Рейтинг
+12.48

Türklərin tarixi

30 üzv, 52 topik

Osmanlı imperiyası

Osmanlı dövlətinin qurucusu qayı boyuna mənsub olan Osman bəy olmuşdur. Osman bəy Əskişəhər-İraq yolunu ələ keçirərək Konya sultanlığına son qoyur. 1299-cu ildə Osmanlı dövləti qurulur. 1314-cü ildə Osman bəy Bursa şəhərini mühasirəyə alır.


Ardı →

Dünya düzəni və Türklər | Türklərin tarixi missiyası



Hər bir fərd kimi hər bir millətin də tarixi bir missiyası var. Türklərin tarixi missiyası dünyaya bir düzən, bir ədalət gətirməkdir.İnsan yaranandan düşmənçiliklə qarşılaşıb. Bu düşmən ilk öncə Şеytan idisə, daha sonra Şеytana qardaş Qabil qoşuldu. Qabil qardaşı Habili öldürdü. Bеləliklə fərqlilik yarandı. Fərqlilik köləlik, köləlik quldarlıq, quldarlıq isə arsızlıq, əxlaqsızlıq yaratdı.Qorxu və inamsızlıqla yola çıxan İnsan yеni düşüncə və idarəçilik formaları icad еtdi. İnsanlar bir-birini öldürərək, kölə еdərək və nəhayət, biri ağa, biri qul olana qədər çarpışaraq vuruşdu, üst İnsan, orta İnsan, alt İnsan formalaşdırdı.


Ardı →

19 qardaşını öldürən Osmanlı sultanı

Hər toplumda cəlladlar qorxulan, nifrət edilən şəxslər olublar. Hətta bir çox yerdə həmişə lənətləniblər. Osmanlı dövründə cəlladlar yalnız yaşadığı dövrdə deyil, ölərkən belə xalq tərəfindən dışlanıb, hətta qəbirləri belə ayrıca olub.

Buna görə bəzən cəlladlar üçün ayrıca qəbirsitanlıqlar da yaradılıb. Bunlardan biri də Əyyub məzarlığıdır. Bir zamanlar bu qəbiristanlıq dünyadakı yeganə cəllad məzarlığı kimi ad çıxarıb. Ad çıxarmışdı deyirik… Çünki yüzlərlə cəlladın məzarı zaman keçdikcə həm unudulmuş, həm də yerli əhali tərəfindən dağıdılmışdı. İstanbulda yerləşən cəllad məzarları dağıdılıb, yerlərində binalar və digər obyektlər tikilib. 
Davamı →

Həştərxan, Sibir və Krım xanlıqları

HƏŞTƏRXAN XANLIĞI (1466-1556)

XV əsrin ortalarında Qazan xanlığı ilə eyni vaxtda Volqa çayının aşağı axarında mərkəzi Həştərxan şəhəri olan Həştərxan xanlığı yarandı. Xanlığın əsasını Kiçik Məhəmmədin nəvəsi Qasım xan qoymuşdu. Onun ərazisi Aşağı Volqa sahillərindən Şimali Qafqaza qədər olan ərazini əhatə edirdi. Xanlıq bir əsrə qədər müstəqil olmuş, sonra isə o, Qızıl Ordadan, Krım xanlığından, Noqay ordusundan asılı olmuşdu.
Xanlığın əhalisi, əsasən, maldarlıqla məşğul olmuş, ovçuluq və balıqçılıq etmişdi. Əkinçilik ölkədə qismən inkişaf tapmışdı.


Ardı →

Dehli sultanlığının tarixi

Dehli sultanlığının yaranması. Feodal ara müharibələri Hindistanı zəiflədirdi. Hind icmaları arasında sosial narazılıq kəskinləşdi, kastalar arasında çəkişmə, Hindistanın türk tayfaları tərəfindən işğalına şərait yaratdı. 1175-cı ildə sərkərdə Sahabəddin Məhəmməd Gurlu Pəncabı tutdu, Qəznəvi sülaləsinin hakimiyyətinə son qoydu (1178). Gurlu 1192-ci ildə Hind knyazlarını məğlub edib bütün Doab vilayətini tutdu. O, 20 il ərzində Şimalı Hindistanı ələ keçirmişdi, lakin Pəncab üsyanmı yatırarkən öldürüldü. və canişin Qütbəddin Aybək (1206-1210) onu əvəz etdi və Şimali Hindistanda Dehli sultanlığının əsasını qoydu (1206). ölümündən sonra hakimiyyətə onun kürəkəni Eltutmuş xan gəldi. Onun dövründə feodal ara müharibələri gücləndi. 1221-ci ildə Cəlaləddini təqib edən monqollar Hindistana soxularaq oranı qarət edib geri döndülər. Bundan sonra monqolların hücumları tez-tez təkrarlanırdı. Yerli feodallar Dehli sultanı Nəsrəddin Mahmudun (1246-1265) ətrafında birləşməyə məcbur oldular. 1265- ci ildə baş vəzir Qiyasəddin Balaban xırda və orta feodalların köməyi ilə Nəsrəddini hakimiyyətdən saldı və özünü sultan elan etdi. Güclü qoşun yaradaraq monqolları ölkədən çıxarmağa nail oldu.


Ardı →

Türk xalqlarının orta əsrlərdə mədəniyyəti

Maarif. Məktəb və mədrəsələr. Yazı. Erkən orta əsrlərdə türk xalqları müxtəlif yazı növlərindən istifadə etmişlər. Bu isə türklərdə məktəb və mədrəsələrin olduğunu göstərir. Məscid yanında təşkil edilmiş məktəblər, mədrəsələrdən fərqli olaraq ib­tidai təhsil verirdi. Mərkəzi Asiyadakı Səmərqənd, Buxara, Xarəzm, Mərv şəhərlərində mədrəsələr var idi.
Orxon-Yenisey abidələri türk xalqlarına məxsus yazdı mənbədir. Bu abidənin adı ilk dəfə XII əsr tarixçisi Əlaəddin Ata Məlikin «Cüveyni-tarixi-cahangüşə» əsərində çəkilir. Orxon-Yenisey abidələrinin mövcudluğu uzun müddət Avropa ölkələrində və Rusiyada məlum olmamışdı. Onları ilk dəfə XVIII əsrin əvvəllərində Rusiya ilə İsveç arasında baş vermiş müharibədə Poltava döyüşündə əsir düşmüş İsveç zabiti Filipp Starlenberq üzə çıxarmışdı. 0,13 il Sibirdə Tobol əyalətində yaşamış, həmin ərazinin keçmiş xalqları haqqında materiallar toplamış, həm də Orxon-Yenisey abidələrinin üzünü çıxarmış və vətənində dərc etdirmişdi.


Ardı →

Türkəsilli xalqlar | Uyğurlar

Uyğurlar haqqında tez-tez də olmasa dünya mətbuatında yazılır, əsasən Çində yaşayan bu türk xalqının problemləri dilə gətirilir.
Uyğur dili Altay dilləri ailəsinə aiddir. Çin mənbələrində müxtəlif şəkillərdə rast gəlinən «uyğur» adının mənası 974-cü ilə aid çin dilində bir əsərdə «şahin sürətilə dolaşan və hücum edən» kimi göstərilib. Ancaq türk tarixçilər bunun doğru olmadığını, uyğur adının «uy» (əqrəba, müttəfiq) və «gur» ifadələrinin birləşməsindən yarandığını deyirlər. Bu baxımdan tarixdə ortaya çıxan «on uyğur» adının «on müttəfiq» mənasında işlədilməsi ehtimalına üstünlük verilir. Bəzi mənbələrdə isə «uyğur» kəlməsi «təqib edən, izləyən» kimi göstərilir. Uyğurların məskunlaşdıqları ölkələr sırasında Türkiyə, Özbəkistan, Türkmənistan, Pakistan, Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya, Çin və başqalarının adı çəkilir. Uyğurların əksəriyyəti isə Çində yaşayır.


Ardı →

Böyük Səlcuq imperiyası

XI əsrin ortalarında Yaxın və Orta Şərqin tarixində çox mühüm bir hadisə olan Böyük Səlcuq imperatorluğunun əsası qoyuldu. Səlcuqlar oğuz türklərinin üç ox qolunun Qınıqboyuna mənsub idilər. Bu tayfa öz adını Dukak bəyin oğlu Səlcuğun adından götürmüşdü. Oğuz dövlətində subaşı (türk dövlətlərində çox da böyük olmayan hərbi dəstənin başçısı; sülh vaxtı şəhərlərdə və qalalarda asayişə nəzarət edən rəis) Səlcuq bəyin Oğuz yabqusu ilə münasibətləri pisləşdiyi üçün öz tayfasını toplayaraq, Seyhun (Sırdərya) çayının sol sahilində yerləşən Cənt şəhərinə gəlmişdi. Bu narazılığın əsas səbəbi yaşadıqları ərazinin səlcuqlar üçün darlıq etməsi idi. Səlcuq İslam dinini qəbul etdi və Oğuz yabqusuna illik xərac verməyi dayandırdı. Bu hadisə Səlcuğun nüfuzunu daha da artırdı. Səlcuq türkləri burada Qaraxanlılarla toqquşdular. Bu mübarizdə onların müttəfiqi Samanilər idi. Samanilər dövlətinin dağılmasından sonra təklənmiş oğuzlar Qaraxanlıların asılılığını qəbul etməyə məcbur oldular.


Ardı →

Göytürk imperatorluğu

Göytürk dövlətinin yaranması. Hunlar çinlilərə məğlub olduqdan sonra knyaz Aşina 500 ailə ilə jujanların (avarların) yanına gəlib Altayın cənubunda məskən saldı, onların vassalı oldu. Bu türklər Mərkəzi Asiya, Altay, Böyük Çöl ərazisində yaşayır, dəmirçiliklə məşğul olur, filiz əridirdilər. V əsrdən başlayaraq Jujan dövləti zəifləməyə başladı. Türk qəbilələrinin başçısı Bumin xaqan idi. 546-cı ildə teles tayfaları jujanlara qarşı üsyan qaldırdı. Bumin xaqan bu üsyandan istifadə etmək istədi. Jujan xanı Anaxuanınqızına elçi göndərdi. O isə «sən mənim filiz əridənimsən» deyib qızını Bumin xaqana vermədi. Bumin xaqan 552-ci ildə jujan xanının üzərinəhücum edib onu məğlub etdi və I Göytürk dövlətini yaratdı. Bumin xaqan özünü dövlətin hökmdarı (il xaqan) elan etdi. Dövlətin paytaxtı Onon çayı sahilində Ötükən idi. Bundan sonra hunlar türk adlandırıldı. «Göytürk»mürəkkəb sözündəki «göy» sözü həm səma, Tanrı, həm də rəng mənasında işlənir.
Davamı →

Teymur imperatorluğu

Teymurun Mavəraənnəhri idarə etməsi. XIV əsrin sonu-XV əsrin əvvəllərində şimalda Dərbənd keçidi, Volqa və İrtış çaylarından başlayaraq cənubda İran körfəzinədək, şərqdə Qobi səhrasının hüdudları və Qanq çayı sahillərindən qərbdə Balkan yarımadasınadək geniş bir ərazini  əhatə edən qüdrətli bir türk dövləti-Teymur imperatorluğu meydana gəldi. Bu dövlətin tərkibinə Mavəraənnəhr, Xorasan, Pəncab, İran, Azərbaycan və Cənubi Qafqaz torpaqları daxil idi. Teymur imperatorluğunun yaradıcısı Əmir Teymur (1370-1405) olmuşdur. O, mənşəcə Cağatay ulusunun türkləşmiş Barlas tayfasının Gürgan qoluna mənsub idi.  Hərbi işi öyrənmək üçün Səmərqənd və Bəlx hakimi Əmir Qazanın yanına gedən Teymur tez bir zamanda onun hörmətini qazanmışdı.
Teymur 1356-cı ildə Əmir Qazanın Xorasan yürüşündə fərqləndiyinə görə qiymətli hədiyyələrlə mükafatlandırıldı. Əmir  Qazandan sonra hakimiyyət oğlu Hüseynə keçdi. Əmir Hüseyn düşmənləri ilə mübarizə aparmaq üçün Teymurla ittifaqa girdi.
Davamı →