Kayzen

On il sürən DP hakimiyyəti illərində Türkiyə ölkə həyatının müxtəlif sahələrinin modernləşdirilməsi yolunda kifayət qədər uğurlar qazandı. Ancaq bu heç də o demək deyildir ki, DP-nin siyasəti həmişə yüksələn xətlə getmişdir. Bəzən geriləmələr də olmuş, əyintilər də baş vermişdir. Bütün bunlar da onunla nəticələnmişdir ki, demokratik seçkilər yolu ilə hakimiyyətə gələn, ölkədə demokratiyanın möhkəmləndirilməsi və genişləndirilməsini vəd edən, bu sahədə xeyli tədbirlər həyata keçirən DP buraxdığı səhvlər üzündən hakimiyyətdən qeyri-demokratik qaydada hərbi çevriliş yolu ilə uzaqlaşdırıldı.
DP on illik hakimiyyəti illərində Türkiyə üçün nələr etmişdir?
Ardı →

Qeyd etmək lazımdır ki, tarixi ədəbiyyatda «milli şef dövrü(1938-1945-ci illər)» adlanan zamanın hökumətləri Türkiyənin qarşılaşdığı problemlərin öhdəsindən gəlmək üçün bu gün də tarixçilər tərəfindən müxtəlif şəkildə dəyərləndirilən tədbirlər görə bildilər və ədalət naminə demək istərdik ki, ölkəni daha az itkilərlə dünya müharibəsinin sonuna gətirdilər.
Bəlli olduğu kimi, Atatürkün ölümündən sonra 1938-ci ilin 11 noyabrından prezident seçilən İsmət İnönü sələfinin son baş naziri C.Bayarı 1939-cu ilin yanvarına qədər öz vəzifəsində saxladı. Ancaq həmin dövrdə aralarında ciddi fikir fərqi olduğuna görə C.Bayar istefa etdi. 25 yanvardan baş nazir vəzifəsinə başlayan Rəfik Saydam hökumətinin ömrü 1942-ci ilin iyuluna qədər olmuşdur.
Ardı →

Neçə illərdir ölü  kimi görünürlər və həqiqətən də ölüdürlər. Və ya bizə elə gəlir. Bəzi insanlarin hətta ölümlərindən sonar, biz həyatda olanların xəyal belə edə bilməyəcəyi pullar qazanması maraqlı və təəccüblü deyilmi?   Əlbəttə ki, əbədiyyətə qovuşmuş super starlardan bəhs edirik. Bəlkə də, ölümündən sadəcə bir neçə il keçdiyi ilə əlaqədar olaraq, "ən çoz qazanan ölülər" siyahımızın ilk pilləsində Kurt Cobain(Kurt Kobeyn) yer alır. İkinci pillədə, ölümündən uzun illər keçməsinə baxmayaraq, milyonlar qazanmağı davam etdirən Elvis Presleydir. Kurt Cobainin oktyabr 2005-2006-cı illər arasında əldə etdiyi gəlir əlli milyon dollar olub. Yəni, əfsanəvi Elvisdən səkkiz milyon daha artıq. Elvisin illik qazancı 42 milyon dollardır və ölü üçün heç də aşağı gəlir deyil. Bu pullar hələ də satışda olan albomları və malların gəlirləri sayəsində əldə olunur.

Rejissor Charles Shulz da şanslı ölülərdəndir. «Peanuts»un banisi, yaratdığı Charlie Brown, Snoopy və Schroder seriyaları ilə ölümündən sonra da ildə 35 milyon qazanmağa davam edir. Ondan dərhal sonra, ildə 24 milyon dollarla Beatles solisti John Lennon (Con Lennon) gəlir. Nisbilik nəzəriyyəsini isbat edən Albert Eynşteyn isə 20 milyonluq gəliri ilə beşinci pillədə yer alır.   Bəli, ölümündən sonra belə, bu qədər milyonlara sahib olan bu şəxslər bəşər tarixində öz varidatları ilə birlikdə gözəl əsərlər də qoyub gediblər.

Mənbə Marketinq jurnalı

Davamı →

Yeni doğulmuş uşaqlar anadan olan kimi çəkidə artmırlar. Birinci 3-4 gün onların çəkisi bir qədər azalır. Sonra bir neçə gün çəki gah artır, gah azalır və adətən iki həftəliyində uşaqlar anadan olandakı çəkiyə çatırlar, sonralar isə onların çəkisi müntəzəm artmağa başlayır.

Südəmər uşağın çəkisi müntəzəm artmalıdır.
Südəmər uşağın çəkisi nə qədər artmalıdır? Ayda orta hesabla 0,5 kq. Lakin bu hələ təxmini rəqəmdir. Adətən 2 aylığından 6 aylığa qədər onların çəkisi daha çox artır, 6 aylığından başlayaraq uşaqların çəkisi bir qədər az artır. Məsələn, 5-6 aylığında uşaqların çəkisi anadan olandakı çəkidən təxminən iki dəfə çox olub 6 kq-a qədər olur; 12 aylığında doğulandakı çəki təxminən 3 dəfə artır və 9-10 kq-a qədər olur.
Sonralar uşağın çəkisi ildə orta hesabla 2 kq-a qədər artır. Beləliklə, uşaq bir yaşa qədər daha sürətlə böyüyür. Bir çox analar elə bilirlər ki, uşaq iki yaşına girdikdə çəkidə birinci ildəki kimi sürətlə artacaqdır.

Davamı →

IX əsrdə xilafət zəiflədi və xırda feodal əmirlikləri yarandı. Əmirlikləri ərəb canişinləri idarə edirdi. Belə bir şəraitdə Azərbaycan torpaqlarında Şirvanşahlar, Sacilər, Səlarilər, Şəddadilər və Rəvvadilər dövlətləri yarandı.

Şirvanşahlar dövləti (861-1538).
Ərəb xilafətindən sonra Azərbaycan torpaqlarında ilk olaraq Şirvanşahlar dövləti yarandı. Şirvan bir vilayət kimi Dərbənddən Kür çayına qədər Xəzər sahili əraziləri əhatə edirdi. Dövlətin mərkəzi Şirvan şəhəri idi. 861-ci ildə ərəb mənşəli Məzyədilər sülaləsinin nümayəndəsi Heysam İbn Xalid Şirvanın müstəqilliyini elan etdi və Şirvanşah titulunu daşımağa başladı. 918-ci ildə Şirvanşah Əbu Tahir qədim Şamaxını bərpa etdirib, paytaxtı Şamaxıya köçürdü.

Davamı →

III-IV əsrlərdə Azərbaycanda feodal münasibətləri yarandı. Arşakilər sülaləsinin nümayəndəsi Ərdəşir Babəkan 226-cı ildə İranda Parfiya dövlətini süquta uğradaraq Sasanilər dövlətinin əsasını qoydu. Atropatena bu dövrdə də zərdüştlüyə sitayiş edirdi. Albaniya 226-cı ildə Sasanilərdən asılı vəziyyətə düşdü. Atropatena isə 227-ci ildə onun vilayəti oldu. 510-cu ildə Sasanilər dövlətində Arşakilər sülaləsinin hakimiyyətinə son qoyuldu. I Xosrov Ənuşirəvanın dövründə (531-579) Albaniya, Atropatena və İberiya Sasani dövlətinin Şimal mərzbanlığına daxil edildi. Erkən orta əsrlərdə Albaniyada, Çola, Şəki, Uti, Arsax, Paytakaran və s. vilayətlər var idi. Uti vilayətində Bərdə şəhəri, Şəki və Çola arasında Qəbələ şəhəri yerləşirdi. Həmin dövrdə Dərbənd “Dəmir qapı” adlanırdı. Paytakaran Mil-Muğanı, Arsax isə Qarabağın dağlıq hissəsini əhatə edirdi. Arsaxın əhalisini türklər təşkil edirdi.

Ardı →

B.e.ə. 328-ildə Makedoniyalı İsgəndər Atropatı Midiya satrapı təyin edir. Atropat İsgəndərin hörmətini qazanır və onun ən nüfuzlu sərkərdəsi olan Perdikki ilə qohum olur.

B.e.ə. 323-cü ildə İsgəndər ölür. B.e.ə. 321-ci ildə isə Perdikki öldükdən sonra Atropat tam müstəqil olur və Atropatena dövlətinin əsasınıqoyur. Bu dövlət Şimali Azərbaycanın bəzi cənub rayonlarını və Cənubi Azərbaycanı əhatə edirdi.
Atropatena tayfaları bunlar olmuşdur: azərilər, kaddusilər, maqlar, miqlər, kaspilər. Dövlətin paytaxtı Qazaka şəhəri idi.
Davamı →

Dünyada ilk insanlar 2,5-3 milyon il bundan əvvəl yaşamışlar. Ilk insan qalıqlarına Şərqi Afrikada-Keniya və Tanzaniyada təsadüf olunmuşdur. Azərbaycanda isə ilk insanlar 1,5 milyon il bundan əvvəl yaşamışlar. İbtidai icma quruluşu əmək alətlərinin hazırlanma materialına və texnologiyasına uyğun olaraq 3 mərhələyə bölünür:
1. Daş dövrü
2. Tunc dövrü.
3. Dəmir dövrü.
Daş dövrünün özü 3 mərhələyə ayrılır.
1. Qədim daş dövrü (Paleolit)-b.e.ə. 1,5 milyon il -12-ci minillik.
2. Orta daş dövrü (Mezolit)-b.e.ə. 12 -8-ci minilliklər.
3. Yeni daş dövrü (Neolit)-b.e.ə. 7 -6-cı minilliklər.

Ardı →

Proper nouns
Еyni qәbildәn оlаn isimlәri bir-birindәn fәrqlәndirmәk üçün оnlаrа vеrilәn аdlаrа хüsusi isimlәr dеyilir, mәsәlәn:
London, Moscow, Carter, John, Alice, Scotland

Mənаlаrınа vә bildirdiklәri әşyаlаrа хаs оlаn spеsifik хüхusiyyәtlәrә görә müаsir ingilis dilindә хüsusi isimlәr аşаğıdаkı qruplаrа bölünә bilәr:
1. Аdаm аdlаrı bildirәn хüsusi isimlәr: Tom, Brown, Alice, Jane, Jim və s.
2. Cоğrаfi аd bildirәn хüsusi isimlәr: England, Scotland, France, Turkey, Africa, America və s.
3. Аylаrın vә hәftәnin günlәrinin аdını bildirәn хüsusi isimlәr: January, February, March, April, Monday, Friday, Saturday və s.

Qeyd. Müаsir Аzәrbаycаn dilindәn fәrqli оlаrаq, müаsir ingilis dilindә аylаrın vә еlәcә dә hәftәnin günlәrinin аdlаrını bildirәn isimlәr хüsusi isim hеsаb еdilir vә cümlədәki yеrindәn аsılı оlmаyаrаq hәmişә böyük hәrflә yаzılır.
Ardı →

Еyni qәbildәn оlаn әşyаlаrın аdını bildirәn sözlәrә ümumi isimlәr dеyilir, mәsәlәn:
a city, a country, a lake, a tree, a street, a car, love, hate, peace, friendship və s.

Ümumi isimlәr özlәri dә iki yаrımqrupа bölünür:
а) kоnkrеt әşyаlаrı bildirәn isimlәr, mәsәlәn: a pen, a plate, a city, a park və s.
b) mücәrrәd mәfhumlаrı bildirәn isimlәr, mәsәlәn: love, hate, conversation, permission və s.

Kоnkrеt isimlәr, öz növbәsindә, iki yаrımqrupа bölünür:
а) sаyılа bilәn isimlәr. Bu yаrımqrupа dахkl оlаn isimlәr tәk, hәm dә cәmdә işlәnә bilir, mәsәlәn:
a book — books, a spoon — spoons, a girl — girls, a man —men vә s;
b) sаyılа bilmәyәn isimlәr. Bu yаrımqrupа dахil оlаn isimlәr mаddә аdlаrı bildirir. Оnlаrı аyrı-аyrılıqdа sаymаq mümkün оlmur. Bunа görə dә оnlаrа sаyılа bilmәyәn isimlәr dеyilir. Bu qәbildәn оlаn isimlәr, аdәtәn, cәm şәkilçisi qәbul еtmir, mәsәlәn:
snow, butter, cheese, air, water, milk və s. 

Mücәrrәd isimlәr, аdәtәn, hәrәkәt, vәziyyәt vә kеyfiyyәt аdlаrındаn ibаrәt оlur, mәsәlәn:
kindness, possibility, activity, action, beauty və s.
Müаsir ingilis dilindә оlаn time, summer, day, night kimi isimlәr dә mücәrrәd isim hеsаb оlunur.
Ümumi isimlәrin bir qismi аd bildirmәklә bәrаbәr, оnlаrın bir dеyil, birdәn çох оlduğunu dа göstәrir. Bеlә isimlәrә misаl оlаrаq family, crowd, crew, company sözlәrini göstәrmәk оlаr. Bu qәbildәn оlаn isimlәrә kоllеktiv isimlәr dеyilir. 
Ardı →