Bir cəmiyyət düşünün bütün kitablar yandırılsın, hətta onları evdə saxlamaq belə cinayət sayılsın. «Yanğınsöndürən»lərin peşəsi kitab yandırmaq olsun. Mənəvi dəyərlər, hisslərə qapılmaq, düşünmək lazımsız hesab edilsin. Ətraf robotlaşmış «insan»larla əhatələnsin.

Tam təsəvvür edə bilmədinizsə, Rey Bredberi sizə kömək edər.

«Faranheyt 451» Rey Bredberinin 1953-cü ildə nəşr edilmiş romanı. Adı ilə oxucuda maraq yaradan əsərlərdəndi. Əsərə ad seçməkdə də ustalıq çox vacibdi. Bredberidə bu əla alınıb.

Nədi 451 dərəcə faranheyt? 
451 dərəcə faranheyt — bu, kağızın alışdığı və yanmağa başladığı temperaturdu. Yanan kağızlarsa, sadəcə kağız deyil, məhv olan fikirlərdi. Məhv olan düşüncələrdi. Düşünən insanlığın külləri. Mühakimə edən insanların son nəfəsi. Robotlaşmanın təməli…
Ardı →

İqtisadi İnkişaf
1. İqtisadiyyat real ifadədə 3,4 dəfə artmışdır. 
2. Qeyri- neft sahələrində 2,7 dəfə artıma nail olunmuşdur. 
3. Dövlət büdcəsi 19 dəfə artmışdır. 
4. Davos Dünya İqtisadi Forumunun " 2012-2013 Qlobal Reqabətqabiliyyətlilik İndeksi «nə görə Azərbaycan dünyada 46-cı, MDB məkanında birinci yerdədir. 
5. İqtisadiyyata 110 milyard manat sərmayə qoyulmuşdur. 
Ardı →

Tanınmış yazıçılar “Qırmızı Papağın nağılı”nı yazsaydılar necə alınardı? 

Haruki Murakami
 
Mən oyananda, Qırmızı Papaq hələ yatırdı. Mən dalbadal yeddi siqaret çəkdim və mətbəxə keçib əriştə bişirməyə başladım. Mən həmişə əriştəni çox diqqətlə bişirirəm və kiminsə məni bu prosesdən ayırmağını sevmirəm. Radioda Pink Floyd oxuyurdu. Əriştənin sousunu hazırlayanda qapının zəngi eşidildi. Mən qapıya yaxınlaşanda otağa da göz atdım. Qırmızı Papaq hələ də yatırdı. Onun qulaqlarına tamaşa etdim. Bir qulağını səhər günəşi işıqlandırırdı. Mən ömrümdə belə qulaqlar görməmişdim… Qapını açanda Canavarı gördüm. Dərhal yadıma qoyun düşdü. 
 
Viktor Hüqo
 
Qırmızı Papaq titrədi. O tək idi. O, səhrada iynə kimi tək idi, ulduzların arasında qum zərrəsi kimi, zəhərli ilanların arasında qladiator kimi tək idi…
Ardı →

Məşhur rus yazıçısı  Boris Pasternakın “Doktor Jivaqo” romanını ilk dəfə Amerikanın Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi çap edib.  “İTAR-TASS” agentliyinə istinadən verilən xəbərə görə buna sübut Amerikanın qapalı Mərkəzi Kəşfiyyat Muzeyində tapılıb.

“Yahoo” inetrnet portalının müxbiri Ollivye Noks muzeydə kitabın 1959-cu ildə Fransada yayımlanmış nəşrinin slaydını görüb. Fotonun altında ““Doktor Jivaqo”nun MKİ tərəfindən rus dilində gizli çap edilmiş orijinal nəşri” yazılıb. Kitabın alt qapağında onun Fransada çap olunması qeyd edilib.

Əvvəllər də romanın çapında MKİ-nin rolu olması ehtimalları vardı. Bəzilərinin fikrincə məhz bunun nəticəsində Pasternak Nobel mükafatı ala bilib. Amma bu versiyalar heç vaxt təsdiqini tapmayıb.  

Amerika kəşfiyyat idarəsinin mütəxəssislərinin fikrincə, “Doktor Jivaqo” heç vaxt siyasi təbliğat romanı olmayıb. Sovet hakimiyyəti əsəri insanları intellektual vicdana və insan azadlığına çağırışa görə qadağan edib. 

 

Davamı →

Alman filosoflarından biri deyirdi ki, kitablar bəşəriyyətin yeganə qalıcı yaddaşıdır.

Həqiqətən də bu belədir.

Dövlətlər, şəxsiyyətlər, mədəniyyətlər, sivilizasiyalar gəlir və gedir, lakin kitablar bəşər cəmiyyəti durduqca durur, bir nəsildən digər nəslə ən dəyərli mülkiyyət kimi ötürülür.

Məhz bu xüsusiyyət də, kitabların dəyərini, qiymətini müəyyənləşdirin başlıca amildir. Bəs görəsən dünyanın ən bahalı kitabları hansılardır?

1. Leonardo Da Vinçi – “Lester əlyazmaları”, 30.8 milyon dollar, (1994)

1500-cü ildə nəşr olunub. Bu kitab tarixə “bu günə qədər satılan ən bahalı kitab” adı ilə düşüb. Maraqlıdır ki, bu kitabın sahibi dünyanın ən zəngin adamı Bill Geytsdir. O, kitabın çox sayda şəkillərindən “Microsoft”un ekran qoruyucuları kimi istifadə edib və həmçinin kitabı sərgi üçün dünyanın müxtəlif şəhərlərinə verib.

2. Müqəddəs Kusbertin İncili, 14 milyon $, (2012)

7-ci əsrə aid bu nadir əsər latın dilində yazılıb. Kitabı hər kəs oxuya bilər, çünki elektron versiyası mövcuddur. Kitab Britaniya kitabxanasında nümayiş olunur.

3. Müqəddəs Venediktin sifarişi ilə yazılmış “Henri Lionun İncili”, 11.7 milyon $, (1983)

Ardı →

«Millions» adlı ədəbiyyat şəbəkəsi bu günə qədər yazılmış 10 ən çətin kitabı seçib. Üç il davam edən araşdırma zamanı oxumağın çətinliyi baxımından kitabların uzunluluğu, dili və üslubu, qeyri-ənənəvi texnikası, struktur fərqliliyi nəzərə alınıb. Seçim yalnız qərb dillərində yazılmış kitablar arasında aparılıb.

1. Amerikalı yazıçı Djuna Barnesin (1892-1982) «Nightwood» (Türk dilinə — “Gecəni danış mənə” adı ilə tərcümə edilib) adlı romanı. Bu kitab qeyri-adi dil strukturu ilə müasir ədəbiyyatın kult əsərləri arasına girib.

2. İngilis ədəbiyyatının möhtəşəm abidəsi olan “Qulliverin səyahəti”nin müəllifi Conatan Sviftin “Çəlləyin nağılı” adlı əsəri.

3. Alman filosofu Hegelin əsas əsərlərindən biri olan “Ruhun fenomenologiyası” kitabı.

4. İngilis yazıçısı Virciniya Vulfun texniki bacarığını tam olaraq inkişaf etdirdiyi «To the Lighthouse» (Rus dilinə “Mayakda” kimi tərcümə olunub) əsəri.
Ardı →

«Taun» əsərinin müəllifini bilməsəniz belə elə ilk cümlələrindən anlayacaqsınız ki, bu əsər məhz Alber Kamyunun qələminin məhsuludur. Digər əsərlərində olduğu kimi bu əsərdə də yazıçı öz yazı dilinin sadəliyindən və anlaşıqlılığından üz döndərməmiş və bütün obrazlarına bir az özünü qatmışdır. Əsər boyu oxucu olduqca rahat irəliləyir və digər mürəkkəb dilli əsərlərdə olduğu kimi eyni yeri iki dəfə oxumaq məcburiyyətində qalmır. Obrazlar da olduqca təbii və inanılacaq tiplərdir. «Taun» əsəri məzmunca sadə görünsə də dialoqlar zamanı olduqca yüksək anlam kəsb edən cümlələr insanı düşünməyə vadar edir. Əsəri tez bir zamanda oxudum və bəzi yerlərini sizinlə paylaşmaq istərdim. Oxumağa dəyər!

" Siçovul əhvalatı vaxtı dil boğaza qoymayan mətbuat indi susmuşdu. Çünki siçovullar küçədə qırılırdı, adamlar isə evlərdə ölürlər."

" Bir dəfə ona dedim ki, adamlardan ayrı düşməmək üçün ən düzgün yol düzgünlükdür. O isə acıqla mənə baxıb dedi: İş buna qalsa heç kəs birgə olmaz. Bəli, mən belə bilirəm. Adamları birləşdirmək üçün onlara taun xəstəliyi göndərmək lazımdır. Ətrafınıza baxsanız bunu duyarsınız."



" Həqiət elə bir şeydir ki, istər onu görməzliyə vur, istər gözünü bağla, o öz yenilməz qüvvəsi ilə işini görəcək. Məsələn, sevdiyiniz bir adamın dəfn vaxtı çatanda onun dəfnində iştirak etməmək olar mı?"


Ardı →

İnsan beyninə fərqli şəkildə təsir edən 10 roman müəyyənləşdirilib.
Ədəbiyyatın “müalicəvi” xüsusiyyətini əsas tutan elm adamları bu romanların insan beynini inkişaf etdirdiyini, xarakteri dəyişdiyini və ünsiyyət qurmağı asanlaşdırdığını bildiriblər.

Toronto universitetinin mütəxəssisləri psixiatr Keit Otli və İnqrid Uikelqrennin “Scientific American” jurnalında dərc olunan məqalələrində deyilir ki, roman qəhrəmanları ilə təmas həm xəyal dünyasını zənginləşdirir, həm də sosial əlaqələri gücləndirir. Həmin siyahıda yer alan romanlar aşağıdakılardır:

1. İohann Volfqanq Höte – “Gənc Verterin iztirabları” (1787-ci il) Romanda özünə qəsd edən qəhrəmanın faciəli həyatı təsvir edilir.

2. Ceyn Ostin – “Eşq və qürur” (1813-cü il) Roman 18-ci əsrdə İngiltərədə keçən unudulmaz bir eşq hekayəsindən bəhs edir.

3. Nataniel Hotorn – “Qırmızı ləkə” (1850-ci il) Romanda cəmiyyətin eşq, günah, ədalət, zülm kimi məfhumlarından söhbət açılır.

4. Qustav Flober — «Madam Bovari» (1856-cı il) Bu roman romantizm axınına qarşı olub, realizmin ilk nümunələrindən sayılır.

5. Corc Eliot – “Middlmark” (1870-ci il) Romanda qadınların rolu, evlilik xüsusiyyətləri, din və riyakarlıq, siyasi islahat mövzularına toxunulur.

6. Lev Tolstoy – “Anna Karenina” (1877-ci il) Əsər 1870-ci illərdə Rusiyada cəmiyyətin üst sinfinə mənsub olan iki insanın eşqindən və patriarxal həyat tərzi qalıqlarının burjua tərəqqisinin təzyiqi altında dağılmasından söhbət açılır.
Ardı →

Bütün həyatı yollarda keçən bir yolçunun hekayəsidir Knulp. İstədiyi yerə «qonaq», amma heç yerdə qərar tutmayan azad ruhun qısa dastanı...

Knulp, hər birimizin içində yatan «tərk etməyə meyilli» yönümüzdü əslində. Roman boyu doğmalıq hiss edir oxucu bu obrazla öz arasında. 

Knulp tərk edir, Knulp yalnızdır, vecsizdir. Amma Knulpın digər yalnızlardan böyük fərqi var, o, cəmiyyətdən təcrid olunmuş yalnızlardan deyil. Knulp getdiyi hər yerin sakinidir, amma heç yerə aid deyil. Knulp hər kəsdə bir iz buraxır, amma heç kəsə, heç yerə bağlanmır.

Bu vecsizliyin səbəbini Knulp özü belə izah edir: “Hər şey o zaman baş verdi… O zaman, hələ on dörd yaşındaykən, Franziska mənə oyun oynadığı zamanlar. O vaxt hər şey ola bilərdim. Sonra içimdə bir şey qırıldı, ya da xarab oldu. Bax, o zamandan bəri heç bir işə yaramaz oldum...”

İnsanın gələcək həyatı, problemləri, səhvləri uşaqlığından qalan miras kimidi. Knulpın bütün həyatı bu «mirasın» ağırlığı altında əzildi.
Davamı →

Bu təəccüblü olsa da bəzən yazıçılar özləri də bilmədən hər hansısa əsəri yazanda fantaziya gücünü işə salaraq müəyyən fenomeni, ideyanı irəli sürürlər hansı ki, hələ mövcud deyil. İndi biz sizə bu kitabların adını və ideyalarını göstərəcəyik hansılar ki, illər sonra reallaşmışdı.

1. ”Atom bombası” söz birləşməsini ilk dəfə yazıçı Herbert Uells işlətmişdi. O, “Dünyanın azad edilməsi” kitabında bu fikirdən istifadə etmişdi. Maraqlısı odur ki, kitab 1913-cü ildə işıq üzü görmüşdü. Yəni 1-ci Dünya müharibəsindən əvvəl və hamıya məlumdur ki, atom bombası 2-ci Dünya müharibəsinin sonu 1945-ci ildə sınaqdan keçmişdi.

2. Struqas qardaşlarının “Günorta, XXII əsr” povestində “Kaspar-Karpor” sitemindən istifadə etmişdi. Bu metod beynin sürətinin köçürülməsi və riyazi modelinin yaradılmasına xidmət göstərir. Əsər 1962-ci ildə çap edilmişdi. O zaman Anatolu Karpovun 11 yaşı vardı, Qarri Kasparov isə hələ dünyaya gəlməmişdi.

3. Artur Konan Doyl Şerlok Holms hekayələrində bir çox kriminal metodların adını çəkmişdir hansılar ki, hələ polislərə məlum deyildi. Bura siqaretin külü, yazı maşınlarının identifikasiyası, hadisə yerinə lupa ilə nəzər salmaq kimi metodlar daxildi. Nəticədə polislər Holmsun bu və digər metodlarından istifadə edərək cinayət işlərinin üstünü açırdılar.

4. Rey Brenderi öz zamanında ideya baxımından qulaqcıqların ən müasir növünü yaratmışdı-hansını ki, ” damcılar” adlandırmışdı. O “ Faranqete görə 451 dərəcə” adlı əsərində bu ideyanı irəli sürmüşdü. Roman 1950-ci ildə yazılmışdı. O zaman hansı növ qulaqcıqların mövcud olduğunu yəqin ki, bilirsiniz.
Ardı →