub.
Zərdüşt peyğəmbər də mağarada doğulubmuş.
İsa peyğəmbər 40 gün mağarada etdiyi dualarla Allaha sığınıb.
»Mağara  Həzrəti Məhəmmədin məktəbi idi.” (Ş.Təbrizi). Ona ilk vəhy Hira mağarasında gəlib.
"İmam Qorqudun… qəbri qayalı dağda çapılmış iri bir mağaradadır.” (Adam Oleari)

Davamı →

Qadın və Sufizm

Bəşəriyyətin şüurlu dövründən başlayaraq həm qadın, həm də kişi Varlığın Qaynağıyla yenidən birləşən yolla getmişdir. Dünyanın mahiyyətindən doğan ikilik, dualizm üzündən kişi və qadın formalarında olmağımıza baxmayaraq, nəticə etibarı ilə Yeganə Varlıq qarşısında  qadın və kişi fərqi qəti şəkildə yoxdur. Sufi ənənəsi daxilində bu həqiqətin etirafı qadınları bu yolla mənəvi kamillik məqamına ruhlandırdı. Halbuki Qərb dünyasında bu mühüm məqsədə nail olmaq heç də hər zaman mümkün olmayıb.

Davamı →