Kayzen

Leonardo Da Vinçi və Dantenin, Kolizey və Pizan qalasının, makaron və pizzanın vətəni olan möhtəşəm İtaliya bu gün də gözəl dağ və dəniz peyzajları, orta əsr şəhərlərinin qeyri-adi memarlığı və hər yerdə hiss olunan qədim mədəniyyəti ilə bütün dünyadan tuirstləri cəlb edir. İntibah dövrü mədəniyyətinin izləri burada memarlıqdan, rəssamlıq və musiqidən tutmuş hər şeydə görünür. «Əbədi şəhər» Roma – öz meydanları və fontanları, qədim abidələri və Vatikan muzeyləri ilə ürəyinizi fəth edəcək. Renessansın beşiyi olan Florensiya heç də Romadan geri qalmır. Burada demək olar ki, hər bir ev incəsənət abidəsidir. Sevgililərin arzusu və karnavallar vətəni olan Venesiya şəhəri 122 adaya bölünən, çoxsaylı kanallarla hərəkət edən qondolalarla bütün turistləri cəlb edir. 

Neapolda siz şən mahnılarla və dağılmış Pompeylə, portağal meşəcikləri və boz Vezuvi ilə, Milan isə mövsümün ən dəbli geyimləri ilə tanış olacaqsınız. İtaliya, həmçinin, gözəl çimərlikləri ilə də fərqlənir. Burada aktiv istirahət etmək üçün hər cür şərait var. Bütün dünyadan turistlər bura xizək sürmək, dəniz dibi və kanyonları tədqiq etmək, çaylarla səyahət etmək və Avropanın «çəkmə»si üzərindən uçmaq üçün gəlirlər. Italiya sizi biganə qoymayacaq. O sizin ürəyinizi fəth edəcək, sizi valeh edəcək. Siz Sofi Lorenin vətənini tərk edəcəyiniz günün gəlməsinə heyfslənəcəksiniz. Amma, ruhdan düşməyin, məşhur Trevi fontanına qəpik atın və siz mütləq bura bir daha qayıdacaqsınız. Məhz onda Çao — «sağol», Çao İtaliya salamlaşmasına çevriləcək!

İtaliyaya səyahət etməyin bir çox vacib səbəbi var: tərtəmiz dəniz, ən yaxşı çimərliklər, valehedici mənzərələr, saysız-hesabsız qədimi muzeylər.
Heç vaxt İtaliyada olmayanlara klassik marşrutla hərəkət etməyi məsləhət görərdim: Roma, Venesiya, Florensiya, Neapol, Rimini və San-Marino Respublikası, Piza, Paduya hərdən onlara Verona da əlavə olunur. Sonradan qayıdıb qayıtmayacağınızı müəyyənləşdirməkdən ötrü ölkənin ən məşhur şəhərlərini mütləq ziyarət etmək lazımdır (amma qayıtmaq istəməyəcəyinizə heç bir şübhə yoxdur). Əsl cənnət isə İtaliyanın cənubudur. Onu tələsmədən, həzzi mümkün qədər uzadaraq öyrənmək lazımdır.

Təbii ki, İtaliya haqqında söhbətə Romadan (Rome) başlamaq lazımdır. Tibr sahilində gəzişmək, yarıdağılmış kolizeyi seyr etmək, imperator saraylarının dağıntıları arasında və ya İspaniya meydanının pilləkənlərində dincəlmək inanılmaz təəssüratlar bağışlayır. Bütün bunları etdikdən sonra isə ürəyinizdə niyyət tutub, Trevi fəvvarəsinə dəmir pul atmağı unutmayın. Deyilənlərə görə, bununla bütün arzular çin olur. İtaliyanın bütün şəhərləri, istisna olmadan öz gözəlliyi və cazibədarlığı ilə seçilir. 

İtaliyada kommunalar, şəhər respublikaları. Klassik feodalizm dövründə İtaliyanın birləşdirilməsi başa çatmadı. Fransa və İngiltərədə isə mərkəzləşmiş dövlət yaranmışdı. Almaniya da İtaliya kimi iqtisadi və siyasi cəhətdən parçalanmış halda idi. Avropanın digər dövlətlərinə nisbətən İtaliyada şəhərlər daha tez meydana gəlib sürətlə inkişaf etmişdi. Şəhərlərin sürətlə inkişaf etməsində səlib müharibələri mühüm rol oynamışdı.

X-XI əsrlərdə İtaliya şəhərlərində senyorlara qarşı mübarizə başlandı. Əksər şəhərlərin senyorları yepiskoplar idi. Bu şəhərlərin senyorlara qarşı mübarizədə, başqa ölkələrdə olduğu kimi, kral hakimiyyəti kimi müttəfiqi yox idi. Mübarizə nəticəsində Milan, Boloniya, Piza və s. şəhərlərdə kommunalar yarandı. (Şəhərlərin senyorlara qarşı mübarizə ittifaqı.) Onlar özləri qanunlar qəbul edir, bütün məsələləri müstəqil həll edirdilər. Azad kommunalar tədricən ətraf əraziləri də ələ keçirərək şəhər dövlətlərinə və ya respublikalara çevrildilər. Bu feodalların nüfuzunu qırdı. Onları şəhərlərə köçürüb nəzarət altında saxladılar. Şəhərin əleyhinə çıxış etmək istəyən feodalı ciddi cəza gözləyirdi. Nəticədə kəndlilər şəxsən azadlıq əldə etdilər. Onlar feodal zülmündən qurtarıb şəhər kommunalarına vergi verirdilər.