Kayzen

Türk dilində felin əmr şəkli əmr, xahiş, istək və s. bildirir və xüsusi intonasiya ilə tələffüz edilir.
Azərbaycan dilindən fərqli olaraq, türk dilində felin əmr və arzu şəkillərinin I şəxs tək və cəminin şəkilçiləri eynidir. Buna görə də türkologiyaya aid ədəbiyyatda bəzən türk dilində felin əmr şəklinin I şəxs tək və cəminin xüsusi qrammatik əlaməti olmadığı qeyd edilir.
Felin əmr şəkli türk dilində aşağıdakı şəkilçilər vasitəsilə əmələ gəlir.
Davamı →

Knut Hamsun  Norveçdə anadan olub. Nordland da kasıbçılıq içində böyüyüb. Uşaq yaşlarından başmaqçı şagirdi, yol işçisi ,bənna, ibtidai sinif müəllimi, və başqa işlərlə məşğul olub. O bir neçə il Amerikada  tramvay sürücüsü olaraq  keçirib, öz təəssüratlarını əsasən satirik şəkildə   Fra det moderne Amerikas Aandsliv ( Müasır Amerikalıların intelektual həyatı ) başlığı altında çap etdirib. Aclıq ( 1890 Hunger) romanı və`Pan onun yaradıcılığında  dönüş nöqtəsi oldu. Aclıq romanı Norveç ədəbiyyatının  ilk müasir romanı sayılır

 

Hamsun əsərləri cəmiyyətdə olan dərin ikrah hissi ilə və insanın yeganə xoşbəxtliyi onun qəlbində gizlənməsi ilə müəyyən olunur Bu primitivizm Hasunun şah əsəri Markens Grode ( Torpağın Bərəkəti ) öz əksini tapıb.  Onun ilk əsərlərinin baş qəhrəmanları  əsasən  səfil, sərsəri obrazlar  olub. Yaradıcılığının  orta  dövrdə Hamsunun aqressivliyi  gəncliyin itməsilə melanxoliya əvəz olunur.  Bu dövrün çürüməsi: Həyatın Oyunu  və Gün işığı  ,Payız ulduz altında  əsərlərinin əsas mövzusudur 1904 cu ildə o həmçinin şerlər külliyatı nəşr  olunur.

 

Hamsunun  sonrakı işləri  individual xarakterlərdən daha çox cəmiyyətə olan geniş hücümlardan yönəlir.  Torpağın bərəkəti əsərindən əlavə Zamənə uşaqları ,Segelfoss şəhəri ,Sərsərilər, Çevrə qapanır  qeyd olunmalı əsərlərdir.

Hamsunun Almaniyaya olan sevgisi  Nasistlərin Norveci 1940ci ildə işğal etməsinə rəğbətini artırıb. Müharibə bitdikdən sonra  həbsə düşür,  müəyyən müddət psixatrik müşahidə altında qalır və 1952 –ci ildə vəfat edir

Davamı →

Rəvayət edilir ki, Hz.Musa (ə.s) Tur dağına gedərkən bir adamın belə bir diləyinə şahid oldu:

— Ya Musa, Rəbbimdən üç diləyim var; Ona söylə bu duamı qəbul etsin.
Birincisi, mənim gözlərim görmür, açılmasını istəyirəm.
İkincisi, uşağım olmur, bir oğlan övladı istəyirəm.
Üçüncüsü, kasıbam, kasıblıqdan çox əziyyət çəkdim; heç olmazsa doğulacaq oğlum kasıb olmasın, onun zəngin olmasını istəyirəm.
Hz.Musa (ə.s) Tur dağında bu qulun üç diləyini Rəbbindən istəyincə, Allah:
— Üç diləyini birdən qəbul edə bilmərəm; tək bir şey istəsin, qəbul edəcəyəm -deyə buyurmuş.
Hz.Musa (ə.s) bu cavabı həmin şəxsə çatdırır. Düşüncəyə dalan adam üç diləyin yerinə tək bir dua edir:
— Ya Rəbb, oğlumun qızıl camda su içdiyini gözlərimlə görməyi diləyirəm.
Davamı →

Müşk qədim tarixə malik ətriyyat maddəsidir. Onu bir çox cütdırnaqlı heyvanların, xüsusilə maral və ceyranın göbəyindəki vəzlərdən əldə edirlər. Ədəbi mənbələrə nəzər salsaq, görərik ki, qədim və orta əsrlərdə bu maddə Şərqdə çox geniş yayılıb.
AMEA-nın Əlyazmalar İnstitutunun tərcümə və informasiya şöbəsinin müdiri, Tibb Tarixçiləri İctimai Birliyinin rəhbəri Fərid Ələkbərlinin sözlərinə görə, bir sıra Şərq ölkələrində müşk indi də istifadə olunmaqdadır: «Azərbaycana gəlincə, ölkəmizdə müşk o qədər də geniş yayılmayıb. Çünki sovet hakimiyyəti qurulandan sonra xalq təbabətinə qarşı təzyiqlər artdığından Şərqdə istifadə olunan təbabətə aid maddələr yığışdırılaraq müasir dərman preparatları ilə əvəz edildi. Hətta təzyiqlər nəticəsində Şərq kosmetikası da öz yerini Qərb kosmetikasına verməli oldu. Amma ərəb ölkələrində, İranda, Pakistanda, Hindistanda, Çində bu gün də müşk tapmaq mümkündür».
Davamı →

Dünyanın mühüm beynəlxalq təşkilatlarının siyahısı və onların fəaliyyəti. Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar və onların beynəlxalq münasibətlərdə rolu

Asiya-Sakit Okean iqtisadi əməkdaşlığı

ASOİƏ təşkilatı (APEC — Asia-Pacific Ekonomic Cooperations-dan ixtisarla) 1989-cu ildə Asiya-Sakit okeanı regionunun iqtisadiyyatının daha da müstəqilləşməsinə cavab olaraq yaradılmışdır. ASOİƏ-nin məqsədləri bunlardır: regionda və bütün dünyada iqtisadi artıma dəstək; əmtəədən, xidmətdən, kapitaldan və texnologiyadan effektli istifadə etmək; açıq çoxtərəfli ticarət sisteminin inkişafı və mövcudluğu Dünya ticarət təşkilatının prinsiplərinə əks olan ticarətdə olan həmin maneələrin əmtəə və xidmətlərlə aradan qaldırılması APEC-nin fəaliyyəti üç geniş miqyasda aparılır: ticarətin və investisiya ab-havasının liberallaşdırılması; ticarətə və investisiyaya əlverişlilik; ölkələrin iqtisadi və texniki əməkdaşlığı zamanı iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi məqsədilə. Ayrıca tapşırığı Asiya-Sakit okean regionunda 2020-ci ilə qədər, sənayeləşmiş ölkələrdə isə 2010-cu ilə qədər ticarət və investisiya üçün əlverişli şəraitin yaradılmasıdır. Regionun inkişafında əsas diqqət xüsusi sektorun rolunun gücləndirilməsinə yönəldilir.
Hər il nazirlər səviyyəsində görüşlər keçirilir və təhsil; elektrik enerjisi; ətraf mühit və davamlı inkişaf; əmək ehtiyatlarının inkişafı; elm və texnologiyada əməkdaşlıq; kiçik və orta biznesin təşkili; telekommunikasiya və informasiya sənayesi; ticarət və nəqliyyat mövzularının müzakirəsi aparılır. Həmçinin on işçi qrup balıqçılıq məsələləri ilə, əmək ehtiyatları ilə, texnologiya və işləmə, dəniz ehtiyatlarının mühafizəsi, elektrikləşdirmə, telekommunikasiya, turizm, ticarət, investisiya və nəqliyyat sahəsində regional əməkdaşlıq məsələləri ilə məşğul olur.
ASOİƏ-yə Avstraliya, Bruney, İndoneziya, Kanada, Çin, Malayziya, Meksika, Yeni Zelandiya, Papua Yeni Qvineya, Peru, Koreya Respublikası, Rusiya, Sinqapur, Amerika Birləşmiş Ştatları, Tayland, Tayvan, Filippin, Çili və Yaponiya daxildir. ASEAN-ın katibliyi, Sakit okean iqtisadi əməkdaşlıq şurası (uyğun olaraq ing. PECC) və Cənubi Sakit okean forumu (uyğun olaraq ing. SPF) müşahidəçi statusuna malikdirlər. İcraiyyə direktorunun rəhbərlik etdiyi ASOİƏ-nin katibliyi Sinqapurda yerləşir.

Ardı →

Bu mənada toylara, təkcə iki gəncin evlilik, iki ailənin qohumluq, bir obanın, bir kəndin el şənliyi kimi baxmaq düzgün olmazdı. Əslində toy daha geniş məfhumdur.
Xalq dastanlarından, nağıl və rəvayətlərdən məlumdur ki, 300 il bundan əvvəl toylar (bəylərin və zəngin adamların toyları) 40 gün 40 gecə davam edərdi. Sonralar toyların müddəti 7 günə, ötən əsrin axırlarında isə 3 günə endirildi. Hazırda isə üç günlük toylar, bir günlük və ya 4 — 5 saat müddətə endirilib. Bu çox təqdirə layiq haldır.

Əsası təmiz sevgidən, ülvi məhəbbətdən bəhrələnən iki gəncin toy mərasimi — qız bəyənmədən tutmuş, elçilik, bəlgəvermə, nişanqoyma, xonça aparma, paltarbiçmə, xınayaxma, kəbin kəsdirmə, qız toyu, oğlan toyu və qonaq çağırmaya kimi uzun bir prosesdən keçir.

Ardı →

Romada yüksək təbəqəyə aid nigahlı qadınlar yunan qadınlardan fərqli olaraq, ev dustağı deyildilər və ictimai həyatdan da sürgün edilməmişdilər.
Tez-tez çıxıb gəzər, teatrlara gedər, məbədləri, məhkəmələri ziyarət edərdilər. Onlara evlərində xüsusi müəllimlərdən təhsil almaq üçün də icazə verilirdi. Romalı qadınların Yunan qadınlardan daha azad olduqları faktdır.Bu azadlığı onlara bəxş edən isə Romanın patriarxal quruluşu idi. Yunanıstanda tacir sinifi aristokratlar zümrəsini iqtidardan devirməyi bacarmışdı. Romanın hakim sinfinə isə kimsə meydan oxuya bilməzdi. Aristokrat zümrəsi də bu hökmranlıqlarına əmin olduqlarından, şəhərdə hamının riayət etməli olduğu qaydaları tətbiq etməyə başladılar.
İlk imperator Avqust yuxarı təbəqədən olan qadınların evlənib uşaq doğmasını məcbur edən qərar verdi. Bu qərara etiraz əlaməti olaraq könüllü olaraq fahişəliyə üz tutan yüksək zümrəli qadınlar oldu.
Bu ərəfədə aşağı siniflər də patriarxal ailə quruluşlarına etiraz edərək dədə-babalarının cinsi adətlərini davam etdirməyə qərar verdilər.

Ardı →

Tarix fəlsəfəsinə dair az– çox avtoritetli, ictimaiyyətşünas alimlərin əksəriyyəti tərəfindən qəbul edilən konsepsiyaya görə, bəşər tarixi vahid qanunauyğun prosesdir. Buradakı bütün hadisə və proseslər sıx, qarşılıqlı əlaqədə olub, qarşılıqlı şəkildə də şərt­lənirlər. Bu tarixə monist baxış adlanır. Tarixə monist baxışın inki­şafına dair bir sıra mütəfəkkirlər öz fikirlərini söyləmişdir. Lakin biz burada onlardan yalnız bir neçəsinin adını çəkməklə kifayət­lənəcəyik. Həmin mütəfəkkirlərdən, ilk növbədə böyük alman filosofu Hegeli (1770– 1831), marksizm təliminin baniləri K.Marks (1818– 1883) vəF.Engelsi (1820– 1895) göstərmək olar.
Ardı →

Psixikanın yaranma və inkişafının öyrənilməsi tarixindən. Psixikanın yaranması və inkişafının öyrənilməsi təbiət elmlərinin, o cümlədən psixologiyanın qarşısında duran mü­rəkkəb, mühüm vəzifələrdən olmuşdur. Hələ eramızdan əvvəl psixikanın (ruh) yaranması, mahiyyəti ilə bağlı iki fərqli dünyagörüşü: idealist və materialist dün­yagörüşü barədə fikirlər irəli sürmüşdülər. İdealistlər hesab edirdilər ki, psixika (ruh) bədəndən asılı olmayaraq   mövcuddur və materiyadan əvvəl yaranmışdır. Materialistlərə görə isə materiya obyektiv gerçəklikdir, bizim şüurumuzdan asılı olmayaraq mövcuddur və daim dəyişir, hərəkətdə olur, inkişaf edir. Psixika yüksək surətdə təşəkkül tapmış materiyanın məhsuludur.
Psixologiya elminin başlıca vəzifələrindən biri də insan psixikasını öyrənməklə bağlıdır. Lakin insan psixikasının təbiətini öyrənmək üçün ilk növbədə pasixikanın necə yaranmasını, canlıların bioloji təkamülü nəticəsində onun necə inkişaf etdiyini və insanlarda necə yeni məzmun kəsb etdiyini müəyyənləşdirmək lazımdır.

Ardı →