Əmanət bankı - əhalinin müvəqqəti pul vəsaitlərini toplayan kredit təşkilatıdır. Bazar iqtisadiyyatı inkişaf eləmiş ölkələrdə çoxsaxəli əmanət instutları fəaliyyət göstərir. Bunlar : əmanət bankları, ssuda- əmanət təşkilatları və yoldaşlıqıları və.s. Əmanət bankları reqgion yaxud şəhər səviyyəsində fəaliyyət göstərən kiçik kredit institutu kimi meydanaə gəlmişdir. Onlıar ABŞ, Britaniya, Avstraliya və bir sıra Skandinaviya ölkələrində inkişaf etmişdir. Hazırda əmanət bankalrının fəaliyyətinə dövlət nəzarət edir, bu onların əməliiyalarına qarant durmaq üçün lazımdır. əhali öz pullarını cari, invsetisiya və digər hesablara yatırır. Vəsaitlərin yerləşdirilməsi, bank, ipoteka və istehlak kreditlərinin verilməsi, aksiya və sənyae abliqasiyalarının alınması, müxtılif kretid kartlarının buraxılması yolu ilə həyata keçirilir. Bəzi ölkələrdə (Avstraliya, Britaniya) əmanət bankları toplanmış vəsaitlərin mühüm bir hissəsini dövlət qiymətli kağızlarının alınmasına sərf edir. Öz portfellərinin diversifikasiyası və kredit qabiliyyətini artırmaq üçün onlar kommersiya banklarının fəaliyyət sferasina nüfuz edərək passiv və aktiv əməliyyatları rəngarəngləşdirməyə çalışırlar.

Hazırda əmanət banklarının bir neçə növü fəaliyyət göstərir: inam əmanət bankları, borc əmanət bankları, poct-əmanət bankları.

Inam - əmanət bankları- korperativ bank institutlarının müxtəlifliyidir. Onlar Britaniyada geniş yayılmışdır. Milli əmanət bankı ilə birlikdə, əhali və müəssilər üçün çoxsaylı hesablar açılır. Böyük Britaniyanın Milli əmanət bankı poct məntəqələrinin çoxşaxəli şəbəkəsi vasitəsilə fəaliyyət göstərir və dövlət tərəfindən nəzarət edilir. Adi hesablar demək olar ki hər bir məntəqədə açılır. 10000 funt sterlinqdən başlayaraq depozitlər, təsbit edilmiş faiz dərəcəsi ilə qəbul edilir. Investisiya hesabları da həmçinin demək olar ki, hər bir poçt məntəqəsində vardır. Depozit məbləğinin 10000 funt sterlinqə çatdığı vaxt qoyulmuş məbləğ uzrə faiz hesabın həcmi qədər armış olur. Əmanətçi xəbərdarlıq aldıqdan sonra bu vəsaiti hesabdan çıxarmaq hüququna malikdir.bu hesablarda olan vəsaitlər dövlət qiymətli kağızlarına qoyulur. Onlardan alınan dividentlər hesabına depozitlər üzrə əhaliyə fazilər ödənilir.

Milli əmanət sertifikatı, milli əmanət obliqasiyaları və maükafatlı əmanıt sertifikatları kimi əmanət alətlərindən fiziki şəxslərdlə yanaşı müxtəlif korparsiyalar da istifadə edə bilərlər. Bu özünıməxsus kapitaldır və bu yolla vəsaitlər xəzinəyə gedir. Hər bir qoyulmuş əmanət özünıməxsus keyfiyyətlərə malikdir.

Borc-əmanət bankları – korporativ bankların bir növüdür və ABŞ-da geniş yayılmışdır. Onlar Milli borc-əmanət banları asossasiyasına bağlıdırlar. Kreit sisteminde bu müəssiələrin ölkələri dünyda depozit həcminə görə 3cü yerdədilər.

Borc- əmanət bankları XIX əsrdə , Britaniyada olan inam əmnət bankları kimi əhalinin pul vəsaitlərinin mobilləşdirilməsi məqsədilə yaradılmışdır. Onların xarakterik xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, onlar aksioner kapitalına malik deyillər. Ilk əvvəllər qoyulmuş kapital təsisçilər qaytarılırdı. Onları etibarlı şəxslər idarə edir və bunun üçün haqq alırlar. əmanət bankalrınən fəaliyyəti qanunla tənzim edilir.

Kiçik əmanətçilərin əmanətləri , investisya hesablarında və faizli çek hesablarında toplanır. Öz fəaliyyət dairəsinə görə borc-əmanət bankları komerssiya bankarlına oxşardır: istehlak və ipoteka kreditlərinin verilməsi, kredit kartlarının buraxılması, çek hesablarının aparılması.

Borc-əmanət banklarının aktiv əməliyyatlarına vəsaitlərin aksiya, korporativ obliqasiya, dovlət qiymətli kağızları, daşınmaz əmlaka vəsit qoyuluşları aid edilir. Alınan gəlirlər, təminat fondlarının yaradılması, və fazilərin ödənilməsinə sərf edilir. Borc- əmanət banklarında depozitlər üzrə fazilər kommersiya banklarındakında aşağıdır. Bu banklar kommersiya bankaları olmadığı üçün onlara dövlət tərəfindən tənzimlənən güzəştli vergi rejimi tətbiq edilir.

Poct-əmanət bankları- əmanət institutlarının ən geniş yayılmış formalarından biridir və poçt sistemi ilə təkilati əlaqədardır.

Bu banklar XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində əhali yığımlarının cəlb edilməsi institut kimi meydana çıxmışdır. Müasir şəraitdə, Böyük Britaniyada, Fransada, Finlandiyada, Yaponiyada, Misirdə, Hindistanda və digər ölkələrdə geniş yayılmışdır.

Poçt-əmanət bankları dövlət kreditoru kimi çıxış edir və kommersiya banklarınin mövcud olmadığı yerlərdə əhaliya xidmət edir. Poçt-əmanət bankları aksioner kapitalına malik deyil və onların öhdəliklərinə dövlət tərfindən təminat verilir. Bu banklar əhali əmanətlərini poçt vasitəsilə qəbul edirlər. Burada poçtların yolu vəsaitləri alıb- verməklə məhdudlaşır. Aktivlər dövlət qiymətli kağızlarından ibarət olur. Poçt-əmanət bankları aşağıdakı bank əməliyyatlarını yerinə yetirir: müəssisə və əhalinin kreditləşməsi,çeklərin ödənməssi, köcürmələrin yerinə yetirilməsi.

Poçt-əmanət bankına misal olaraq Finlandiyadakı “ bank Pastipankki” –ni göstərmək olar- ölkənin 3-cü ən böyük bankıdır. Finlandiyanın əhalisinin hər iki nəfərindən birinin bu bankda əmanəti vardır. Bank əməliyyatları 3000 poçt məntəqəsi vasitısilə yerinə yetirilir. Bankın ölkə daxilində, və xaricində - xüsusilə Britaniyada – çoxsaylı şöbələri və qız kompaniyaları mövcuddur.

Yaponiyada bu tip banklar poçt nazitliyinə tabedir.

Finlandiya və Avstraliyada dövlər əmanət bankarlı ilə yaşaı özəl əmanət bankalrı da fəaliyyət göstərir və onlar əhai yığımlaırının toplanması üzrə kommersiya bankları ilə rəqabət aparır və geniş bank əməliyyatları dairsinə malikdir.

əmanət institutlarının böyük hissəsini əmanət kassaları təşkil edir. Hazırda əmanət kassalarınən 3 tipi vardır: dövlət, özəlvə bələdiyyə.

Əmanət kassalarının təşkilatı strukturu müxtəlif ölkələrdə fərqlidir: Böyük Britaniya, Almaniya, İtaliya, Yaponiyada – dövlət əmanət kassaları; Fransada – dövlət bələdiyyə; ABŞ-da – “borc” əmanət kassaları formasındadır.