Kayzen

          Bu hadisə dünyanın ən qonaqpərvər ölkələrinin birində baş vermişdir. Sərhəddi yeni keçmişdim ki, qarşıma xalı sərib, tar-kamanı işə saldılar.Xüsusi işçilər var idi, sərhəddi kim keçirdisə onların qarşısında baş əyirdilər. Üç çantam vardı. Köməkçilər çantalarımı necə arabaya yükləyib apardılar xəbərim olmadı. Dönə dönə də tapşırdılar:
  — Heç narahat olmayın çantalarınız lap aylarla yadınızdan çıxıb  burda qalsa kimsə onlara dəyməz. Sizi indi restorana aparacaqlar orda nuş eləyənəcən biz də veşlərinizi avtobusa yerləşdirəcəyik.
Beləcə restoranın qapısını açıb içəri dəvət etdilər, masanın qarşısına gətirib, stulu çəkib rahatca əyləşdirdilər. Saatımı açıb xüsusi qutuya qoydular. Dərin qab gətirib  rus sayağı əllərimi  yuyub, qurutdular.  Afisiyant belimə nalça qoyub, iki dəqiqəyə hər şeyin hazır olacağını bildirdi.  Operativ işləsinlər deyə bütün restoran işçilərinin ayaqlarında rolik vardı.  Məndən kənarda oturanlara diqqət yetirəndə gördüm ki, afisiyantın biri müştərinin əllərini, biri ciynini, digəri də başını sinəsinə sıxaraq ağzını açıb, dördüncü afisiyant da  qaşıqnan kişinin ağzına yemək verir. Arxamda isə bir nəfər sakit sup içir, başının üstündə də bir nəfər əmr gözləyirmiş kimi dayanıb. Restoranda  mənimlə birlikdə üç müştəri idik. Abu — hava xoşuma gəlmədiyi üçün masadan durub getmək istədim. Çiynimdən astaca, sanki sığallayaraq:
— Əyləşin yeməyiniz hazırdı, bu dəqiqə gəlir.  – dedilər.Yemək sifariş etmədiyimi bildirdim. Ümumiyyətlə məni bura niyə gətirmisiniz? — soruşdum. Mənim veşlərim, avtobus....
Baş afisiyant qarşıma gəlib baş əydi:
— Narahat olmayın, çantalarınız avtobusa yerləşdirilib. Siz bizim torpaqlara gəldiyiniz üçün biz çox məmnunuq. Bildiyiniz kimi biz dünyada qonaq pərvərliyimizlə seçilirik. Odur ki siz burada bizim gözəl təamlarmızdan dadmalısınız.Ağzına məcburi yemək dürtülən adam artıq  qaytarırdı. Buna baxmayaraq yenə yeməklər gətirilib qaşıq — qaşıq ona yedizdirirdilər. Sakitcə dal — dala gedib,  masamda oturdum. Fikirləşdim yəgin dadmağa razı olmadığı üçün başına bu oyunu açırlar.Qarşıma ağ sərib, çörək, salat, su, meyvə şirəsi qoydular. Yarım pors toyuq supu içdim, daha sonra dolma gətirib isti — isti qarşıma qoyub yenə baş əydilər.
— Bu bizim dünyada çoxları tərəfdən mənimsənilmək istənilən milli yeməyimizdir. — dedilər.Kənd toylarında basdırmadan belə gözəl qoxu, təam gələrdi. Ağzına yemək dürtülənə fikir vermədən yeyib, hesabı soruşdum.  Biz bayaqdan bir birimizlə ingilis dilində danışırdıq, onlar ingiliscə danışdıqları üçün mən də ingiliscə fikrimi bildirirdim. 
– Siz nə danışırsınız?! Nə hesab? Bunlar hamısı sizə bizim hesabımızdandır. Bu torpaqlara gəldiyiniz üçün…
 Təəccüb içində, təşəkkür edib restorandan çıxdım. İşçilər baş əyib məni yola saldılar. Çıxışda çevrilib göz ucu yenə yemək yeyənlərə  baxdım, Məndən arxada oturan adam  aram — aram tələsmədən yeyirdi. Bizdən kənardan oturan üçüncü adamın ağzına isə yeməkləri hələ də dürtürdülər. Çolə çıxıb təmiz havanı ciyərlərimə çəkdim. Ayaq səsləri eşidib dayandım. Baş  afisiyant qarşıma gəlib baş əyərək:
— buyurun, bağışlayın saatınız. – deyib saatı uzatdı.  Saatı götürüb, o adamı soruşdum,
— bu nə haldı? Niyə o adamı bu qədər yedizdirirlər? O artıq yemək istəmir axı.
— Elədir,  deyib -  bir dəfə də baş əyib çıxıb getdi. Kefim kök, uzaqdan  suyu süzülə -  süzülə  gələn kəndlimizi görüb, daha da sevindim.
-  Əlövsət sən burda neynirsən?! – soruşdum.
Yaxınlaşıb,  gözlərini qıyaraq altdan yuxarı məni süzüb: ala buy,  elli sənsən ?!  Varrı olassan, tanımadım, lap turistlərə oxşayırsan. Ala bu nə saç – saqqaldı?! Eləbil Londondan gəlmisən. Şortikə, koftayazada bax.
Söhbət etdiyimizi görüb restoranın qapısı açıldı, rolikdə dörd nəfər bizi əhatəyə alıb, baş afisiyant  üzünü mənə tutub dilləndi: Siz bizim doğma dildə danışa bilirsiniz?Təbəssümlə cavab verdim:
Əlbəttə, mən elə sizlərdənəm də, bayaqdan ingilis dilində danışırsız, məndə sizin danışdığınız dildə cavab verirəm. Yeməklərə görə çox sağ olun, xeyli vaxt idi milli mətbəximiz üçün darıxmışdım.  Pul da götürmədiniz, heç yaxşı çıxmadı.Afisiyantların üz cizgiləri, baxışları dəyişmişdi. Qolumdan tutub bizimlə yenidən yeməkxanaya getməlisiz. – dedilər.
Axı niyə? – soruşdum.
Baş afisiyant:
-       Sizin yeməli olduğunuz yemək qalıbmış. – bildirdi.Iki nəfər qollarımdan tutub yenidən restorana apardılar, dönüb yerlim Əlövsətə baxdım, suyu süzülüb qurtarmış adam kimi dayanıb məni aparmalarına baxırdı.Son
6 sentyabr 2019  — cı il.
Davamı →

            Açıq şabalıdı rəngdə saçları az qədər də uzansaydı çiyninə tam çatardı. Kök, yumru üzlü bu qadını deyəsən həbsxanada, müsahibə alanda görmüşdüm. İndi qarşımda dayanıb əlindəki tapançayla məni nişan alır, aramızda on beş metr məsafə olar, mənim də əlimdə onun silahındandı.
Atəş açılır, üzərimə doğru gələn gülləni görürəm, çatar – çatmaz güllədən yayınıb cavab atəşi açıram, hədəfdən yan keçir. Qadının növbəti atəşi ilk güllədən daha sürətlidir, bu dəfə də yayına bilirəm. Baş nahiyyəsini nişan alıram, güllə sinəsinə tərəf uçub paltarına yapışır, sanki, çörəkdəndi, ya uzaqdan elə görünür; bir qədər də stulların ayağına vurulan keçəyə bənzəyir… Qadın atəş açmağa davam edir…
Bu qadın qoca dünyadı dostum, hər gün sənə atəş açır, yayına bildiyin qədər qədərini yaşayırsan, sənin atəşin isə hədəflərindir…




14 fevral 2019 cı il
Davamı →

Aktrisa


       Bir qadınla tanış olursan. Çox keçmir sənə aşiq olduğunu bildirir. Onu tam tanımadığından, əsilində, özünə deyil, içindəki qüvvəyə aşiq olursan və o, birdən qeyb olur.
Əllərinin qanını yuya — yuya “bu son iş idi”- deyib, həyat tərzində dəyişiklik üçün axşam çağına teatra getməyi planlaşdırırsan. Pərdələr açılır və səhnədə o, peyda olur. Ürəyinin döyüntüsünü yanında oturanlar da eşidir.
Davamı →

            
                Bütün kənd əhli susuzluqdan əziyyət çəkdiyi üçün, yığışıb  yamacda yaşayan qoca müdrikin evinə məsləhətə gəlirlər.
— Salam olsun, ay ev yiyəsi… — kənd əhlindən bir nəfər səslənir.
-   ...çaylarımız quruyub, tarlalarımız yanır, heyvan-qara,   uşaq — qadın, hamımız susuzluqdan əziyyət çəkirik, bilmirik köç edək, nə edək, bəlkə  bizim üçün dua edəsən və ya bir çıxış yolu göstərəsən?! 
Qoca müdrik qapıdan çölə çıxıb hamının bir bir üzünə baxır, sonra şaxələnən dağı göstərib,  dağlara qalxmalarını tövsiyyə edir: Çayların mənbəyi dağlardı, başınız yaşam tərzinizə o qədər qarışıb, dağlara qalxmağı unutmusunuz,  odur ki, axan çayların qarşısını nə kəsdiyindən bixəbərsiniz. İnsan da elədir, iman da… — deyərək qoca müdrik bildirdi.

Ruslan Mollaye 16.08.2019


audio - https://www.youtube.com/watch?v=QlT41BUjH0s&t=5s
Davamı →

Çox pis yaşayırıq, bundan betəri ola bilməz. Keçən həftə Xasinta xala öldü, şənbə günü isə — onu dəfn edəndən sonra hələ özümüzə gələ bilməmişdik — yağış başladı. Leysan yağış. Atam saçını yolurdu, çünki bütün arpamızı dal həyətdə qurumağa sərmişdik. Leysan qəfil başladı, arpanı yığışdıra bilmədik, bircə dən də götürə bilmədik. Gücümüz ancaq talvarın altına girib, göydən tökülən soyuq suyun bütün arpanı necə məhv elədiyinə baxmağa çatdı.

Üstəlik, dünən bacım Taçanın on iki yaşı tamam oldu, atam ona inək bağışladı, sonra bizə dedilər ki, atamın bacıma bağışladığı inəyi sel aparıb.

Çayın suyu üç gün bundan qabaq, alatoranlıqdan artmağa başlamışdı. Mən evdə yatmışdım, birdən uğultuya oyandım, əvvəl-əvvəl elə bildim dam üstümə uçur, adyalımı da qucaqlayıb bayıra qaçdım. Sonra başa düşdüm ki, bu, çayın səsiymiş, təzədən uzanıb yatdım.
Davamı →

Marta Meçamın küçənin tinində kiçik bir un məmulatları dükanı var idi. Qarşısında üç pillə olan və qapıdan içəri girəndə zəng çalınan yeri deyirəm.

Qırx yaşlı Martanın bank hesabında iki min dolları, ağzında iki süni dişi və yumşaq ürəyi var idi. İmkanları Martanınkından dəfələrlə az olanların çoxu çoxdan ərə getmişdi.

Dükana həftədə iki-üç dəfə gələn bir müştəri onda maraq oyatmışdı. Orta yaşlı, eynəkli, sarımtıl saqqalı səliqəylə vurulmuş bir kişi idi. Kişi ingilis dilində alman ləhcəsi ilə danışırdı. Paltarı qırış-qırış, yamaqlı və nimdaş idi, üst-başı tökülürdü. Ancaq yenə də səliqəli görünürdü. Həm də ədəb-ərkan bilən biriydi.

Həmişə iki boyat çörək alırdı. Təzə çörəyin biri beş sentə satılırdı. Bu qiymətə iki boyat çörək almaq olurdu. Kişi boyat çörəkdən başqa heç nə almırdı.
Davamı →

Şaxtalı qış axşamlarından birində dahi Vensel tül kimi nazik, nazikdən də nazik paltarda, küçənin ortasında dayanıb, yoldan keçənlərdən yardım istəyirdi. Yoldan keçən kişilər, qadınlar fikirləşirdi ki, ilahi, o axı dahidir, amma bunu özünə rəva görür. Dahilər başqa ölümlülər kimi hələm-hələm xəstələnmir. Vensel gecəni kral sarayının qabağında keçirdi və gördüyünüz kimi, donmadı. Dahilər asanlıqla donmur, lap daha çox soyuq olsa da.

Səhər elə əynindəki köhnə-kürüşlə gənc və gözəl kral qızının hüzuruna getdi. Onun yazıq görkəmi vardı, qulluqçular yoldan çəkilib bir-birinə pıçıldadı: dahidi, uşaqlar, bu, dahidi. Venselin gəldiyini şahzadəyə xəbər verdilər və əyləncə xatirinə onu içəri buraxdılar. Vensel şahzadəyə təzim etmədi, bilirsiniz, o bunu özünə yaraşdırmadı.

Davamı →

Biz psixiatriya xəstəxanasından çıxanda həyətin bir küncündə ucaboy, arıq bir kişi hansısa xəyali iti çağırırdı. Kişi elə hey mülayim, zəif səslə təkrar edirdi:

– Koko! Bura gəl, əzizim! Yanıma gəl, Koko!
 
Kişi belə deyib əlini dizinə çırpırdı, adətən insanlar heyvanı yanlarına çağıranda belə edirlər. Mən xəstəxananın həkiminə həmin kişini göstərib soruşdum:
 
– O arıq kişi kimdir? Niyə bu xəstəxanaya düşüb?
 
– Ah, o arıq kişini deyirsən? O heç də maraqlı insan deyil! O Françoz adında bir faytonçudur. O itini çayda boğub öldürəndən sonra dəli olub!
Davamı →

Bu gün qəribə, ibrətamiz təcrübə yaşadım. Bunu sizə danışmaq istəyirəm, hətta, mütləq danışmalıyam.
Bir orta məktəbin şagirdləri gəldi kəndə (Söhbət Əli Nesinin yaratdığı “Riyaziyyat Kəndi”ndən gedir — red.). Beşinci sinifdən səkkizinci sinifədək, 40-50 şagird idi. İlk sualıma hər kəs o dəqiqə doğru cavab verdi. Elə məqsəd də bu idi — dərsə həvəslə başlasınlar deyə.

İkinci sualı verdim. Əlbəttə, bir az çətin idi. Ohoo… Hər ağızdan bir səs, əllər havada uçuşur, cavablar havada toqquşur. Birindən başqa da hamısı səhv. 

Baxdım ki, cavab verməyə çox tələsirlər, heç düşünmürlər. «Sizə 5 dəqiqə möhlət verirəm, dedim, — 5 dəqiqə də düşünün, sonra cavab verin. Vaxt bitməyincə kimsə əl qaldırmasın». 

Razı salmaq asan olmadı. Bəziləri cavab vermək istədi, qoymadım, «düşünün», dedim, — «bir az da düşünün». Beş dəqiqə sonra cavabları aldım. İki nəfər doğru tapmışdı, digərləri yenə də səhv idi.
Davamı →

Şəhərimizdə məşhur advokat Mahmud bəy əhli-kef və əhli-damaq bir vücud idi.
Əhalidən, hər ürəyi darıxan, istəyəndə ki, bir qədər kefi açılsın, gedərdi
Mahmud bəyin söhbətinə və həqiqət onun yanında əyləşənlər iki-üç saat dünyada qeydini yadından çıxarardı.
Mahmud bəyin mənzilində lətifələr danışıb gülməkdən sivay bir iş olmazdı.

Şəhərin cəmi zəriflərinin yığıncağı Mahmud bəyin mənzili idi. Bunu da qeyd etməliyəm ki, iş vaxtında hər bir kənar söhbəti atıb ciddi işə məşğul olardı. Şəhərin ən qabil advokatlarından sayılardı.
Davamı →