Dində məcburiyyət yoxdur. Artıq doğru yol azğınlıqdan aydın fərqlənir. Hər kəs tağutu inkar edib Allaha iman gətirərsə, heç vaxt qırılmayan ən möhkəm dəstəkdən yapışmış olar. Allah Eşidəndir, Biləndir. (Bəqərə surəsi, 256) İslam dini gözəllik və sevgi dinidir. İslam dinini yaşayan insanlar bu gözəl dini və onun dərinliyini yaşadıqca daha da həyəcanlı və şövqlü olurlar. İslama olan bağlılığın qaynağı Allaha olan eşqdir. Bir müsəlman Allah eşqindən namaz qılar, Allah eşqindən ibadətlərini yerinə yetirər və Qurana görə yaşayar. Allah Quranda müsəlmanların bu xüsusiyyətini “qəlbən iman gətirmiş”, “qəlbən inananlar” ifadələri ilə xəbər vermişdir. Bir müsəlman Allahın ucalığını və İslamı ağlı ilə dərk edər və qəlbən də təsdiq edər. Əgər bir insan təzyiq yolu ilə ibadətə məcbur edilirsə, bu, onu müsəlman deyil, əksinə, bir münafiq halına gətirir. Bu şəkildə, İslamın tamamilə qarşı olduğu bir insan modeli ortaya çıxır. İslamın təbliğ edilməsi və İslamın hökmlərinin təqdim etdiyi gözəl əxlaqın tanıdılması hər müsəlmanın üzərinə düşən vəzifədir. Lakin bu, Quranın hökmünə görə, əsla təzyiq yolu ilə reallaşa bilməz. Quran xristianlara da, yəhudilərə də təbliğ edilər, lakin bu insanlar əgər öz dinlərini yaşamaq istəsələr, artıq onları məcbur etmək olmaz. Məhz bu səbəbdən, Allah: “Dində məcburiyyət yoxdur”, -deyərək imanın sevgi ilə və qəlbən olduğunu xəbər vermişdir. Təzyiq altında müsəlmanlıq İslam dinində qadağan edilmişdir.
Allah Qurani-Kərimdə Peyğəmbərinə belə buyurur: “Biz səni onların üzərində gözətçi qoymamışıq və sən onların vəkili də deyilsən! Sənin vəzifən ancaq təbliğ etməkdir” (“Ənam” surəsi, 107; “Ali-İmran” surəsi, 20), “Hər kəsin qazandığı günah ancaq özünə aiddir. Heç bir günahkar başqasının günahını daşımaz” (“Ənam” surəsi, 164) ayələrində birlikdə yaşamaq və hər bir şəxsin öz seçiminin nəticəsini görməsi baxımından hər insanı öz inamında, dinində və fikrində qəbul etmək tolerantlıqdır. İslama görə tolerantlıq müxtəlif inanclı insanlar arasında bir körpüdür. Allah belə buyurur: “Ey insanlar! Biz sizi bir kişi və bir qadından yaratdıq. Sonra bir-birinizi tanıyasınız deyə, sizi xalqlara və qəbilələrə ayırdıq…” (“Hucurat” surəsi, 13). İnsanların bir-birini tanıması, qarşılıqlı münasibətlərinin formalaşmasının əsası tolerantlıqdan keçir. Allah həmişə dözümlülüyü, tolerant olmağı əmr edir. Bu əmr güclü, yaxud zəif olan dövrlərə deyil, bütün vaxtlara şamil olan bir qaydadır.     İnsanlar eyni cür yaradılmayıb. İnsanlar eyni yaradılmadığı üçün tolerantlıq qaçılmaz dəyər olaraq qarşımıza çıxır.
Azərbaycanda İslam İslam ibrahimi dinlərin sonuncusu sayılır. “Təslim olmaq, boyun əymək, itaət etmək” mənalarında işlədilən “İslam” sözü ərəb dilində “sülh” mənasına gələn “silm” kökündən yaranıb. Bu dinə inananlar ərəb dilində “müslim”, dilimizdə isə “müsəlman” adlanır. İslam Məhəmməd peyğəmbərin (570/571-632) təbliğ etdiyi bir din olaraq VII əsrin əvvəlində Ərəbistan yarımadasının Hicaz bölgəsində tarix səhnəsinə çıxmışdır. Dünyanın 28 ölkəsində isə İslam dövlət və ya rəsmi din statusundadır. Müasir dövrdə İslam dini xristianlıqdan sonra mənsublarının sayına görə dünyanın ən böyük dinidir.
İslam inancın güclə qəbul etdirilməsinin əleyhinədir. Quranda bu iş Allahın iradəsinə bağlanır. “Əgər Rəbbin istəsəydi, yer üzündə olanların hamısı iman gətirərdi. İnsanları iman gətirməyə sənmi məcbur edəcəksən?! (Bu sənin işin deyildir. Sənin işin ancaq İslamı təbliğ etməkdir).” (Yunus, 99). Tarixi faktlarda İslamın digər inanc sahiblərinə mülayim davranmasını təsdiq edir.

Müəllif: Sərvanə Qarabağlı
Mənbə: kafkazh.com