Həndəsə — həndəsi fiqurların xassələri  haqqında  elmdir.
GEOMETRIYA yunan sözüdür. Azərbaycan dilində tərcümasi, YERÖLÇMƏ deməkdir.
Həndəsi fiqurlara aid nümunələr: 

Ardı →

Bucağın aşağıdakı növləri vardır:
Ø Düz bucaq
Dərəcə ölçüsü 90°-yə bərabər olan bucağa düz bucaq deyilir.

Ø Açıq bucaq
Dərəcə ölçüsü 180°-yə bərabər olan bucaga açıq bucaq deyilir.

Ardı →

İxtiyari qabarıq dördbucaqlının tərəflərinin orta nöqtələri paraleloqramın təpələridir.

İsbatı:ABCD ixtiyari qabarıq dördbucaqlısı verilmişdir. İsbat edək ki,

A₁B₁C₁D₁ paraleloqramdır. ABCD dördbucaqlısının diaqonallarını çəkək. CB diaqonalı ABC və CBD üçbucaqlarını əmələ gətirmişdir. A₁B₁ ABC üçbucağının orta xəttidir. Üçbucağın orta xəttinin xassəsinə görə, A₁B₁ AB-nin yarısına bərabərdir. Orta xətti x-la işarə etsək, CB-də 2x olur. CBD üçbucağında isə, CB 2x-sa, C₁D₁  orta xətt olduğu üçün x-a bərabərdir. AD diaqonalı isə, ADC və ABD üçbucaqlarını əmələ gətirmişdir. A₁C₁ parçası ADC üçbucağının orta xəttidir. Orta xəttin xassəsinə görə A₁C₁ AD-nin yarısına bərabərdir.A₁C₁-i y-lə işarə etsək etsək, AD 2y olar.B₁D₁ isə ABD üçbucağının orta xəttidir. AD 2y-sə, B₁D₁ orta xətt olduğu üçün y-ə bərabərdir. Paraleloqramın əlamətinə görə, qarşı tərəfləri cüt-cüt bərabər olan dördbucaqlı paraleloqram adlanır.

Teorem isbat edildi.

Davamı →

Müstəvi üzərində yerləşən nöqtədən eyni məsafədə olan nöqtələr çoxluğuna çevrə deyilir.
AO=OB=OC=R-çevrənin radiusudur.
Çevrə mövzusu üç hissədən ibarətdir:
Ø Çevrənin elementləri
Ø Çevrədə bucaq münasibətləri
Ø Çevrədə metrik münasibətlər

Ardı →

Stereometriya aksiomlarından bir necə mühüm nəticələr alınır. Bu nəticələr aşağıdakı teoremlərlə ifadə olunur.

Teorem 1: Düz xəttin müstəviyə aidliyi
Düz xətlə müstəvinin iki ortaq nöqtəsi varsa, bu düz xətt müstəvi üzərindədir.

İsbatı: Tutaq ki, a düz xəttinin A və B nöqtələri α müstəvisi üzərindədir. a düz xəttinə və α müstəvisinə aid olmayan M nöqtəsi götürək.
A, B və M nöqtələrindən β müstəvisi keçirək (aksiom 2). α və β müstəvilərinin kəsişmə xətti A və B nöqtələrindən keçdiyinə görə a düz xətti ilə üst-üstə düşür.
Kəsişmə xəttinin hər bir nöqtəsi α müstəvisinin nöqtəsi olduğundan a düz xəttinin də hər bir nöqtəsi α müstəvisinin nöqtəsidir. Yəni a düz xətti α müstəvisi üzərindədir. Teorem isbat olundu.

Ardı →

Həndəsə kursunun məntiqi qurulmasında aksiomların müstəsna əhəmiyyatini nəzərə alaraq planimetreyanın aksiomlarını yadımıza salaq:

1. Aidolma aksiomu. Düz xəttin üzərində olan nöqtələr və onun üzərində olmayan nöqtələr var.
2. Düz xətt aksiomu. İki nöqtədən bir yalnız bir düz xətt keçir.
3. Nöqtələrin düz xətt üzərində yerləşməsi aksionu. Düz xəttin ixtiyari 3 nöqtəsindən biri yalniz biri qalan ikisi arasında yerləşir.
4. Düz xəttin bölünməsi aksionu. Düz xəttin ixtiyari A nöqtəsi bu düz xəttin qalan nöqtələrini aşağıdakı şərtləri ödəyən iki çoxluğa ayırır: eyni çoxluğa aid iki nöqtə A nöqtəsinin bir tərəfində yerləşir, müxtəlif çoxluqlara aid iki nöqtə A nöqtəsinin müxtəlif tərəfində yerləşir.

Davamı →

Hökmlər sadə və mürəkkəb olmaqla iki növə bölünür. İki anlayış arasında əlaqəni ifadə edən hökmə sadə hökm deyilir.Məsələn, “Məntiq elmdir”, “Cəfər sürücüdür”.Mürəkkəb hökmlər isə bir neçə sadə hökmü birləşdirir.  Sadə hökmlərin özü də aşağıdakı üç yerə bölünür.

1) Atributiv ( xassə, əlamət sözündəndir ) hökmlər.Atributiv hökm predmetin əlaməti haqqında fikirdir.Burada müəyyən xassənin, əlamətin və halın predmetə məxsus olması iqrar və ya inkar edilir.Məsələn, “Bakı şəhəri “qara qızıl” diyarıdır”, “İnsan şüurludur” və s.Atributiv hökmlərin formulu belədir: “S – P-dir” S – P deyil”.

S hökmün subyektini, yəni hökmün predmeti haqqındakı məfhumu, P isə hökmün    predikatını, yəni hökmün predmetinin əlaməti haqqındakı məfhumu ifadə edir.

Ardı →

1. Ardıсıllıqlar

Müəyyən riyazi qanunla düzülmüş ədədlərin yaratdığı ardıсıllığa ədədi ardıсıllıq deyilir. Sonu olan ardıсıllıqlar yığılan ardıсıllıq adlanır.

2. Ədədi ardıсılıq, ədədi silsilə və düsturları.

Həmin ardıсıllıqda, özündən ikinсidən başlayaraq hər bir həddi özündən əvvəlki hədlə eyni bir ədədin сəminə bərabər olan ədədi ardıcıllığa ədədi silsilə deyilir.

Ardı →

Perpendikulyar və mail
Paralel proyeksiyada istiqamət proyeksiya müstəvisinə paralel olmayan düz xətdir. Bu düz xətt xüsusi halda həmin müstəviyə perpendikulyar ola bilər.
İstiqaməti proyeksiya müstəvisinə perpendikulyar olan paralel proyeksiyaya ortoqonal proyeksiya deyilir.
A nöqtəsindən α müstəvisinə perpendikulyar düz xətt çəkək. Bu düz xəttin α müstəvisi ilə kəsişmə nöqtəsi A1 olsun AA1 parçasına A nöqtəsindən α müstəvisinə çəkilmiş perpendikulyar deyilir. A1 nöqtəsinə perpendikulyarın müstəvi üzərindəki oturacağı deyilir. A1 nöqtəsinə perpendikulyarın müstəvi üzərindəki oturacağı deyilir.
Ardı →

Riyaziyyat “matesis” (μάθημα) – yunan dilində “mən bilirəm” və ya “elm” mənasını verir. “Riyaziyyat” sözünə ilk dəfə b.e.ə. 550-ci ildə Pifaqor məktəbində rast gəlinmişdir. Pifaqor həm də riyaziyyat tarixində ən çox tənlik yaradan alimdir.

 Riyaziyyat insanlıq tarixinin ən qədim elmlərindəndir. Bütün elmlərin açarı hesab edilir, onun  köməyilə kainatı anlamaq olar. Sayın hesablaması əldə on barmağın olmasını mənimsədikdən sonra yaranmışdır. Qədim insan üçün barmaqlar ən yaxşı hesab vasitəsi idi. Mayya və çukçalara (Kamçatkada yaşayan xalq) görə 20-lik say sistemi mövcud idi. Onlar ayaq barmaqları ilə də hesablama aparırdılar.

İlk riyaziyyatçı qadın yunanlı Hipatiya olmuşdur. O, IV-V əsrlərdə yaşamışdır.

Ardı →