Fiziokratlar məktəbinin yaranmasinin tarixi şəraiti və ümumi xüsusiyyətləri

İqtisadi təlimlər tarixində fiziokratlar məktəbi mühüm yer tutur və bu məktəbin nümayəndələri bir çox yeniliklər yarat­mışlar. Fiziokratların yaradıcılığı feodalizmdən kapitalizmə ke­çid dövrünə təsadüf edir ki, bu dövrdə Qərbi Avropa nisbətən yetkinləşmiş iqtisadi inkişaf mərhələsində idi. XVIII əsrin or­talarında Qərbi Avropada kapitalizmin inkişafı çox uzağa get­mişdi. İngiltərədə sənaye çevrilişi başlamışdı. Fransada isə manufaktura kapitalizmi möhkəmlənirdi. Fransada manufak­tura kapitalizmi antifeodal inqilab ərəfəsinə daxil olmuşdu. Məhz buna görə də Qərbi Avropada kapitalizmin yaranması və inkişafı merkantilistlərin proqramına və nəzəriyyələrinə yeni­dən baxmağı tələb edirdi.İlkin kapital yığımı dövrü artıq başa çatmışdı. Aqrar ölkə­lərdə, xüsusilə müstəmləkələrdə ticarət öz ictimai əhəmiyyə­tini itirmişdi.


Ardı →

Qafqaz xalqları III-XI əsrlərdə

Qafqazda feodal münasibətlərinə keçid. Feodal münasibətləri Qafqazda III-V əsrlərdə meydana çıxdı. IIIəsrdə quldarlar, yerli tayfa başçıları əkin yerlərini, otlaqları, suvarma kanallarını ələ keçirdikdən sonra feodal mülkiyyəti yarandı, feodal və asılı kəndli zümrələri meydana gəldi. Albaniyada iri feodallara patriklər, xırda feodallara azatlar, Gürcüstanda iri feodallara aznaurlar, xırda feodallara uazno deyilirdi. Albaniyada iri irsi torpaq sahibliyi dastakert,şərti torpaq sahibliyi xostaqadlanırdı. Qafqazda asılı olmayan kəndlilər azad kəndlilər idilər. Qafqazda feodal münasibətləri Avropa ölkələrindən tez meydana çıxmış, lakin gec inkişaf etmişdi.


Erkən orta əsrlərin əvvəlində Qafqazda Lazika (Kolxida), Kartli (İberiya), Albaniya kimi müstəqil dövlətlər var idi. 260- cı ildə Sasani şahı I Şapur Roma imperatoru Valerianıdöyüşdə əsir aldı. IIIəsrdə Cənubi Qafqaz Sasanilərin əlinə keçdi. 262- ci ildə Albaniya Sasanilərin tərkibinə qatıldı.298-ci il Nisbin sülhünə görə, Kolxida və İberiya Sasanilərin təsiri altına düşdü. 387- ci ildə Ermənistan və Gürcüstan sasanilər və romalılar tərəfindən bölüşdürüldü.Xosrovun dövründə Albaniya, Atropatena, İberiya imperiyanın şimal kustakına (canişinliyinə) daxil edildi. 481-484-cü illərdə Cənubi Qafqaz xalqları Sasanilərə qarşı üsyan qaldırdılar. Sasani şahı Balaş bəzi güzəştlər edərək 485-ci ildəNvarsak sülhünü bağladı. Sülhə görə, Cənubi Qafqaz ölkələri özünüidarə hüququ aldı. Albaniyada yerli sülalənin hakimiyyəti bərpa edildi.


Ardı →

Innovasiya anlayışı

İnnovasiya menecmentinin öyrənilməsinə hər şeydən əvvəl onun bir sıra ümumi cəhətlərini nəzərdən keçirməkdən başlamaq la­zım­dır. Dünya iqtisadi ədəbiyyatında «innovasiya» potensial elmi-tex­niki tərəqqinin yeni məhsul və texnologiyalarda öz əksini tapması ki­mi şərh olunur. Müxtəlif alimlər «innovasiya» anlayışını öz tədqiqat obyekti və predmetlərindən asılı olaraq təhlil edirlər.


  • Y.P.Morozov geniş mənada innovasiya dedikdə, yeni məhsullar, istehsal, maliyyə, kommersiya və s. xarakterli sosial-iqtisadi və təş­ki­la­ti-texniki qərarlar şəkilində yeniliklərdən mənfəətli, yeni səmərəli is­ti­fadəni nəzərdə tutur.

  • A.İ.Priqojin hasab edir ki, yeniliklər texnika və texnologiyanın in­kişafı, onların yaranması, mənimsənilməsi və digər obyektlərə dif­fu­ziyasının idarə edilməsi şəklinə düşür.

Ardı →

Ümumi qaydalar

  • GMAT

GMAT dərsləri 2-3 ay ərzində həftədə 2 dəfə keçiriləcək.

İstifadə olunacaq ədəbiyyatlar:

1. GMAT OG 11(12) + GMAT Verbal OG+ GMAT Quantitative OG

2. Barron`s GMAT

3. Kaplan GMAT Advanced

4. Kaplan GMAT Comprehensive

5. Manhattan GMAT

6. Müxtəlif proqramlar, testlər

7. Məqalələr


Davamı →

Elmi-texniki sahədə yeni təşkilati quruluşlar

Qərb ölkələrinin elmi-texniki siyasətinin tərkib hissəsi məhəlli elmi-texniki siyasətdir ki, bu da ölkənin ayrı-ayrı regionlarında ETS-nin inkişafının tənzimlənməsi və genişləndirilməsinə, kiçik innova­siya biznesinin inkişafı üçün əlverişli şərait yaradılan xüsusi zonaların və qurşaqların yaradılmasına yönəldilib.
Sahibkarlıq zonaları aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirirlər:
— işsizliyin səviyyəsinin aşağı salınmasına kömək, durğun­luqda olan şəhərlərin və regionların təsərrüfatında yeni iş yerlərinin yaradılması;
— milli azlıqların iqtisadi və sosial inkişafına kömək edilməsi.


Ardı →

Ikinci iddia

II Iddia:
«Müsəlmanlar bizdəki təslis (»müqəddəs üçlük") inancını anlamırlar. Kоr-kоranə Allah birdir deyib təslisin və Isa peyğəmbərin ilah оlduğunun dərin mənasını qavramırlar. Isa peyğəmbərin dоğumunu təhrif edirlər. Оnun adi bir insan kimi bir ata və anadan meydana gəldiyini söyləyirlər. Buna baxmayaraq, Quranda оnun ilah оlduğunu bildirən ayətlər vardır. Quranda оnun Allahın ruhu və kəliməsi оlduğu və bunun əbədi оlduğu bildirilir".


Cavab:
1) Əslində xristianlıq bütünlükdə tək Tanrıya inanan dinlər arasında (Tövhid) göstərilir. Xristianlığın dayandığı Əhiddə həssas bir şəkildə üzərində durulan Tövhid inancı, xristianların mərkəzi оlan Qüdsdə aralarında sıxışıb qaldıqları Hind və Yunan mədəniyyətlərinin təsiriylə, Tövhidə zidd оlan fikir və düşüncələr kirmişdir. Təslisin xristianlıqa girməsi xeyli sоnra оlmuşdur. 325-ci miladi ildə tоplanan «Nikey məclisində» belə təslis yоx idi. Оrada sadəcə Ata və Oğulun tanrı оlduğundan və оnların eyni cövhərdən оlduqlarından bəhs edilirdi. 533-cü ilində tоplanan Kоstantinоpоl məclisi xristianlardan "üçlü xaç, yəni təslis haqqındakı tək uluhiyyətə sitayiş etməyi tələb etməkdədir".


Ardı →

Qədim Yunanistanda iqtisadi fikrin təşəkkülü və inkişafi

İqtisadiyyat haqqında söhbət edərkən, bir qayda olaraq, bu sözün ilkin şərhini vermiş qədim yunanlar haqqında düşünməli oluruq. Lakin cəmiyyətin davranış qaydaları, faydalı fəaliyyətləri haqqında bəhs edən iqtisadiyyat lap qədim dövr­lərdən bəri mövcud olsa da ancaq bir elmi təfəkkür tərzi kimi, uzun müddət elmin müxtəlif sahələri ilə bağlı öyrənilmişdir. Özü də bu proses Qədim Yunanıstanda özünə xüsusi məkan qazanmışdır. Heç də, təsadüfi deyildir ki, biz iqtisadiyyat haq­qında danışarkən, bu məfhumun mənşəyini yunan sözü olan «təsərrüfat» və «qanun» olduğunu qeyd etməli oluruq.
"İliada" və «Odisey» əsərlərində sərvətin mənbəyi, natural təsərrüfat, xüsusən, taxılın, heyvanların yığımı hər cür məh­sul­ların ehtiyatı sayılırdı. Kənd təsərrüfatı işləri ilə məşğul olmaq azad adamların ləyaqətli işi hesab olunurdu. 
Yunanıstanda e.ə. VIII-VII əsrlərdə sənətkarlığın əkinçi­likdən ayrılması, ticarətin genişlənməsi, eləcə də sələmçiliyin güclənməsi, bir tərəfdən adamların torpaqdan məhrum olun­masına gətirib çıxa­rırdı, digər tərəfdən cəmiyyətin Polisey (şə­hər-dövlət) deyilən, xüsusi qrupu meydana gəldi ki, onlar da kollektiv şəkildə qullara, digər asılı adamlara və yadelli adam­lara qarşı dururdular. Poliseyaya daxil olan vətəndaşlar, torpaq və qullar üzərində hakim mövqedə dayanmaq hüququnu da­şıyırdılar.
Ardı →

Qədim Romada iqtisadi fikrin formalaşmasi

Qədim dövrün iqtisadi fikri klassik quldarlıq quruluşunun tərəqqi etdiyi e.ə. II əsrdə, eləcə də eranızın III-Y əsrlərində  Qədim Romada inkişaf etmiş və başa çatmışdır. Qədim Roma iqtisadi fikri azad və bərabərhüquqlu torpaq mülkiyyətçilərinin birləşməsi əsasında əmələ gəlmiş şəhər icma əkinçiliyi və qul əməyinin mənimsənilməsi ilə əlaqədar idi.
Roma polis dövlətinin quldarlıq şəraitində inkişafı və kəsb etdiyi ziddiyyətlərin aradan qaldırılması əkinçilik, torpaq mülkiyyətçiliyi, hərbiçilərin torpaq əldə etməsi hüquqları və sairə məsələlərlə bağlı aparılan islahatlarla sıx şəkildə bağlı idi.
Ardı →

Şərqdə iqtisadi fikrin formalaşmasinda islamin rolu

İqtisadi təlimlər tarixinin bir elm kimi formalaşmasında Şərq iqtisadi fikrinin müstəsna dərəcəli təsiri olmuşdur. Bu hər şeydən əvvəl Şərqdə, xüsusən İlkin Ərəb Xilafəti dövlətində İslam dininin meydana gəlməsi (610-632-ci illər) ilə yeni iqti­sadi münasibətlərin və davranış qaydalarının meydana gəlməsi ilə əlaqədar olmuşdur.
Şərqdə spesifik iqtisadi davranış qaydalarının mövcud olması bir tərəfdən ənənəvi yaşayış tərzindən, milli vərdişlərdən asılı olmuşdursa da, lakin onun spesifik forma alması sırf İslami mənəvi-dini dəyərlərin insanların həyat tərzlərində hakim mövqedə durması ilə bağlıdır. Ona görə də Şərqdə orta əsrlərdən başlayaraq iqtisadi fikirlər barəsində mülahizələr irəli sürərkən, bir qayda olaraq islam elmi dünyagörüşünə, xüsusən Qurani-Kərimdə və Məhəmməd (s.ə.s.) sünnəsindən irəli gələn prinsiplərə əsaslanmaq lazımdır.
Min illər boyu insanların mənəvi həyat tərzinin əsası kimi təsvir olunan islam eyni zamanda elmin bir sıra sahələrində böyük nailiyyətlərin əldə olunmasına istiqamət vermişdir. Sözsüz ki, burada fəlsəfəni, hüququ, sosiologiyanı, tarixi, ədəbiyyatı, dilçiliyi, kimyanı, fizika-riyaziyatı, coğrafiyanı və s. sahələri xüsusi qeyd etmək olar. Lakin Qurani-Kərimdə iqtisad elminə dair külli miqdar ayələrin olmasına, eləcə də şəriətdə xüms, zəkat, həcc kimi ərkan və ya rükunların göstərilməsinə baxmayaraq, onların sistemşəkilli tədqiqi istənilən səviyyədə aparılmamışdır.
Ardı →

Biznesin stratejı planlaşdırılması: Nədən başlamalı?

Bazar iqtisadiyyatı şəraitində işləyən hər hansı firma öz məhsullarının vaxtında satışını daim mənfəət təminatı kimi təmin etməyə çalışır. Bunun üçün o, a) bazarın konyunkturuna; b) rəqabətə; c) özünün resurs imkanlarına adekvat olan uzunmüddətli fəaliyyət proqramını işləyib hazırlayır. Bu cür proqram firmanın strategiyasını əks etdirir.
Strategiya – mövcud imkanlarla qarşıya qoyulmuş məqsədlərə nail olmaqdan ötrü firmaya zəruri olan uzunmüddətli hərəkətlərin ümumiləşdirici modellərdir. İqtisadi təşkilata şamil edildikdə, bu, onun başlıca məqsədlərinin və bu məqsədlərə nail olmanın əsas üsullarının məcmusudur. Firma fəaliyyət strategiyasını işləyib hazırlayarkən, fəaliyyətinin ümumi istiqamətlərini müəyyən edir. «Strategiya» termini yunan dilindən tərcümədə «stratos» – ordu və «ado» aparıram sözlərini bildirir.
Davamı →