Kleptomaniya (oğurluq xəstəliyi) bir impuls nəzarət pozuntusudur və normal oğurluq halları ilə qarışdırılmamalıdır. Kleptomaniya fərdlərin oğurluq impulslarını boğmasına mane olur. Kleptomaniya yunanca oğru mənasını verən Kleptes sözüdür. Kleptomaniya fərdlərin ehtiyacı olmayan əşyaları oğurlanmasına səbəb olan güclü bir istəkdir. Oğurluq həvəsi o qədər güclüdür ki, insanlar oğurlamaq istəməsələr də, onun qarşısını ala bilmirlər.

Kleptomaniya həm kişilərdə, həm də qadınlarda müşahidə olunur. Ayrı-ayrı şəxslər oğurluq həvəsi nəticəsində mağaza və bazarlarda məhsul oğurlayırlar. Kleptomaniya insanların öz əşyalarını, hətta dostlarından və ailəsindən belə oğurlamasına səbəb olur. Oğurluq həvəsi olan insanlar çox vaxt oğurluq etdikləri andan peşman olurlar.

Kleptomaniya əlamətləri hansılardır?

Kleptomaniya bir çox insanda eyni simptomlarla özünü göstərir. Kleptomaniyanın simptomları aşağıdakılardır

• Lazım olmayan şeyləri oğurlamaq üçün qarşısıalınmaz bir istək

• Çətinlik və nəticədə oğurluq çağırışlarına nəzarət edə bilməmək

• Oğurluq etmək istəyini hiss edəndə əsəbləşməmək

• Oğurluq hərəkətini yerinə yetirərkən həzz almaq, məmnunluq və istirahət

• Oğurluq etdikdən sonra özünə qəzəblənmək peşmançılıq, günahkarlıq hissi, utanmaq

• Oğurluq etdiyinə görə tutulma qorxusu

• Oğurluq əməlindən sonra bütün pis hisslərə baxmayaraq yenidən oğurluq etmək istəyini hiss etmək və oğurluq etmək

Kleptomaniya (oğurluq xəstəliyi) niyə yaranır?
Kleptomaniyanın səbəbləri tam olaraq bilinməsə də, bu pozğunluğun ortaya çıxmasında bir çox fərqli faktorun təsirli olduğu düşünülür. Kleptomaniyaya səbəb olduğu düşünülən amillərdən biri də beyində neyrotransmitter adlanan maddələrdən biri olan serotonin səviyyəsindəki balanssızlıqdır. Serotonin, insanların əhval — ruhiyyələrini tarazlaşdırmağa, xoşbəxt və canlı hiss etmələrinə kömək edən bir nörotransmitterdir. Serotonin çatışmazlığı fərdlərin daha da depressiyaya düşməsinə və bəxdbəxt olmasına səbəb olur. 

Kleptomaniya kimi impuls nəzarət pozuqluğu olan şəxslərdə serotonin səviyyəsinin normadan aşağı olduğu müşahidə edilir. Kleptomaniya beyindəki opioid sisteminin nasazlığı səbəbindən də baş verir. Opioid sistemi beyindəki impulsları tənzimləyir və idarə edir. Opioid sistemindəki pozulmalar fərdlərin impulslara qarşı müqavimətini pozur və kleptomaniya kimi pozğunluqlara səbəb olur.

Kleptomaniyanın səbəblərindən biri də oyun zamanı yaşanan həyəcan nəticəsində ifraz olunan dopamindir. Dopamin beyində məmnunluq və həzz duyğularına səbəb olan bir nörotransmitterdir. Dopaminin sərbəst buraxılması, oğurluq prosesi zamanı insanların razı qalmasına səbəb olur. Dopaminin sərbəst buraxılması asılılıq yaradır və fərdlərin davamlı olaraq oğurluq etmək istəməsinə səbəb olur.

Kleptomaniyanın müalicəsi varmı?
Kleptomaniya psixoterapiya və dərman müalicəsi kimi üsulları ilə müalicə oluna bilən psixoloji bir xəstəlikdir. Bununla belə, kleptomaniyanın açıq bir müalicəsi olduğunu söyləmək düzgün deyil. Kleptomaniya müalicəsi mütəxəssis terapevtlərin uyğun hesab etdiyi müalicə üsulundan asılı olaraq fərqlənir. Kleptomaniyanın müalicəsində istifadə edilən üsullardan biri də dərman müalicəsidir. Kleptomaniyanın müalicəsi üçün təsdiqlənmiş dərman yoxdur. 

Kleptomaniyanın müalicəsi üçün istifadə olunan dərmanlar adətən serotonin səviyyəsini tənzimləyən və opioid sisteminin müntəzəm işləməsinə kömək edən dərmanlardır. Koqnitiv — davranış terapiya kleptomaniyanın müalicəsində geniş istifadə olunan psixoterapiya növüdür. İmpuls nəzarəti pozğunluqlarının və bu pozğunluqlara səbəb olan amillərin araşdırılmasına və aradan qaldırılmasına kömək edən koqnitiv davranışçı terapiya, fərdlərin mənfi düşüncələrini müsbətə çevirməyi hədəfləyən bir terapiyadır.

Kleptomaniyadan əziyyət çəkən şəxslər onlara ittihamedici və təhqiredici münasibətlə qarşılaşmaq əvəzinə müalicə almağa təşviq edilməlidir. Qeyd etmək lazımdır ki, kleptomaniya impuls pozğunluğudur. Müalicədən imtina, kleptomaniya səbəbiylə alçaldılan və ittiham olunan şəxslərdə görünə bilər. Kleptomaniya müalicə olunmazsa, bir çox maddi və mənəvi problemlərə, psixoloji problemlərə səbəb olur. Oğurluq həvəsindən ötrü oğurluq edən şəxslər tutulduqları təqdirdə hüquqi problemlərlə üzləşirlər.