Altunsaçın atası Daşdəmir müharibə başlanarkən arkadaşı Hamid bəyin yanına gedər, kəndisini könüllü olaraq yazdırır, müharibə meydanına tələsir. İki ay qəhrəmancasına böyük davalarda bulunduqdan sonra, nəhayət dəhşətli bir vuruşmada köksündən yaralanır. Arxada bulunan xəstəxanaya gətirilir. Tam üç gün duyğusuz düşdükdən sonra uyğudan oyanıb, öləcəyini hiss edər-edəməz gözündən yaş axar bir hal ilə üzünü səmaya tutar:

Davamı →

Davamı →

Sevdiyi şairlər və inqilabçılar vardı. Viyon, Mayakovski, Kabral, Xose Risal, Qarsiya Lorka, Çe Gevara. Son dördü haqqında poema və şeirlər yazmışdı. Əski Sovet İttifaqının ən məşhur «qalın» ədəbi jurnallarında, qəzetlərində yüz minlərlə, bəlkə də milyonlarla nüsxə çap olunan bu əsərlər o dövrün, ötən əsrin o sirli və cazibəsi bu gün də əsla şübhə doğurmayan böyük yaradıcılıq enerjisi ilə dolu 60-cı illərində oxunmuş, sevilmiş, müəllifinə dünyanın altıda biri qədər deyil, bəlkə də elə özü qədər şöhrət gətirmişdi. Adı dövrün məşhur rus şairləri, Yevtuşenko, Rojdestvenski ilə bərabər çəkilən Fikrət Qoca «getməyin  müşkül olduğu» dövrlərdə dünyanı xeyli gəzmişdi, bəlkə də taleyin ona verdiyi bu imkanla öz Qoca təxəllüsünü hələ gənc ikən təsdiq eləmişdi: çünki «təkcə çox oxuyan yox, həm də çox gəzən çox bilər» deyiblər.

Davamı →

Labirintdə üçüncü tərəf — Cəlil Cavanşir poeziyası. (Poeziyada prozaik təhkiyə — çevrədən kənarda)
A.Rembo şair üçün birinci vacib şərti öz dövrünün moderni olmaqda görürdü. Bu formal şərti günümüzün modernizm fotoapartları ilə görüntülədikdə də pikselinin azalmadığını, modernizm bərzəxi olan meta aralığına keçidetmədə daha da yüksəldiyini görmək asandır.
Hiss və duyğuların ifadəsindən yaranan mənzərənin modern çərçivələməyə poetik genişliyindən deyil, mənşə və görüntü eyniliyindən sığışmaması üsulun köhnəldiyinin göstəricisinə çevrilir. Üstəlik emosional qarışıqlığa daxil olan, pessimist qayğılar da öz qara pərdəsini çəkməyə başlayır ki, poetik səhnə genişliyinin yalnız yarısını örtə bilən bu pərdə çəkilərkən pessimistliyin sərgisi halını alır. Kölgə simmetriyasını düzgün işləməmək mütləq ki bəzi poetik ünsürlərin həm görmə, həm də görünmə bucağını örtür.

Davamı →

Toxumun gələcəkdə nə olacağının sirri onun nüvəsindədir. Bu elə gizli və dəyişməz genetik koddur ki, kişniş toxumundan heç vaxt şüyüd və ya vəzəri çıxmır. Ancaq bu toxumların cücərməsi üçün mütləq onu münbit torpağa səpmək lazımdır.
İstedad da toxum kimidir. O, insanın qanında olur. Ancaq istedadın da cücərməsi üçün mühit lazımdır. İstedadlı şair dostum Kamandar Eyvazlının şeirlərini oxuduqca beynimdən bu fikirlər keçdi. Axı o, sazın-sözün zəngin ənənələrinini illər boyu yaşadan Azərbaycanın Borçalı mahalında doğulub, boya-başa çatıb. Onun istedadının toxum kimi cücərdiyi dövr məhz Borçalıda yaşadığı yeniyetməlik illərinə düşür. Kamandarın şeirlərinin doğmalığı, şirinliyi də ana südüylə iliyinə, qanına, ruhuna hopmuş saz havalarından, xalq nəfəsindən gəlir.

Davamı →

Şair obrazı. Şeir yazanların hamısı bu obraza malik olmur. Ələkbər Salahzadə və İsa İsmayılzadə. İnsani, həyat tarixçəsi, nəhayət, ədəbiyyata gəlişləri baxımından bu qədər yaxın şairlərin üslubu, dəst-xətti əslində, çox fərqlidir, o qədər fərqli ki, bəlkə onlardan eyni kontekstdə söz açmaq belə düzgün olmazdı. Ona görə bu iki şair haqqında ənənəvi yozumdan vaz keçib son dərəcə fərqli rakursdan bəhs etməyə çalışacağıq. Bu acıdan onlar haqqında indiyə qədər (qoşa vərəqdə-!) deyilənləri sözə başlanğıc, mətləbə giriş kimi ala bilərik, yəni bu hekayələrin hər bir sətrini artıq bilirik, indi isə necə deyək, ağ vərəqə yazılan hərflərin üstüylə gedib onları pozur və hər bir hərfin altında dustaq olan nəfəsi görmək istəyirik.

Davamı →

Milli istiqlal poeziyamızın ən duyğusal, parlaq və səmimi simalarından biri, həyatı ictimai-siyasi tufanlardan, burulğanlardan, fırtınalardan keçən, məşəqqətlərin girdabına atıldıqca vətən eşqi, yurd sevgisi sönmək bilməyən, hiss və duyğuların «boğulmayan səs»inə, müqtədir carçısına çevrilən Almas İldırımın (25.03.1907, Bakı, Qala k. — 14.01.1952, Malatya, Qala k.) mühacirət dönəmi ilə müqayisədə vətən və sürgün dövrü yaradıcılığı, nəşr olunan ədəbi-bədii irsi haqqında çoxsaylı məqalələr, kitablar yazılsa da, təəssüf ki, yetərincə ciddi araşdırılmamış, sistemli tədqiq edilməmişdir. Şairin sovet dönəmində həyatının ağ buraxılmış səhifələrinə, yaradıcılığının kitablardan kənarda qalan, naməlum bədii nümunələrinə aydınlıq gətirilməmiş, çap olunan əsərlərinin yarımçıq, qüsurlu nəşri və bu kimi bir sıra kölgəli məqamların üzərinə işıq salınmamışdır.

Davamı →

Poeziya, ədəbiyyat… təbiətin ölü, cansız halından dirçəlib canlandığı məqamı tutmaq üçün əlləşir və həmişə ilk misra və sətirlərdə ağacların yarpaqları arasından quş civiltisinin eşidilməsini, bayaqdan tutulmuş havanın quşların səsiylə oyanmasını qeydə alır. Ona görə bu ilk misra və ilk sətir səndən bütün gücünü istəyir...
Amma bəzən elə olur ki, içinə dolmuş, səni yazmağa, anlamağa, hiss etməyə sürükləyən nəsnə (aşağıda bəhs edəcəyimiz hekayələrin birində belə bir ştrix var: qız istəyir ahıl kişinin üzündəki göz yaşlarını silsin, amma ürək eləmir, çünki onlar o üzə çox yaraşırdı...) içindən qopan enerjinin ağrısını, iztirab və əzabını sənə hiss etdirmir.

Davamı →

Davamı →

Axşamçağı, 1905-ci il yanvarın 8-də, Vasilyevski cəzirəsi küçələrindən birində uçuşan, sovrulan qarlarla əlləşərək, şiddətli dondurucu ruzgarlarla boğuşaraq, işçi bir qadın mənzilinə qayıdırdı. Bu qadının çöhrəsində bir məyusluq görünürdü, onu gözləyən ac uşağına bir parça da olsa çörək tapmamışdı, kiçik qızcığazının yanına əliboş gedirdi.

Davamı →