Tarixə iz qoymuş kəşflərin çoxunun kişilərə məxsus olduğu, qadınların isə elm sahəsində mühim işlərə imza atmadıqları ilə bağlı fikirləri tez-tez səslənir. Halbuki, tarix bir çox elm qadınının kəşfini öz adına çıxan kişi alimlərlə doludur. Hətta bu o qədər geniş yayılmış bir hadisədir ki, məhz bu mənanı verən xüsusi termin də var – Matilda effekti. Elm tarixçisi Marqaret Rossiter bu sözü ilk dəfə 1993-cü ildə terminalogiyaya daxil edib.

Bəs Matilda effektinə məruz qalan elm qadınları kimlərdir?

Sesiliya Peyn – astronom, astrofizik
Ulduzların hidrogen və heliumdan meydana gəldiyini kəşf edib. Bu kəşfini həmkarı Henri Rassel ilə bölüşən Sesiliya xəyal qırıqlığı yaşayır. Çünki H.Rassel onun əldə etdiyi nəticənin düzgün ola bilməyəcəyini, bunun elmi biliklərlə üst-üstə düşmədiyini deyir. Buna görə də Sesiliyanın məqaləsini çap etdirmir. 4 illik araşdırmalardan sonra Sesiliya ilə eyni nəticəyə gələn H.Rassel öz məqaləsində Sesiliyanın adını belə çəkmir. Ən maraqlısı odur ki, illər sonra Sesiliyaya H.Rassel mükafatı verilir.
Davamı →

Uca ALLAH bütün məməlilər üçün spesifik qida növü yaratmış və insan öz spesifik qida mənbəyi olan ana südü üçün kodlaşdırılmışdır. Ona görə də yeni doğulmuş uşaqların başqa biloji növlərin südü ilə qidalanması onlar üçün ekoloji fəlakət hesab olunur. Bütün süni qida qarışıqları heyvan və bitki südündən hazırlanır. Dünyaya körpə gətirən ana övladına ilk günlərdəki südünü verməməklə onun sağlamlığına nə qədər ziyan vurduğunu bəlkə də anlamır.

Ana südünün, xüsusilə də ağuz südünün (molozivo, kolostrum) əvəzsiz bir nemət olduğunu analara izah etmək hər bir tibb işçisinin vəzifə borcudur. Doğulan andan bir yaş yarıma qədər uşaqlar üçün ən adekvat qida ana südüdür. Südün əmələ gəlmə prosesi hamiləlik və doğuşdan sonrakı dövrdə baş verir. Həmin proses hipofizin prolaktin hormonunun təsiri ilə təmin olunur.
Davamı →

Bəzi qadınların süd verə-verə yenidən hamilə qalmaqları mümkündür. Belə halda bəziləri, birinci körpəyə süd verilməyin zərərli ola biləcəyini qeyd edirlər. Bu səbəbdən qadınlar uşağı süddən kəsirlər.

Mütəxəssislər isə bunun tamamilə yanlış olduğunu bildiriblər. Onlar, sadəcə gələn südün azala biləcəyini qeyd edirlər. Qatılığı dəyişə biləcəyi üçün bu, körpə tərəfindən sevilməyə bilər. 
Davamı →

Təbiətdə anadangəlmə süd verməyə qabil olmayan qadınla­r cəmi 2,4%, müxtəlif fizioloji səbəblərə görə sonradan laktasiya prosesi pozulan qadınların isə 1 – 5% təşkil etmələrindən asılı olmaya­raq, xüsusən sənayeləşmiş ölkə və şəhər­lər­də statistik göstəricilərə baxmayaraq “südüm yoxdur” yaxud “südüm kəsildi” təzad doğuran məşhur ifadələrdəndir.

Bunun başlıca səbəbi obyektiv və subyektiv əsaslara görə kifayət qədər maariflən­məyən gənc ananın özünə inamının az olması nəticəsində bir sıra iqtisadi, sosial, mədəni təsirlərə tez məruz qalmasıdır. Əksinə, süd əmizdirmə­yin həyat tərzinin təbii tərkib hissəsi olduğu, bu sahədəki təcrübənin nəsildən – nəsilə ötürüldüyü və yüksək qiymətləndirildiyi cəmiyyətlərdə isə hətta ana, yaxud uşağın səhhətində nasazlıqlar olduğu halda belə laktasiya prosesi uğurla həyata keçirilir.
Davamı →

İşgüzar analar və ya öz uşaqları üçün ana südünü sağan bütün analar südü ən təmiz və ən təhlükəsiz qaydada saxlamalıdırlar. Südü hər hansı bir təmiz qabda saxlamaq mümkündür: plastik, şüşə və ya uşaq qabları. Saxlanılma temperaturu və müddətinə dair göstərişlər bir şəraitdən digərinə doğru çox fərqlənir. Biz sizə tədqiqatlara və sağlam düşüncəyə əsaslanan qaydaları məsləhət görmək istəyirik.

Otaq temperaturu
Yenicə sağılmış ana südünün otaq temperaturunda 8 saat ərzində saxlanılması mümkündür. Əgər süd daha uzun müddət saxlanılmalıdırsa, bu zaman o, soyuducuya qoyulmalıdır. Əvvəl soyudulmuş südü otaq temperaturunda bir saatdan artıq saxlamaq olmaz.
Davamı →

Zülallar, karbohidratlar, minerallar, vitaminlər, yağlar… Körpənin ehtiyacı olan bütün qida elementlərini ehtiva edən ana südü təbiətin ən gözəl möcüzəsidir.  Xüsusilə ilk 6 ayda kifayət qədər çəki alan körpəyə ana südündən başqa heç bir əlavə qidaya ehtiyac olmur. Ana südünün ən əhəmiyyətli təsirlərindən biri ana və körpə arasındakı bağı gücləndirməsidir. Bu səbəbdən də doğuşdan dərhal sonra körpə ana döşü ilə tanış olmalıdır. Körpə ana südü ilə qidalanmağa nə qədər erkən başlasa, ana südü də o qədər sürətlə gələcək. 

1. Piylənmənin qarşısını alır
Əmizdirməyə başlanan ilk vaxtlar gələn südün tərkibi ilə əmizdirmənin sonundakı süd arasında fərq var. Ön süddə zülal, son süddə isə yağ nisbəti yüksək olur. Bu da körpədə doyma hissi təmin edərək piylənmənin qarşısını alır. Ana südü yarımçıq doğulan körpə üçün ən uyğun komponentdir. Bu süd sayəsində yarımçıq körpə kifayət qədər çəki alır.
Davamı →

Ailədə maliyyə məsələlərinə görə cavabdehlik kişinin üzərinə düşür. Kişilik ailəsinin rifahını yaxşılaşdırmaq bacarığı ilə özünü göstərir. Lakin o, qadın sevgisinin axınını hiss etmirsə, pul qazanmaq yolları bağlanmağa başlayır. Kişinin onu sevən qadına həmişə ehtiyacı var: öyrətməsin, tərbiyə etməsin, sadəcə olduğu kimi qəbul etsin.

Qadınlığın açarı hadisələri qəbul etməyi bacarmaqdır. Qadın onun qərarlarını, reaksiyaları və bütünlüklə varlığını qəbul etməyi öyrənməlidir. Bir qadının öz ərini mühakimə etmədən qəbul etməsi kişinin bütün gücünü qadınlara yönləndirmək qabiliyyətini inkişaf etdirir. Qadının sevgisi kişini qəbul etməkdən ibarətdir.

Sevgisi ilə emosional enerjini yaxalamaq bacarığı qadını xeyirxahlar sırasına daxil edir. Əgər qadın bu enerjiyə sahibdirsə, onda kişi səxavətli olur və onun ətrafında qoruyucu bir enerji şarı meydana gəlir:
Davamı →

Hamiləlik bəzən qadınlar üçün uzaqdan qorxuducu ola bilir və bu səbəbdən uşağın doğulmasını gecikdirən cütlüklərin də sayı çoxdur. Ancaq hamiləlikdə rast gəlinən çətinliklərlə yanaşı həyatı hamilə qadınlar üçün daha gözəl hala gətirən səbəblər də var. Belə ki, sadəcə böyüyən qarın, artıq çəkilər, ağrılar deyil, sizə xoşbəxtlik verən bir çox şey də hamiləliklə birgə gəlir və uşaq sahibi olmağın həyəcanına hamilə olmağın gözəlliyi də əlavə olunur.
Davamı →

Doğum çatları hər bir qadını narahat edən problemlərdəndir. Bunun da səbəbi bir az məlumatsızlıq, bir az da laqeyd yanaşmaqdır. Əslində bu çatların olmasının qarşısını almaq elə də çətin deyil. Biz sizin üçün həm doğuşdan əvvəl, həm də sonra bu çatları aparmaq üçün nələr etməli olduğunuzu tapıb yazmışıq.

Doğuşdan əvvəlki tədbir
— Balanslı və düzgün qidalanmaq.
— Bol miqdarda su içmək.
— A, C və E vitamini baxımından zəngin qidalar yemək.
— Protein cəhətdən zəngin qidalar da çatların yaranmasını azalda bilər.
— Davamlı olaraq idmanla məşğul olmaq.
— Tərkibini bildiyiniz və keyfiyyətinə əmin olduğunuz kremlərdən istifadə etməklə də çatların yaranmasının qarşısını ala bilərsiniz.
Davamı →

1. 20-ci həftədən etibarən qarın böyüməyə başlayır və bel nahiyənizdə ağrılar artır. Bu ağrıların azalmasının qarşısını almaq üçün davamlı olaraq idman etmək və normal qidalanmaq lazımdır.

2. Aparılan axtarışların nəticəsinə görə idman etməyən hamilə qadınlar idman hərəkətləri edən hamilələrə nisbətən 7 kilo daha çox kökəlirlər.

3. İdman nəticəsində qarın nahiyəsində olan əzələlər güclənir və doğum anında anaların rahat doğum etmələrinə səbəb olur.
Davamı →