Alan Tyuring - Britaniya riyaziyyatının qızıl kəlləsi

II Elizaveta Alan Tyurinqə ömürlük əfv fərmanı vermişdi.
Tyruinq haqqda çıxarılan cəzanı biz tamamilə ədalətsiz hesab edirik və onu əfv etmək- ona verə biləcəyimiz layiqli qərardır.” Ədliyyə naziri Kris Qreylinq kraliçanın bu qərarı haqqda bu cür söyləmişdi.

Alan Tyrunqi Britaniya riyaziyyatının qızıl kəlləsi adlandırdılar. A.Tyurinq kriptoqrofiyanın atası hesab olunurdu. Alan Tyurinqin deşifrə istedadı II Dünya Müharibəsi zamanı Britaniyaya çox böyük kömək göstərmişdi. Məhz Alan Tyurinq çox çətin alman kodu olan “Enigma”nı deşifrələyə bilmişdi. Bu şifrə flotda istifadə olunurdu və uzun zaman britan kriptoqrafları bunun öhdəsindən gələ bilmirdilər. Lakin, Tyurinq bunu bacarmışdı. Onun o zaman 30dan bir qədər artıq yaşı var idi.

Müharibədən sonra Alan Tyurinq kirptoqrafiya sahəsində öz işlərini davam etdirirdi. Lakin 1952-ci ildə böyük qalmaqal baş verdi. Tyurinq cavan işçi olan Arnold Myurrer ilə tanış olmuşdu, o da gecəni Tyurinqin evində keçirmişdi. O hadisədən sonra onların hər ikisini homoseksuallıqda ittiham etmişdilər. O zaman birləşmiş krallıqda homoseksuallıq qanundan kənar idi.
Davamı →

Ramanucan

19-cu əsrin sonunda Hindistanın cənubunda kasıb bir ailədə Srinivasa Ramanucan Ayenqor adlı bir oğlan dünyaya gəlir. Onun ailəsi zənginliyi ilə fərqlənməsə də, brahmanlar kastasına daxil idi və ənənə və dini ayinləri müqəddəs hesab edirdilər. Buna görə də gənc Ramanucanın bütün təhsil və tərbiyəsi yalnız bir şeyə gətirib çıxarırdı: O atasının yolunu davam etdirməli və məmur olmalı idi.

Lakin Ramanucanı lap kiçik yaşlarından tamamilə başqa bir şey maraqlandırırdı. O çox da təhsilli olmayan Hindistanda heç də asan məsələ olmayan rəqəm və tənliklərin həllinə maraq göstərir. Uşaq dəhşətıi dərəcədə məlumat azlığından əziyyət çəkirdi. Onun demək olar ki, riyaziyyata aid heç bir kitabı yox idi və kitab əldə etmək üçün hətta oğurluq belə etməyə hazır idi. Ramanucan hələ hənc yaşında olarkən belə bir çox teorem və düstürları kəşf etmişdir.
Davamı →

Qriqori Perelman

Qriqori Perelman Puankare teoreminin isbat edilməsinin müəllifi, fizika-riyaziyyat üzrə namizəddir. O Steklov adına Riyaziyyat universitetinin Leninqrad bölməsində işləmiş, ABŞ-ın bir sıra universitetlərində tədris etmişdir. Hazırda isə 2003-cü ildən etibarəndir ki, işləmir və demək olar ki, yad insanlarla ünsiyyət qurmur.

O 13 iyun 1966-cı ildə Leninqradda dünyaya gəlib. Perelman 1982-ci ildə məktəbli komandası tərkibində Budapeştdə Beynəlxalq riyaziyyat olimpiadasında iştirak edib. Elə həmin ildə imtahansız Leninqrad dövlət universitetinin mexanika-riyaziyyat fakultəsinə qəbul edilib. O riyaziyyatla bağlı təşkil edilən bütün olimpiada və müsabiqələrdən qalib olaraq ayrılırdı.
Davamı →

Riyaziyyatçıların həyatından

Politexnik məktəbinə girə bilməyən Evarist Qalua kral liseyləri üçün müəllim buraxan hazırlıq məktəbinə girməyə məcbur oldu. Evaristdən qəbul imtahanı götürən fizika müəlliminin verdiyi rəy insan axmaqlığına və nadanlığına nümunə ola bilər. Rəydə deyilirdi: Qalua mənə pis cavab verən yeganə adamdır. O, heç nə bilmir. Ondan bir vaxt yaxşı müəllim çıxacağına heç inanmağım gəlmir.

Evarist Qaluanın rəy üçün Akademiyaya göndərdiyi elmi məqaləni akademiklər Lakrua və Puasson başa düşməmişdilər. Puasson rəyində açıqdan-açığa belə yazmışdı: «Biz müsyö Qaluanın sübutlarını başa düşmək üçün var-qüvvəmizi sərf etdik. Onun mülahizələri kifayət qədər aydın və müfəssəl deyildir və buna görə də onların nə dərəcədə dəqiq olması barədə fikir yürütməyə imkan vermir. Biz hətta bu rəyimizdə də əsər haqqında mühakimə yürütmək iqtidarında deyilik.


Ardı →

Evarist Qalua

Parisin simvolu olan Eyfel qülləsi 1889-cu ildə Fransa inqilabının yüz illiyi şərəfinə təşkil olunmuş sərginin keçirilməsi münasibətilə inşa olunub. Hündürlüyü 318 metr, metal konstruksiyaların çəkisi 7 min ton olan bu layihənin müəllifi fransız mühəndisi Aleksandr Qustav Eyfeldir. Bu qurğu 1931-ci ilədək dünyanın ən hündür tikilisi sayılırdı. Aleksandr Qustav Eyfel bu nəhəng tikilinin inşasını başa çatdıran vaxt nə radio, nə də televiziya vardı. Bu qurğu böyük texniki imkanların sübutu sayılırdı. Qəzetlər elə hey yazırdılar ki, bu qüllənin heç bir xeyri yoxdur və olmayacaq da. Şəhər adamları da qülləni şəhərin memarlığına xələl gətirən tikili hesab edirdilər. Vaxt ötdü, Eyfel qülləsi Parisin simvoluna çevrildi.
Ardı →