Kayzen

Doğumdan sonrakı dövr 6-8 həftə davam edir. Doğumdan sonrakı təmizlənmə ifrazatı (loxiya) birinci 4 gün rənginə görə qan xassəli olur, sonra rəngi solğunlaşır, miqdarı tədricən azalır və o səciyyəvi rütubət iyi verir. İfrazat üfunət iyi verdikdə müalicə təyin edilməlidir. Əgər doğumdan sonrakı uşaqlıq təxəllüsləri bərk ağrılı olursa analgin vermək və düz bağırsağa papaverin şamı yeritmək olar. Siyimə çətinləşdikdə doğumdan sonrakı birinci gündə papaverin şamı, furadonin, vələmir həlimi təyin edilir və dərialtına maqnezium sulfat yeridilir. Əgər 7 — 8 saat müddətində bu tədbirlərin təsiri kifayət etməzsə, kateter qoyulur. Bağırsaqların təmizlənməsindən ötrü ya imalə, ya da işlətmə dərmanı təyin edilir.

Davamı →

Doğuşlar, bir qayda olaraq, mamaçası olan stasionarda (doğum evində, xəstəxananın doğum şöbəsində, kolxoz doğum evində) keçir. Doğumlar mamaça gələnə qədər başlayırsa, təxirəsalınmaz ilk yardım, aseptika və antiseptika qaydalarına ciddi surətdə əməl edilməklə, tibb bacısı tərəfindən göstərilmişdir.
Birinci dövr (açılma dövrü). Tibb bacısı zahı qadın üzərində müşahidə aparmalı: onun temperaturunu, nəbzini ölçməli, sidik kisəsinin vaxtlı-vaxtında boşaldılmasına fikir verməlidir. Siyimə və defekasiyadan sonra cinsiyyət üzvü qaynanmış su ilə yuyulmalıdır.
İkinci dövr (kənaretmə dövrü). Zahı qadının gücənmələri başlanır və aralıq sahəsi köpməyə başlayır. Bu vaxt zahı qadın bədəninin yuxarı yarım hissəsi bir qədər qalxmış halda arxası üstə uzanmalıdır.

Davamı →

Hamiləliyin normal cərəyan etməsi və əmələ gələ biləcək bir sıra mürəkkəbləşmə hallarının qarşısının alınması üçün əsas şərt rasional rejimə riayət edilməsidir. Hamiləlik dövründə qadın üçün həyata keçirilməsi zəruri olan bütün tədbirlər hər bir ayrı-ayrı halda fərdi olaraq tətbiq edilir.
Hamiləliyin axırıncı aylarında qarnın düz əzələlərinin aralanmasının qarşısını almaq məqsədilə qarnın möhkəm saxlanması üçün bel bandajı tətbiq edilməlidir. Bandaj taxılması və bağlarının bağlanması arxa ü stə uzanma vəziyyətində keçirilir. Xüsusi olaraq, qarnın ölçü və həcminə görə seçilmiş bandaj hamiləlikdən sonrakı dövrdə də taxılmalıdır.
Hamilələrdə venaların varikoz genəlməsibaşlıca olaraq aşağı ətraflarda müşahidə edilir, lakin xarici cinsiyyət üzvləri və uşaqlıq yolu sahəsində də ola bilər.
Davamı →

Vərəm mikobakteriyaları orqanizmin bütün üzv və toxumalarını zədələyir və buna görə də bədəndən müxtəlif yol­larla çıxır (bəlğəmlə, nəcislə, sidiklə və s.), epidemioloji nöqteyi-nəzərdən vərəm mikrobakteriyalarının bədəndən çıxmasında tənəffüs yolları çox mühüm rol oynayır.
Bəlğəmin və tüpürcək qablarinin zərərsizləşdirilməsi. Bunun üçün ayrılmış işçi xəstələrin tüpürcək qablarını yığıb qapaqlı baka və ya bunun üçün düzəldilmiş tüpürcək qabları üçün gözləri olan metal yeşiyə qoyur. Xəstələrə təmiz tüpürcək qabları paylayırlar.
Bəlğəmin tüpürcək qabları ilə zərərsizləşdirilməsi. Stolun üstünə qoyulan və cibdə gəzdirilən tüpürcək qablarını xəstələrə verməmişdən əvvəl 1/3 qədər su tökürlər ki, yaxşı boşalsın. Tüpürcək qablarını sutkada azı bir dəfə aşağıdakı kimi zərərsizləşdirirlər: 1) 2%-li soda məhlulunda qaynamağa başladığı andan 15 dəqiqə qaynadırlar (məhlul qabların hamısını örtür); 2) qapaqlı qaba qoyub üstünə 2,5%-li fəal xloramin məhlulu tökür və 2 saat saxlayırlar. Bu cür zərərsizləşdirilmiş bəlğəmi ayaqyoluna tökür, tüpürcək qabını
Ardı →

Vərəmə qarşı vaksin vurmaq kütləvi şəkildə aparılan və məcburi profilaktika tədbiridir. Vərəmə qarşı vaksinasiyaları və revaksinasiyaları aparmaq əsas etibarilə bütün həkimlərə həvalə olunsa da vərəm dispanseri rayonun başqa tibb müəssisələrinin apardığı bu işə metodik rəhbərlik etməlidir. Dəri daxilinə vurulan quru vərəm vaksini БЦЖ vaksin ştammı БЦЖ-nin qurulmuş diri bakteriyalarından ibarətdir. Ondan vərəmin fəal spesifik profilaktikasında istifadə edilir. Vaksin içində 1 ml БЦЖ kulturası olan ampullarda buraxılır ki, bu da hər biri 0,05 mq olan 20 peyvənd dozasına bərabərdir.
Quru vaksin ağ rəngdə olub işlətməzdən əvvəl onu natrium-xloridin izotonik steril məhlulunda əridirlər. Vaksinin hər ampuluna içində hazır həlledici olan ampul əlavə olunur, həll etdikdən sonra lopalar və ya qatışıqlar olan, vaxtı ötmüş, üzərində etiket olmayan, yaxud etiketi düzgün yazılmayan, yaxud sınmış, hətta azacıq çatlamış ampuldakı vaksini işlətmək olmaz.

Davamı →

Vərəmli xəstənin müalicəsində dərmanlarla aparılan və ya cərrahi müalicə üsullarının hamısı düzgün təşkil edilmiş gigiyena-pəhriz və müalicə-profilaktika rejimi zəminində tətbiq edilməlidir.
Tam sakitlik rejimi vərəm prosesi kəskin şəkildə şiddətləndikdə, kazeoz pnevmoniyada, ağciyər qanhayxırmasında, plevritin kəskin dövründə, spontan pnevmotoraksda vacibdir. Xəstə yataqda olur və ona ancaq tibb işçiləri qulluq edirlər. Tibb bacısı yataqda xəstənin əl-üzünü yuyur və yedizdirir. Tam sakitlik zamanı beyin qabığında mənfi qıcıqlar getmir, tənəffüs və qan dövranı yaxşılaşır, orqanizm az enerji sərf edir.
Xəstə qan hayxırdıqda tam sakitlikdən başqa, ona xüsusi qulluq etmək, kürəyinin altına balış qoyub yataqda düzgün vəziyyət vermək lazımdır. Tibb bacısı ona qanı qaba tüpürməyi, udmamağı öyrətməlidir. Xəstəyə soyuq yemək verirlər. Xəstə qan hayxırdıqda tez-tez qusur, çoxlu kalsium, natrium-xlorid və zülal itirir. Belə halda xörəklə 15-20 q xörək duzu verir, yaxud onun hipertonik məhlulunu venaya yeridirlər.
Qızdırma yoxsa, vərəm prosesi sakitləşib xəstəyə yüngül rejim təyin edirlər: ona ayağa qalxıb palatada gəzməyə, az müddət aynabənddə, yaxud xəstəxananın həyətində oturmağa icazə verilir. Məşq rejimində xəstə uzun müddət havada olmalı, müəyyən bədən tərbiyəsi hərəkətləri kompleksi, idman oyunları ilə məşğul olmalı, vəziyyətindən asılı olaraq və həkimlərin nəzarəti altında müəyyən işlər görə bilər. İşdən aldığı zövq (müsbət emosiya) sinir sisteminə və orqanizmin başqa sistemlərinə müsbət təsir edir, tənəffüsün dərinləşməsinə, oksidləşmə proseslərinin bərpa olunmasına, yuxunun və iştahanın yaxşılaşmasına kömək edir. Xüsusi müalicə və bədən tərbiyəsi kompleksinin çox böyük əhəmiyyəti vardır.

Müəllif tibb elmləri namizədi A.M. Naqornı

Davamı →

Qarın yatalağı. A, B paratifləri — bağırsaq infeksiyaları qrupuna aid olan kəskin infeksion xəstəliklər. Xəstəlik tədricən başlayır: xəstə zəifləyir, tez yorulur, baş ağrısı olur. Həftənin axırına yaxın bu hallar artır, temperatur qalxır, yuxu pozulur (gündüz yuxuculuq, gecə yuxusuzluq). Xəstədə bir keylik olur — üzərində mimika olmur, rəngi solğun olur, danışmır, heç bir şeylə maraqlanmır, dili quru, yoğun olub üzərində ərp əmələ gəlir, kənarlarında dişlərin izi görünür, qarın köpür, qaraciyər və dalaq böyüyür. Bəzən şüur tut­qunlaşır, xəstə sayıqlayır, hallüsinasiya əmələ gəlir. Birinci həftənin axırında, yaxud ikinci həftənin əvvəlində açıq çəhrayı səpgilər əmələ gəlir; xəstəlik şiddətləndikdə, bakteriyemiya vaxtı səpgilər «quruyub tökülür», 4-cü həftədə xəstənin vəziyyəti yaxşılaşır.

Ardı →

Virus hepatiti — iki müstəqil xəstəlikdən — infeksion hepatit və serum hepatitindən ibarətdir. Törədiciləri — viruslardır. Xəstəlik tədricən başlayır. Əvvəlcə qida ilə zəhərlənməyə və ya kəskin respirator xəstəliklərinə oxşayır. 7-12 gündən sonra sidik tündləşir (pivə rəngində olur), çox keçmədən skleralar, sərt damaq, dilçək və dəri sarılıq gətirir.
Nəcis açıq rəngdə olub boz gilə oxşayır. Qaraciyər böyüyür. Serum hepatitində sarılıq dövrü infeksion dövrdə olduğundan xeyli uzun çəkir. Adətən intoksikasiya açıq-aşkar görünür: xəstə süst, yuxucul olur, iştahadan düşür, ürəyi bulanır, qusur, defekasiya dəyişkən olur. Hepatitin ən təhlükəli ağırlaşması qaraciyər komasıdır ki, bu da, adətən, xəstənin ölümü ilə nəticələnir.
Yüngül formada infeksion və serum hepatitinin kəskin mərhələsində xəstələrin dərman müalicəsinə ehtiyacı olmur.

Davamı →

Vəba — ağır ümumi intoksikasiyası nazik bağırsağın zədələnməsi, su-duz mübadiləsinin pozulması ilə gedən kəskin infeksion xəstəlikdir; çox qorxulu infeksiyalar qrupuna aiddir. Törədicisi — vəba vibrionudur (son vaxtlar Əl-Tor tipi).
Əl-Tor vəbasının xüsusiyyəti keçirilmiş xəstəlikdən sonra uzun müddət vibrongəzdirmə, xəstəliyin silinmiş formaları, Əl-Tor vibrionlarının əlverişsiz amillərinin təsirinə çox davamlı olmasıdır. Vibrion ət, balıq məhsullarında və tərəvəzdə otaq temperaturunda 2-5 gün yaşayır. Vəba ən çox süd, su kəmərinin və açıq su hövzələrinin suyu ilə yayılır. Havanın temperaturu düşdükdə və su mənbələri donduqda belə vəba vibrionları qışdan salamat çıxa bilir.
Vibrionların turşularla son dərəcə həssas olmasının xüsusi əhəmiyyəti vardır, içməli suyu zərərsizləşdirəndə bundan istifadə edilir.

Davamı →

Tetanus — kəskin infeksion xəstəlikdir. Törədicisi — sinir sisteminə çox güclü təsir edən ekzotoksin buraxan sporlu çöpdür. Ümumi və yerli tetanus olur. Ümumi (yayılmış) tetanus ağır keçir və ölüm faizi yüksək olur (40-60%).
Tetanusun klinik mənzərəsi: ümumi intoksikasiya, ağzı açmağı və çeynəməni çətinləşdirən çeynəmə əzələlərinin (trizm) və mimiki əzələlərin qıcolmaları (xəstənin üzündə qəribə sardonik gülüş olur), arxa gövdə əzələlərinin tonik yığılmaları və bunun nəticəsində opistotonus və lordoz əmələ gəlməsi; şiddətli qıcolmalarda xəstə ənsəsini və dabanlarını yatağa dirəyib qıvrılıb qalır, hər cür xarici qıcıq güclü klonik qıcolmalar törədə bilər. Asfiksiyaya (boğulmaya) səbəb olan ağciyər, ürək çatışmamazlığı da döş və qabırğaarası, səs yarığındakı əzələlərin və diafraqmanın qıc olmaları ilə əlaqədardır.

Ardı →