Belə olan halda, daha tənqidi düşünməyi və qərar qəbul etməyi bacarmaq üçün aşağıdakı ardıcıllığa əməl edilməsi tövsiyə olunur:

1) Problem nədən ibarətdir? Hansı qərarı qəbul etməyə cəhd göstərirsiniz?

2) O, hansı alternativlərə malikdir?

3) Qiymətləndirmə meyarı nədir? Qərar qəbul etməklə hansı məqsədlərə nail olmaq istəyirsiniz?

4) Bu meyarları vaciblik dərəcəsi ilə düzün. Hansı meyar daha vacibdir? Nisbətən az vacib olan meyar hansıdır?

5) Alternativləri qiymətləndirin.

6) Qərarı qəbul edin. Alternativlərdən hansı biri ilk məqsədlərinizinyerinə yetirilməsinə daha çox uyğun gəir? Hər bir alternativ nə qədər uduşa malikdir? Alternativlərdən hər birini qəbul edərkən nəyi qurban vermək tələb olunur? 

Davamı →

1. «Yeni məhsul» anlayışı. İstehsalı və satışı mövcud çeşidə əlavə edilən yeni adlı əmtəələri adətən yeni məhsullar adlandırırlar. Mövcud məmulatların sadə təkmilləşdirmələri buna aid deyil. Yeni məmulat ya prinsipial cəhətdən tam yeni məhsul ola bilər, yada ki, məhsulun özünü dəyişdirmədən yeni mexanizmlərin və qurğuların kombinasiyası ola bilər.
Ardı →

Davamı →

Müasir şəraitdə hər bir işgüzar təşkilat daima mürəkkəb ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərir. Xarici mühitin tərkibinə isə müəssisənin cari və strateji fəaliyyətində qarşılaşdığı bütün amillər normalar və təşkilatlar daxildir. Xarici mühit heç vaxt sabit olmur. Bu da onun daima inkişafda olmasından mürək­kəb­liyindən, qeyri-müəyyənliyindən və xarici mühit amillərinin bir-birilə qarşılıqlı şəkildə əlaqədə olmasından asılıdır. Firmaya təsir göstərən xarici mühit amilləri müxtəlif xarakterik keyfiy­yətlərə malik olduqlarına görə onları şərti olaraq iki qrupa, birba­şa və dolayı təsir qruplarına bölürlər.
Birinci qrupa əmək, material və kapital resurslarının təchizatçılarını, istehlakçıları, rəqibləri, həmkarlar ittifaqlarını, qanunverici və dövlət orqanlarını, ikinci qrupa isə iqtisadi vəziy­yəti, sosial-mədəni amilləri, siyasi amilləri, elmi-texniki tərəqqini və beynəlxalq hadisələri aid edirlər.

Ardı →

Müəssisənin böhranlı vəziyyətdən çıxarılmasında mühüm rolu idarəetmənin təşkilati quruluşunun təkmiləşdirilməsi oyna­yır. İdarəetmənin təşkilati quruluçunu müəyyən edən parametrlər aşa­ğıdakılardır:
— müəssisənin idarəetmə sisteminin ierarxiya səviyyələrinin sayı,
— idarəetmə funksiyaları üzrə idarəetmə heyətinin sayı,
— xətti idarəetmə heyətinin sayı,
— hər bir səviyyədə struktur bölmələrinin sayı,
— idarəetmə funksiyalarının mərkəzləşdirilmə səviyyəsi.
Böhranlı vəziyyətdən asılı olaraq müəssiənin təşkilati quru­lu­şunun yenidən qurulması üç istiqamətdə aparılmalıdır:

Ardı →

İnternetdə bürokratiyanın və formal qaydaların hökm sürdüyü təşkilatlardan bəhs edən “Parkinson qanunu” adlı satirik bir yazıya rast gəlmişdim. Bu “qanun”a əsasən istənilən iş onun görülməsi üçün nəzərdə tutulmuş vaxta görə istənilən qədər uzadıla bilər. Məsələn, bir gün ərzində yerinə yetirilə biləcək bir iş üçün planda beş gün nəzərdə tutulubsa, həmin iş elə beş günə qurtaracaq. Müəssisədə elə boş-bekar, avara adamlar olur ki, kənardan baxan elə bilir ki, bütün işləri məhz onlar yerinə yetirirlər. Görülən işlər artsa da, azalsa da və ya ortada heç bir iş olmasa da müəssisədəki işçi sayı daim artacaqdır.
Təşkilatın strukturundakı bölmələrlə onların üzvlərinin sayı arasında tərs mütənasib var. Bununla bərabər, həmin bölmələrdə qərar verərkən işə aidiyyatı olmayan, bəlkə də ümumiyyətlə həmin mövzudan başı çıxmayan adamların səsləri nəticəyə böyük təsir edir. Belə yerlərdə mühüm mövzulara az vaxt ayırılır, əksinə 5-10 dəqiqəyə qərar veriləcək məsələlər isə saatlarla mübahisə mövzusu olur
Ardı →

Yaponiya kompaniyalarında aparılan tədqiqatlar innovasiya prosesinin idarə edilməsinin təşkilində layihə qruplarından (müvəqqəti və daimi) istifadəyə üstünlük verildiyini göstərir.
Məlumdur ki, Yapon firmaları dünya bazarlarını yeni növ məh­sul­lar işləyib hazırlamaqla əldə edirlər. Məsələn, «Seyko» kompa­niyası ilk dəfə olaraq maye kristallardan istifadə saatları işləyib hazır­ladı və bununla da dünya bazarının böyük bir hissəsini öz əlinə aldı. «Honda» kampaniyası o, qədər də böyük olmayan yüksək keyfiyyətli motosikl modeli işləyib hazırladı və tezliklə bu model öz dərəcəsinə görə hakim mövqe tutdu. Bu «Kenon» kampaniyasına və gəmilər inşa edən «Matsusita» firmasına da aiddir.
Yapon firmaları öz kompaniyalarının texnologiyası əsasında yeni əmtəələrin yaradıcılıqla işləyib hazırlanmasına böyük əhəmiy­yət verirlər. Onlar innovasiya fəaliyyətinə kompleks şəkildə yanaşıl­ma­sında geniş istifadə edilir. Onlarda yeni məhsullar işlənib hazır­lan­ması xidməti adətən kampaniyanın fəaliyyətinin bütün sferalarını əha­tə edir.

Ardı →

Ardı →

İnnovasiya firmasının bir sıra xüsusiyyətlərini, həmçinin inno­va­siya formalı düşüncə və innovasiya firmasında əmək resurslarının idarə edilməsi ilə bağlı olan bir sıra əsas cəhətləri nəzərdən keçirək.
İnnovasiya firması-xüsusi ETTKİ əsasında yaradılan məhsul (və yaxud ETTKİ-nin özləri öz nəticələrini satış məqsədi ilə həyata keçirirlər) istehsal edən şirkətdir.
İnnovasiya prosesləri və sahibkarlığına istiqamətlənən müasir me­necmentin modelləri, idarəetmə üslubları P.Drukerin müəyyən et­di­yinə görə aşağıdakı metodoloji ilkin şərtlərə və rəhbərliyin alət­lərinə əsaslanır:

1. Fəaliyyətdə olan təşkilatda yeniliyin işlənib hazırlanması və tətbiqini burada çoxdan məskunlaşmış struktur bölmələrinə və xidmət şöbələrinə tapşırmaq olmaz, çünki idarəetmə ənənəvi təşkilati quruluşları və onlarda yerləşmiş motivasiya amilləri (təşkilati davranışın motvasiya amilləri) təbiətcə təfəkkürün innovasiya üslubuna uyğun gəlmir. Bütün dəyişikliklərin  mərkəzləşdirilmiş direktiv idarəetmə və nəzarət sistemi dağıdıcı, destruktiv kimi qəbul edir, ona görə ki, onlar işlərin vərdiş şəklini almış qaydasını pozurlar; optimal istiqamətli (P.Drakerə görə) və ya təfəkkürün adaptiv formalı (R.Akoffa görə) adlanan bütün yeni işçiləri inamsızlıqla qrşılayırlar. Yenilik, nəsə prespektivsiz təsiri bağışlayır və qeyri şüuru, bəzən isə şüurlu müqavimətə tuş gəlir. Fəaliyyət göstərdiyi sahədən asılı olmayaraq mövcud quruluş bölmələri əsasən ancaq ekstensiv artıma ən yaxşı halda isə mövcud olanın modernləşdirilməsinə qabildir.

Ardı →

Müasir şəraitdə iri firmalarda elmi-texniki fəaliyyətin idarə edil­mə­sinin sabit mexanizmi yaranmışdır. Bu mexanizm elm və isteh­salın inteqrasiyası prosesinin xüsusiyyətlərini; tədqiqatların və işlərin bazar münasibətlərinə daha çox oriyentasiya edilməsini; firmanın strateji mövqelərinin müəyyən edilməsinə bazar amillərinin təsirinin güc­lənməsini əks etdirir. Yeni vəzifələr həm üfüqi (idarəetmənin bü­tün səviyyələri arasında) və həm də şaquli (elm-istehsal-satış zən­ci­ri bölmələri arasında) əlaqələr sistemində dəyişikliklərə gətirib çıxardı.
XX əsrin 80-cı illərindəki yeniliklərdən biri istehsal və ənənəvi məhsullar buraxılışının idarə edilməsinin, ümumi sistemindən ayrılan innovasiya prosesinin idarə edilməsinin birləşmiş sisteminin meydana çıxması və inkişafı oldu. Yeniliklərin işlənib hazırlanması və tətbiq edilməsi fasiləsiz idarə edilən bir prosesə çevrildi.
Yeniliklərin idarə edilməsinin yeni sistemi «İBM», «Ceneral elek­trik», «Matsusita», «Mitsubisi», «Soni» və digər bu kimi iri maşınqayırma kompaniyaları tərəfindən qəbul edildi. Onların vəzifəsi yeniliklərlə və firmanın inkişafının perespektiv istiqamətləri ilə məş­ğul olan bölmələri qərarların qəbulu prosesinin sadələşdirilməsinə, ixtisaslaşdırma hesabına yeni məhsullar işlənib hazırlanmasına və tətbiqinin sürətləndirilməsinə uyğunlaşdırmaqdır.

Ardı →